/khi văn hóa thần tượng bị biến tướng thành hành vi quấy rối/

Một trong những sản phẩm tiêu biểu của văn hóa thần tượng đã tồn tại từ rất lâu chính là Fanfiction. Fanfiction (hay Fanfic) có thể hiểu là sản phẩm truyện chữ, truyện tranh, thơ, video… hư cấu do chính cộng đồng người hâm mộ tự sáng tạo ra và chia sẻ nó trên các trang fanfic trực tuyến phổ biến như Archive of Our Own (AO3), Fanfiction/./net, Wattpad,…

Văn hóa viết fanfic không chỉ xuất hiện riêng ở cộng đồng fan âm nhạc mà rất nhiều fan truyện tranh, tiểu thuyết, điện ảnh,… từ lâu cũng tự sáng tạo fanfic để thỏa mãn sự hâm mộ của mình bằng cách đồng sáng tạo với tác giả gốc, viết tiếp, viết thêm và xây dựng câu chuyện mới dựa trên tác phẩm sẵn có. Chúng ta có thể kể đến các tác phẩm gốc có lượng tác phẩm phái sinh khổng lồ như tiểu thuyết Harry Potter, truyện tranh Thám tử lừng danh Conan,… Fanfic trong trường hợp này chính là mảnh đất màu mỡ để người hâm mộ thỏa sức sáng tạo, viết tiếp câu chuyện hoặc thậm chí sáng tạo cốt truyện theo tưởng tượng của riêng mình.Khác với phim, truyện hay tiểu thuyết, đối tượng của fanfic idol chính là những con người thật. Nhánh fanfic này có tên gọi riêng là Real Person Slash (RPS): Fanfic dựa trên nhân vật là người nổi tiếng ngoài đời. RPS có xu hướng hư cấu về cuộc sống, công việc, tình cảm, thậm chí là đời sống tình dục của thần tượng. Một số tác phẩm RPS trực tiếp ghép đôi và miêu tả, khắc họa cảnh quan hệ tình dục hư cấu giữa các thành viên trong nhóm, các thần tượng khác nhóm và thậm chí là cảnh quan hệ giữa fan và idol. Những cảnh quan hệ tình dục hư cấu này (ở dạng văn bản, tranh vẽ hay hoạt hình) không còn là điều quá xa lạ trong thể loại RPS.

Vì đặc thù của ngành công nghiệp thần tượng, độ tuổi các idol đang ngày càng trẻ hóa. Độ tuổi ra mắt hiện tại của các idol là 15, 16 tuổi, thậm chí thấp hơn. Điều đó có nghĩa rằng, có thể các thần tượng sẽ đối mặt với nguy cơ bị quấy rối tình dục khi chưa đủ tuổi trưởng thành. RPS có thể ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý của các thần tượng nhỏ tuổi nếu họ vô tình đọc phải. Tình trạng này càng dễ xảy ra hơn khi đa số fanfic được đăng tải công khai, miễn khí, không giới hạn độ tuổi người xem trên các diễn đàn, trang web online.

Mặc dù thường có lượt đọc vô cùng “khủng” nhưng không có ai trực tiếp đứng ra kiểm duyệt, giám sát kho nội dung khổng lồ này. Tại Hàn Quốc, thậm chí đã từng có kiến nghị lên chính phủ kêu gọi trừng phạt nghiêm khắc những người viết fanfic của thần tượng nam dưới tuổi vị thành niên – nhận được hơn 163,000 chữ ký chỉ sau 3 ngày. Nhưng hiện tại, do tính ẩn danh của mạng xã hội và số lượng nội dung quá lớn mà việc kiểm tra, xử lý vô cùng khó khăn và chưa có chế tài xử phạt nào dành riêng cho hành vi tình dục hóa thần tượng dưới tuổi vị thành niên qua mạng này.

Ta cần làm rõ rằng, bản chất fanfic không xấu. Những độc giả/tác giả đang đọc/viết fanfic bắt nguồn từ sự yêu mến của người hâm mộ dành cho thần tượng thông qua việc tưởng tượng, hư cấu câu chuyện thường ngày về họ. Thể hiện tình cảm yêu mến với một người là điều tốt, nhưng cũng cần vạch ra những ranh giới để không vô tình biến tướng fanfic thành công cụ tình dục hóa idol, đặc biệt là những idol dưới vị thành niên. Một số nam nghệ sĩ thần tượng như rapper Son Simba, thành viên Yesung (nhóm Super Junior), Zico (nhóm Block B ) từng thừa nhận đã vô tình đọc được fanfic gán ghép về mình một cách nhạy cảm và cảm thấy không hề thoải mái. Khi ấy, fanfic thay vì là một sản phẩm giải trí thì nó lại đang vô tình ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh nghệ sĩ và cộng đồng người hâm mộ trong mắt công chúng.

Quả thực, bản chất của fanfic không hề xấu. Nó xuất phát từ lòng yêu mến của công chúng dành cho đối tượng mà mình yêu thích. Tôi không kêu gọi bài trừ, phê phán văn hóa fanfic bởi đây là một sân chơi mở để người hâm mộ thể hiện sự sáng tạo, bày tỏ tình yêu mến của mình. Nhưng giống như những “con sâu làm rầu nồi canh”, có một bộ phận nhỏ đang vô tình biến fanfic thành công cụ tình dục hóa, quấy rối thần tượng – đặc biệt là những thần tượng còn nhỏ tuổi. Trong thời đại mạng xã hội, truyền thông trở nên phổ biến thì sự lan truyền của “những con sâu” này vô cùng mạnh mẽ, không thể tránh khỏi sự tổn hại đến người đọc fanfic cũng như đến cả chính những thần tượng được nhắc tới trong câu chuyện. Hy vọng các độc giả nói riêng và người hâm mộ nói chung sẽ đủ tỉnh táo, lý trí để nhận ra ranh giới: đâu là quấy rối, đâu mới thực sự là yêu mến.