Tôi ngã ngửa vì chuyện của đứa bạn mình. Yêu nhau tới cả nửa thập kỉ nhưng chưa bao giờ nghiêm túc nói về vấn đề sống chung sống riêng, để giờ mắc kẹt giữa mớ bòng bong. Vậy là suốt 5 năm yêu đương, chỉ tán dóc và chuyện phiếm với nhau ư?

Cá nhân tôi cho rằng, có rất nhiều vấn đề hệ trọng liên quan tới quan điểm sống, định hướng tương lai, và cả chuyện trong quá khứ cần được trao đổi cởi mở với đối phương ngay từ khi xác định yêu đương nghiêm túc, thậm chí ngay khi mới cưa cẩm.

Trước hết phải khẳng định rằng, mỗi người sẽ có một thước đo riêng cho mức hệ trọng của vấn đề. Chuyện hệ trọng với người này có thể lại là cỏn con trong mắt người khác. Tuy nhiên, tại bài viết này, chúng ta hãy cùng thống nhất nhìn nhận mức hệ trọng của một vấn đề dựa trên sức ảnh hưởng của nó tới cuộc sống của hai người đang trong mối quan hệ yêu đương hoặc hôn nhân.

Hãy bắt đầu với những vấn đề thường bị gắn mác "tầm phào, vặt vãnh" trước. Chẳng hạn, anh ta rất đam mê chơi đàn, luôn giữ thói quen đàn hát mỗi ngày sau những giờ làm việc căng thẳng. Trong khi đó, bạn gái lại làm việc remote vào buổi tối. Khi yêu đương mỗi người một nhà, thì có vẻ như không phải vấn đề gì to tát. Thậm chí mỗi lần qua nhà anh, bạn gái ngồi lặng yên ngắm nhìn anh đàn hát say mê. Nhưng một khi hai người bắt đầu cuộc sống chung, hai bánh răng bắt đầu vận hành cùng một cỗ máy, nhưng không khớp. Một người cần làm việc trong yên tĩnh, một người muốn đắm chìm trong âm nhạc ồn ã. Ai cũng có cái lí của mình, không thể bắt người này thay đổi công việc, cũng chẳng thể bắt người kia từ bỏ đam mê. Đeo tai nghe cũng không phải cách lâu dài vì vướng víu lại hại cho tai nếu thời lượng đeo quá lâu. Cuối cùng cãi vã, bất đồng.

Và đây chỉ là một ví dụ nhỏ, có nhiều nhiều thói quen sống khác có thể trái ngược với nửa kia và gây phiền toái cho cuộc sống chung. Anh muốn nuôi chó, tôi bị chó cắn ngày bé nên rất sợ chúng. Tôi thích hoa, anh dị ứng phấn hoa. Anh ngủ ngáy như sấm, tôi rất dễ tỉnh bởi tiếng động… Có những vấn đề có thể giải quyết theo hướng cả hai cố gắng dung hòa. Nhưng có những vấn đề sẽ tắc nghẽn ở đó. Bản thân vấn đề thì là nhỏ, nhưng vấn đề nhỏ mà lặp đi lặp lại nhiều lần thì lại khác. Khi này, chúng được gọi là vấn đề hệ trọng.

Tiếp theo hãy nói về những quan điểm sống ảnh hưởng tới cuộc sống chung. Không phải quan điểm nào cũng ảnh hưởng nghiêm trọng tới nửa kia. Ví dụ: anh ta cho rằng nếu phát hiện bạn thân ngoại tình, anh ta sẽ báo cho vợ người bạn đó vì không muốn dung túng cho một hành vi sai trái. Ngược lại, tôi cho rằng đó là chuyện riêng của họ, tôi không nên can thiệp. Trường hợp này, anh muốn nói thì cứ nói, tôi không đồng tình nhưng tôi hiểu được phương diện của anh, và nó không thực sự ảnh hưởng tới mối quan hệ của chúng ta. Vậy nên không có gì to tát cả.

Nhưng thường thì quan điểm sống nếu khác nhau quá nhiều, sẽ dễ dẫn tới đổ gãy. Những quan điểm đó có thể là:

- quan điểm về tôn giáo, chính trị, chủng tộc, bình đẳng giới...

- quan điểm về vai trò và trách nhiệm của hai bên trong tình yêu cũng như trong hôn nhân

- quan điểm tài chính cá nhân, đóng góp tài chính chung

- quan điểm nuôi dạy con cái

- quan điểm về việc phụng dưỡng cha mẹ, cách đối xử với anh chị em ruột,... 

Cùng với đó, định hướng sống chính là chủ đề rất cần được thảo luận với nửa kia, càng sớm càng tốt một khi cả hai đang tiến tới mối quan hệ nghiêm túc. Cụ thể:

- sống chung thì sống ở đâu, tỉnh/ thành phố nào?

- sống riêng rẽ với gia đình nhỏ (chỉ có vợ chồng, con cái) hay sống cùng gia đình lớn (ông bà, bố mẹ, anh chị em chồng/ vợ)

- ý định sinh con: muốn sinh con hay không, sinh mấy con, có mong muốn đặc biệt về giới tính của con hay không, nếu vì lí do nào đấy không thể sinh con thì hướng giải quyết là gì,...

- định hướng phát triển sự nghiệp: đơn giản như muốn phát triển ở một công ty đa quốc gia, một ngày đẹp trời công ty đề cử bạn qua một chi nhánh nước ngoài trong 3 năm, nghe thì xa vời nhưng trục trặc hôn nhân có thể từ đó mà ra.

Quan trọng không kém quan điểm sống hay định hướng tương lai, đó là chuyện quá khứ. Tôn trọng quá khứ của nhau, tất nhiên rồi, vì quá khứ là chuyện đã qua. Tuy nhiên, quá khứ, hiện tại và tương lai sẽ luôn móc nối và ảnh hưởng lẫn nhau. Vì vậy, cần trao đổi một cách cởi mở, văn minh về quá khứ của nhau. Biết quá khứ không phải để bình phẩm, phán xét, mà là để thấu hiểu. Chẳng hạn, tuổi thơ vụn vỡ của một người ít nhiều sẽ phóng chiếu lên cách họ ứng xử trong mối quan hệ. Nếu biết về quá khứ khó khăn ấy của họ, sẽ dễ để cảm thông, để hiểu căn nguyên của cảm xúc hơn, từ đó mà tìm cách giúp cho nhau tốt lên.

Không nhất thiết phải "báo cáo" tất cả các sự kiện trong quá khứ cho đối phương, nhưng tất cả những gì nghiêm trọng, mà bạn nghĩ là đối phương có quyền được biết, thì nên nói càng sớm càng tốt. Để họ có thể đưa ra lựa chọn tiếp tục hay dừng lại mối tình. Ví dụ bạn từng ở tù, chuyện này nên nói, đúng chứ? Quyết định sẽ là ở người kia.

Càng trao đổi với nhau nhiều chuyện, chúng ta càng thấu hiểu nhau. Lời nói ra rõ ràng từng câu từng chữ đôi khi vẫn còn gây hiểu lầm, chứ đừng nói đến chỉ phỏng đoán đối phương nghĩ gì. 

Nhưng khi nào thì nên trao đổi những chuyện quan trọng như trên? Cá nhân tôi cho rằng, càng sớm càng tốt, kể cả khi cả hai mới chỉ trong mối quan hệ mập mờ, việc "thâm nhập” vào tư tưởng sống của người kia sẽ giúp bạn quyết định có nên tiếp tục đi xa hơn. Lưu ý rằng, nếu chưa đủ mặn nồng, không nên “ép” đối phương bằng cách đặt vấn đề quá trực diện: “Em với anh mà kết hôn thì anh muốn sinh mấy bé?”. Thay vì thế hãy tìm thời điểm thích hợp, khi hai người đang tán dóc về một cặp đôi khác, về một mẩu tin trên mạng,... sau đó đưa ra những lời gợi mở: "Đôi này yêu lâu rồi mà chia tay vì người muốn có em bé, người không muốn, cũng tiếc quá ha”, “Anh thấy vụ này sao?”,... Trong mỗi một giai đoạn của tình yêu, có thể câu trả lời cho các vấn đề sẽ khác nhau, sẽ được thay đổi (chẳng hạn trước nói chưa chắc chắn muốn có con hay không, giờ nói muốn). Không sao cả, miễn là chân thành bày tỏ quan điểm để hiểu nhau. Đừng quá phức tạp hóa vấn đề. Tôi hỏi về chuyện hôn nhân, con cái là vì tôi muốn biết cách anh suy nghĩ và lập luận tình huống, chứ không phải vì tôi đang đẩy nhanh tiến độ mối quan hệ hay đang bắt anh đưa ra lời cam kết nào đó. Còn chừng nào tình yêu đủ sâu, nhất định phải ngồi xuống với nhau và nói chuyện nghiêm túc, trực diện vào vấn đề, chứ không hỏi dò nữa.

Việc tìm hiểu quan điểm của đối phương về những vấn đề quan trọng, sẽ giúp tiết kiệm thời gian và công sức, trong trường hợp đó là người không phù hợp. Ví dụ người kia chia sẻ họ KHÔNG BAO GIỜ muốn có con, trái ngược với bạn. Vấn đề này không có cách giải quyết (hi hữu có những trường hợp đổi ý, nhưng rất hiếm). Vậy là bạn có thêm cơ sở để đánh giá mối quan hệ. Hoặc quay trở lại với câu chuyện của bạn tôi ở đầu bài viết, rõ ràng là vấn đề sống chung với mẹ chồng nên được đề cập thẳng thắn từ rất lâu trước đó, chứ không phải đợi yêu tới 5 năm rồi đứng giữa hai ngả đường: buộc sống chung hoặc chia tay. Trong khi đây là một vấn đề hết sức cơ bản mà hệ trọng.

Nói cùng nhau về những vấn đề quan trọng cũng sẽ giúp bạn nhận diện rõ hơn người trước mặt là ai, đồng thời làm tăng tính kết nối, thân mật trong tình yêu. Nếu chỉ hợp nhau về khoản ăn uống, chơi bời, du lịch,... thì chưa đủ. Hợp nhau trong quan điểm sống và đồng điệu về mặt tâm hồn, cộng với nhiều yếu tố khác, mới có thể đi xa, đi sâu.

Một lợi ích khác của trao đổi các vấn đề hệ trọng ngay khi yêu đương là, tránh việc vỡ mộng khi chung sống sau này. "Hôn nhân là nấm mồ của tình yêu” một phần là bởi khi yêu chỉ mải mộng mơ, bay bổng mà quên khám phá thế giới quan của nửa kia. Mà khám phá rồi thì cũng nhớ đánh giá, xem có hài hòa với thế giới quan của bản thân hay không. Bởi cũng có trường hợp, mình biết quan điểm nào đó của họ khác với mình, mình hoàn toàn tôn trọng sự khác biệt ấy, nhưng để "sống” cùng quan điểm của họ thì chưa chắc đã là điều dễ dàng. 

Trên đời này, có rất nhiều kiểu tình yêu. Không phải ai cũng muốn yêu đương lâu dài, có cam kết. Nhưng để yêu theo kiểu muốn xây dựng cuộc sống cùng nhau, thì không thể bỏ qua việc tìm hiểu và thấu hiểu đối phương. Hành trình bên nhau sẽ còn dài, các biến số cuộc đời sẽ khiến con người thay đổi, quan điểm sống thay đổi,... Vì vậy ở bên và đồng hành cùng nhau là cả một quá trình nỗ lực không bao giờ ngừng, để thấu, để thương.

- Camellia Huỳnh -