Xây dựng giấc mơ chính hay đi xây giấc mơ người khác

Trong những năm gần đây, câu nói “Nếu bạn không tự xây dựng giấc mơ của mình, thì người khác sẽ thuê bạn xây dựng giấc mơ của họ” đã trở nên phổ biến và là nguồn cảm hứng cho rất nhiều người. Nó khuyến khích chúng ta trở thành chủ nhân cuộc đời, làm chủ đam mê, độc lập trong công việc và không bị cuốn vào việc thực hiện mục tiêu của người khác. Nhưng trong bối cảnh xã hội hiện đại, liệu chúng ta có thật sự cần tự xây dựng giấc mơ trong mọi hoàn cảnh? Và liệu mọi người đều phù hợp với hành trình đầy thách thức này?

Cách hiểu phổ biến về câu nói trên là lời nhắc nhở hãy chủ động sống với giấc mơ và mục tiêu của mình, thay vì trở thành người phụ thuộc vào mục tiêu của người khác. Jean-Paul Sartre, nhà triết học hiện sinh, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự do lựa chọn và chịu trách nhiệm cho cuộc đời của chính mình. Sartre tin rằng, sống có ý thức là sống tự do, không bị trói buộc vào bất cứ khuôn mẫu nào.

Ví dụ thực tế: Thực tế, một số người chọn khởi nghiệp thay vì làm việc cho các công ty lớn. Họ muốn tự mình kiểm soát sự nghiệp, tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ của riêng mình, giống như Elon Musk từng tuyên bố: “Đừng tự giới hạn bản thân vì người khác không thể nhìn thấy viễn cảnh mà bạn có.” Những cá nhân này không muốn đi theo lối mòn mà xã hội định sẵn, mà muốn tìm con đường riêng.

Câu hỏi suy ngẫm: Bạn có giấc mơ nào chưa thực hiện? Điều gì ngăn cản bạn? Bạn có sẵn sàng chịu trách nhiệm hoàn toàn cho giấc mơ của mình, hay bạn cảm thấy an toàn hơn khi làm việc trong hệ thống của người khác?

Ngược lại, một số người cho rằng cuộc sống và công việc không chỉ là việc xây dựng giấc mơ của mình mà còn là việc đóng góp vào mục tiêu lớn hơn. Karl Marx từng nói rằng con người trong lao động đóng góp vào mục tiêu chung và có thể tìm thấy giá trị cá nhân qua đó. Ngày nay, những công ty như Apple hay Microsoft không chỉ là giấc mơ của người sáng lập mà còn của hàng ngàn nhân viên đóng góp vào sự thành công của các tập đoàn này.

Ví dụ thực tế và số liệu: Theo nghiên cứu của Gallup năm 2021, hơn 85% người lao động trên toàn cầu cảm thấy thỏa mãn khi công việc của họ mang lại giá trị xã hội hoặc đóng góp cho một tổ chức lớn. Nhiều người trẻ làm việc tại các công ty công nghệ lớn, nơi họ cảm thấy họ là một phần của một tầm nhìn lớn hơn, như xây dựng công nghệ có ích cho cuộc sống. Họ tham gia vào giấc mơ của một công ty lớn, nhưng điều đó cũng mang lại sự hài lòng và cảm giác cống hiến.

Câu hỏi suy ngẫm: Liệu công việc bạn đang làm có giúp bạn học hỏi, phát triển kỹ năng và giá trị của mình? Bạn có hài lòng với vai trò mình đóng góp trong tổ chức hiện tại không?

Theo quan điểm của tôi, mấu chốt của câu nói trên nằm ở việc lựa chọn công việc có ý nghĩa và khả năng thích nghi để tồn tại trước tiên. Thực tế, mọi ước mơ đều trở nên vô nghĩa nếu không thể tồn tại để thực hiện nó. Tháp nhu cầu của Abraham Maslow cũng cho thấy rằng, trước khi có thể đạt đến những nhu cầu tự hiện thực hóa, con người cần đảm bảo an toàn và sự ổn định.

Ước mơ, trong quan niệm này, chính là hình thức thể hiện chất lượng cuộc sống mà chúng ta mong muốn. Để đạt được chất lượng sống ấy, mỗi người cần sử dụng tốt trí tuệ, kỹ năng, và phẩm chất cá nhân để tạo ra giá trị trao đi và nhận lại điều mình mong muốn.

Ví dụ thực tế: Giả sử bạn mong muốn trở thành một nhà lãnh đạo. Bạn cần đầu tư thời gian học hỏi và rèn luyện các kỹ năng lãnh đạo, xây dựng phẩm chất cần thiết để xứng đáng với sự tôn trọng của người khác. Hoặc nếu bạn mong muốn sự thịnh vượng về tài chính, bạn cần học cách tạo ra các sản phẩm và dịch vụ đáp ứng nhu cầu của xã hội, từ đó đạt được lợi ích về mặt tài chính.

Bài tập thực tiễn: Hãy lập danh sách các kỹ năng, phẩm chất và nguồn lực mà bạn sở hữu. Xem xét cách bạn có thể sử dụng chúng để tạo ra giá trị cho cộng đồng xung quanh. Đó có thể là một bước đầu tiên trong việc chuyển hóa giấc mơ của bạn thành hiện thực.

Trong thời đại số, khái niệm “giấc mơ cá nhân” trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Mạng xã hội tạo ra hình ảnh về những cuộc sống lý tưởng, và từ đó áp lực “phải tự làm chủ” trở nên phổ biến. Rất nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, cảm thấy cần phải trở thành những “người sáng tạo nội dung độc lập” hoặc theo đuổi lối sống tự do tài chính để cảm thấy thành công.

Ví dụ thực tế: Theo thống kê từ Adobe, trong một khảo sát năm 2020, 60% người trẻ ở Mỹ mong muốn trở thành YouTuber hoặc người sáng tạo nội dung toàn thời gian. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ nhanh chóng nhận ra rằng công việc này không đơn giản và đòi hỏi rất nhiều áp lực tinh thần, dẫn đến cảm giác kiệt quệ và căng thẳng.

Câu hỏi suy ngẫm: Liệu bạn đang theo đuổi giấc mơ của chính mình hay đang cố gắng sống theo “chuẩn mực giấc mơ” của xã hội? Bạn có đang chịu áp lực phải trở nên độc lập, hay bạn thật sự yêu thích con đường mình đã chọn?

Có thể nói, lựa chọn giữa tự xây dựng giấc mơ hay tham gia vào giấc mơ của người khác không phải là con đường một chiều. Trong thực tế, tự xây dựng giấc mơ có thể là nguồn động lực mạnh mẽ, nhưng nó cũng có thể trở thành gánh nặng nếu không có kế hoạch cụ thể. Mặt khác, khi tham gia vào giấc mơ của người khác, chúng ta không chỉ có cơ hội học hỏi và phát triển kỹ năng mà còn có thể tìm thấy sự thỏa mãn từ việc đóng góp cho tập thể.

Câu hỏi suy ngẫm: Bạn có cảm thấy rằng sự tự do trong việc tự xây dựng giấc mơ có thể đồng thời trở thành một áp lực? Bạn có nghĩ rằng việc tham gia vào mục tiêu chung có thể giúp bạn phát triển mà không nhất thiết phải từ bỏ giấc mơ của riêng mình?

Bài tập thực tiễn: Lập kế hoạch 5 năm cho bản thân với hai kịch bản: (1) tự xây dựng giấc mơ của mình, và (2) tham gia vào giấc mơ của một tổ chức hoặc một mục tiêu lớn hơn. Đánh giá xem mỗi con đường mang lại lợi ích và thử thách gì cho bạn.

Dù là lựa chọn tự xây dựng giấc mơ hay tham gia vào giấc mơ của người khác, mỗi con đường đều mang lại những giá trị riêng. Quan trọng là ta nhận thức rõ ràng về nhu cầu của bản thân, cân bằng giữa nhu cầu tồn tại và chất lượng sống mong muốn. Cuối cùng, câu trả lời cho câu hỏi “Liệu bạn có thực sự muốn tự xây dựng giấc mơ cho mình?” sẽ giúp bạn định hướng rõ ràng và chọn lựa con đường phù hợp nhất cho cuộc sống của mình.