Xã hội đang quá khắt khe với giới trẻ?

"Bằng tuổi mày, thằng B con ông C đã..."; "Ngày xưa khổ lắm, làm gì được như mấy đứa bây giờ, giờ tụi mày sướng quá lại bày đủ trò stress với chả trầm cảm, lắm chuyện!"; "Đúng là sướng mà còn hay than thở!"; "Đã giúp gì cho ba mẹ chưa?"

Những câu nói này có lẽ đã quá quen thuộc trong tai của biết bao bạn trẻ. Chúng được thốt ra với vẻ hồn nhiên, như thể đó là những sự thật hiển nhiên không cần bàn cãi. Nhưng phía sau những lời lẽ tưởng chừng "thông thường" ấy, có bao trái tim trẻ đang rỉ máu vì cảm giác không bao giờ đủ tốt?

Xã hội này, có lẽ, đang quá khắt khe với người trẻ.

Hãy thử nhìn lại cuộc đời một người trẻ qua con mắt của xã hội. Từ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường, các em đã phải đối diện với câu hỏi "học để làm gì?". Không phải học để hiểu biết, để khám phá thế giới, để tìm thấy đam mê, mà học để "có việc làm tốt", để "kiếm nhiều tiền", để "báo đáp công ơn cha mẹ".

Khi vừa tròn 18, chưa kịp thở, các em đã bị hỏi về định hướng tương lai. "Con định học gì? Ngành này có kiếm được tiền không? Có ổn định không?" Như thể cuộc sống chỉ còn lại hai màu: thành công hoặc thất bại, có tiền hoặc nghèo khó.

Rồi khi bước chân vào đại học, áp lực lại tăng gấp bội. "Học đại học rồi, phải chín chắn hơn đi. Biết lo cho gia đình chưa? Tìm việc làm thêm đi, đừng ăn bám ba mẹ hoài." Nhưng nếu họ đi làm thêm và điểm số giảm sút, lời chỉ trích lại đổ xuống: "Làm gì mà học hành sa sút thế? Tập trung vào học đi, tiền bạc sau này tính."; "Ba mẹ còng lưng nuôi ăn học mà giờ điểm chát thế à?".

Tốt nghiệp đại học, câu hỏi tiếp theo vọng lại: "Bao giờ có việc làm? Lương bao nhiêu? Đủ nuôi gia đình không?" Chưa kịp làm quen với môi trường làm việc, chưa kịp tích lũy kinh nghiệm, họ đã bị đặt ra những kỳ vọng về mức lương, về vị trí, về sự nghiệp "tương xứng" với tấm bằng đại học.

Và khi đã có việc làm ổn định, xã hội lại hỏi: "Bao giờ lấy vợ/chồng?" Nếu họ lấy sớm, người ta nói "còn trẻ, chưa biết gì mà đã vội lập gia đình". Nếu họ chưa lấy ở tuổi 25-30, lại bị thúc giục "già rồi, không lấy giờ thì bao giờ?".

Có gia đình rồi, câu hỏi lại chuyển sang: "Bao giờ có con?" Có con sớm thì "liệu có đủ kinh nghiệm nuôi dạy không?", có con muộn thì "để muộn thế, coi chừng dạo này vô sinh nhiều lắm nha".

Cuộc đời của một người trẻ cứ thế xoay vòng trong những kỳ vọng bất tận, những câu hỏi dồn dập, những lời phán xét từ mọi phía. Họ như những con tơ trong tay người thợ dệt, bị căng ra, kéo dài, uốn nắn theo ý muốn của xã hội mà không có một giây phút nào được thở, được sống theo nhịp của chính mình.

"Ngày xưa ba mẹ khó khăn hơn nhiều mà vẫn làm được. Còn các con, sướng gấp trăm lần mà lại hay than vãn."

Đây có lẽ là câu nói mà hầu hết người trẻ đều từng nghe. Và đó cũng là một trong những cái bẫy nguy hiểm nhất trong tư duy của xã hội hiện tại. Chúng ta đang so sánh những thứ không thể so sánh được, đang áp đặt những tiêu chuẩn của quá khứ lên hiện tại mà không nhận ra rằng: mỗi thời đại có một kiểu khổ riêng.

Ngày xưa, khó khăn của cha mẹ thế hệ trước chủ yếu là về vật chất. Thiếu cơm, thiếu tiền, thiếu của cải. Đó là những khó khăn hữu hình, có thể đo đếm được. Khi đói thì ăn, khi rét thì lo quần áo, khi thiếu tiền thì đi làm thêm. Mục tiêu rõ ràng, đường đi rõ ràng.

Nhưng ngày nay, khó khăn của giới trẻ lại chủ yếu là vô hình. Đó là áp lực từ việc phải "thành công" trong một thế giới cạnh tranh khốc liệt. Đó là sự cô đơn trong một xã hội kết nối nhưng lại thiếu sự thấu hiểu thật sự. Đó là nỗi lo về tương lai trong một thời đại biến đổi quá nhanh, khi những kiến thức học hôm qua có thể trở nên lỗi thời ngày mai.

Hãy thử tưởng tượng. Một bạn trẻ 25 tuổi hiện tại phải đối mặt với:

- Áp lực học tập từ hệ thống giáo dục cạnh tranh cao

- Áp lực chăm sóc cha mẹ già khi hệ thống y tế chưa hoàn thiện

- Áp lực so sánh với những "cuộc sống hoàn hảo" trên Instagram, Facebook

Trong khi đó, cha mẹ họ ở tuổi 25 có thể chỉ cần lo: có đủ cơm ăn, có chỗ ở, có việc làm và có thể lập gia đình. Đơn giản, cụ thể và có thể giải quyết từng bước một.

Không phải người trẻ ngày nay yếu đuối hơn thế hệ trước. Họ chỉ đang phải đối mặt với một thế giới phức tạp hơn, nhanh hơn và đầy áp lực hơn mà thôi.

Có một thuật ngữ trong xã hội học gọi là "thế hệ sandwich" - thế hệ bị kẹp giữa, vừa phải chăm sóc cha mẹ già, vừa phải nuôi dạy con cái. Nhưng ở Việt Nam, thế hệ trẻ hiện tại có thể được gọi là "thế hệ sandwich kép" - họ không chỉ bị kẹp về mặt thời gian và tài chính, mà còn bị kẹp về mặt tâm lý và kỳ vọng.

Về phía cha mẹ, họ phải đối mặt với những lời như: "Ba mẹ nuôi con khó khăn bao nhiêu năm, giờ con phải báo đáp". "Bao giờ con mới giúp được ba mẹ?" "Con có biết ba mẹ hy sinh bao nhiêu cho con không?"

Về phía con cái (nếu có), họ lại phải đảm bảo: cho con học trường tốt, ăn uống đầy đủ, trang bị đủ mọi thứ để con không thua kém bạn bè. Bởi nếu không, họ lại bị đặt câu hỏi: "Sinh con mà không nuôi được thì sinh làm gì?"

Và về phía bản thân, họ cũng cần phải: phát triển sự nghiệp, duy trì các mối quan hệ xã hội, chăm sóc sức khỏe, đầu tư cho tương lai.

Một người trẻ 30 tuổi ngày nay có thể phải:

- Gửi tiền về cho cha mẹ hàng tháng

Tất cả những điều này trong khi mức lương có thể chỉ dao động từ 8-15 triệu đồng một tháng. Không khó hiểu tại sao nhiều bạn trẻ cảm thấy "nghẹt thở" và "không thể nào đủ".

"Mấy đứa bây giờ sướng quá lại bày đủ trò stress với chả trầm cảm, lắm chuyện!"

Có lẽ đây là một trong những câu nói gây tổn thương nhất mà một người trẻ có thể nghe. Không chỉ bởi nó phủ nhận những đau khổ thật sự của họ, mà còn bởi nó cho thấy sự thiếu hiểu biết sâu sắc về những thay đổi của xã hội hiện đại.

Trầm cảm, lo âu, stress không phải là những "trò bày đặt" hay "cách để trốn tránh trách nhiệm". Chúng là những hệ quả tự nhiên của một xã hội đang thay đổi quá nhanh, quá mạnh mẽ khiến con người không kịp thích nghi.

Hãy nhìn vào những con số thống kê. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ người mắc trầm cảm trên toàn thế giới đang tăng đều đặn qua các năm. Ở Việt Nam, theo nghiên cứu của Báo Nhân Dân điện tử đăng tải ngày 10 tháng 10 năm 2023, tỷ lệ người dân Việt Nam mắc các rối loạn tâm thần thường gặp là khoảng 15%, tương đương với khoảng 15 triệu người. Tỷ lệ này bao gồm nhiều loại rối loạn, trong đó trầm cảm và lo âu là hai vấn đề phổ biến, chiếm khoảng 5-6% dân số, trong đó tỷ lệ ở người trẻ chiếm phần đáng kể.

Điều này không phải vì con người hiện tại yếu đuối hơn thế hệ trước. Mà bởi vì:

Sự thay đổi của cấu trúc xã hội: Trước đây, con người sống trong cộng đồng gắn kết chặt chẽ. Khi gặp khó khăn, họ có thể dựa vào sự hỗ trợ của hàng xóm, họ hàng, bạn bè. Ngày nay, xã hội ngày càng cá thể hóa. Mọi người sống độc lập hơn, nhưng cũng cô đơn hơn.

Sự thay đổi về nhịp độ cuộc sống: Cuộc sống ngày càng nhanh. Thông tin đổ về liên tục. Công nghệ phát triển không ngừng. Con người phải liên tục cập nhật, thích nghi và cạnh tranh. Não bộ con người, vốn được thiết kế để xử lý thông tin theo cách chậm rãi và sâu sắc, giờ đây phải hoạt động như một chiếc máy tính xử lý đa nhiệm.

Sự thay đổi về kỳ vọng và áp lực: Thế hệ trước, thành công có thể được định nghĩa đơn giản là "có việc làm ổn định, có gia đình hạnh phúc". Ngày nay, định nghĩa về thành công phức tạp hơn nhiều: phải giàu có, nổi tiếng, có ảnh hưởng, sống một cuộc sống "đáng mơ ước".

Sự thay đổi về cách tiếp nhận thông tin: Mạng xã hội cho phép chúng ta liên tục nhìn thấy "cuộc sống hoàn hảo" của người khác. Điều này tạo ra áp lực so sánh không ngừng và cảm giác "mình chưa đủ tốt".

Trầm cảm, do đó, không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là dấu hiệu của sự quá tải. Giống như khi một chiếc máy tính phải xử lý quá nhiều tác vụ cùng lúc, nó sẽ bị "đơ" hay "crash". Tâm lý con người cũng vậy.

Từ "hiếu thảo" có lẽ là một trong những từ được sử dụng nhiều nhất trong văn hóa Việt Nam, nhưng cũng là từ gây ra nhiều áp lực và hiểu lầm nhất. Trong quan niệm truyền thống, hiếu thảo thường được hiểu một cách đơn giản: con cái phải nghe lời cha mẹ, phải báo đáp công ơn sinh thành, phải chăm sóc cha mẹ khi về già.

Nhưng trong bối cảnh xã hội hiện đại, định nghĩa về hiếu thảo cần được mở rộng và sâu sắc hơn.

Hiếu thảo không chỉ là tiền bạc. Nhiều gia đình Việt Nam có tư duy rằng con cái "hiếu thảo" là con cái gửi về nhiều tiền. Con nào kiếm được nhiều tiền nhất thì con đó "hiếu" nhất. Nhưng điều này đã tạo ra áp lực khủng khiếp cho những người con có thu nhập khiêm tốn hoặc đang trong giai đoạn khởi nghiệp.

Thực tế, có những người con dành cả thanh xuân để chăm sóc cha mẹ ốm đau, có những người con gọi điện về nhà mỗi ngày để hỏi thăm sức khỏe cha mẹ, có những người con không giàu có nhưng luôn cố gắng mang về những món quà nhỏ mỗi lần về thăm nhà. Tất cả những điều này đều là hiếu thảo, nhưng lại thường không được công nhận vì chúng không thể đo bằng số tiền.

Hiếu thảo không chỉ là sự hy sinh mù quáng. Trong quan niệm cũ, con cái tốt là con cái sẵn sàng hy sinh mọi thứ cho cha mẹ: hy sinh ước mơ, hy sinh hạnh phúc cá nhân, hy sinh sức khỏe. Nhưng sự hy sinh mù quáng này không bao giờ là bền vững.

Một người con kiệt sức, mất đi ước mơ và động lực sống sẽ không thể chăm sóc cha mẹ một cách trọn vẹn. Ngược lại, một người con có cuộc sống cân bằng, có sức khỏe tốt và tinh thần thoải mái sẽ có nhiều năng lượng hơn để yêu thương và chăm sóc gia đình.

Hiếu thảo là sự cân bằng giữa các trách nhiệm. Trong thời đại hiện tại, một người con không chỉ có trách nhiệm với cha mẹ, mà còn có trách nhiệm với chính mình, với vợ/chồng, với con cái, với công việc, với xã hội. Hiếu thảo thật sự là biết cách cân bằng tất cả những trách nhiệm này một cách hài hòa.

Điều này không có nghĩa là con cái có thể lơ là với cha mẹ, mà có nghĩa là họ cần tìm cách chăm sóc cha mẹ mà không phải hy sinh hoàn toàn những khía cạnh khác của cuộc sống.

Hiếu thảo là sự hiểu biết và thấu cảm. Có những lúc, hiếu thảo không phải là làm theo ý muốn của cha mẹ, mà là giúp cha mẹ hiểu rằng thời đại đã thay đổi, rằng con cái có những khó khăn và áp lực mà cha mẹ có thể chưa từng trải qua.

Đôi khi, một cuộc trò chuyện thật lòng, một sự chia sẻ chân thành về những khó khăn và áp lực có thể mang lại sự hiểu biết lẫn nhau hơn là việc im lặng gánh chịu mọi kỳ vọng.

Một trong những đặc điểm nổi bật của xã hội Việt Nam là "văn hóa so sánh". Từ nhỏ, trẻ em đã quen với những câu như: "Con nhà A học giỏi hơn con", "Con nhà B ngoan hơn con", "Nhìn con người ta mà học hỏi".

Khi lớn lên, văn hóa so sánh này tiếp tục tồn tại nhưng ở mức độ phức tạp và áp lực hơn:

"Con A đã mua nhà rồi, còn con mình?"; "Con B lương bao nhiêu một tháng? Còn con mình?"; "Con C đã có cháu rồi, con mình bao giờ?"; "Nhìn con D hiếu thảo với cha mẹ, con mình học hỏi đi"

Văn hóa so sánh này, dù có thể có ý định tốt (khuyến khích con cái cố gắng hơn), nhưng lại tạo ra những tác động tiêu cực sâu sắc:

Cảm giác không bao giờ đủ tốt: Dù có cố gắng đến đâu, dù có thành công đến đâu, luôn có ai đó giỏi hơn, thành công hơn. Điều này khiến nhiều bạn trẻ sống trong trạng thái lo âu và tự ti liên tục.

Mất đi bản sắc cá nhân: Khi liên tục bị so sánh với người khác, nhiều bạn trẻ dần dần mất đi cảm nhận về bản thân mình. Họ không biết mình thực sự muốn gì, chỉ biết rằng mình phải "giống như" hoặc "tốt hơn" người khác.

Các mối quan hệ bị ảnh hưởng: Văn hóa so sánh tạo ra cạnh tranh không lành mạnh giữa anh chị em trong gia đình, giữa bạn bè, giữa đồng nghiệp. Thay vì hỗ trợ lẫn nhau, mọi người trở thành "đối thủ" cần phải vượt qua.

Áp lực tài chính: Để "không thua kém" người khác, nhiều bạn trẻ buộc phải chi tiêu vượt quá khả năng của mình. Họ mua những thứ không thực sự cần thiết, vay nợ để duy trì "hình ảnh" trong mắt người khác.

Tâm lý trầm cảm và lo âu: Khi không thể đáp ứng được những kỳ vọng so sánh, nhiều bạn trẻ rơi vào trạng thái tự trách, tự ti và mất động lực sống.

Nếu như trước đây, việc so sánh chỉ diễn ra trong phạm vi gia đình, bạn bè, hàng xóm, thì ngày nay, với sự phát triển của mạng xã hội, việc so sánh đã mở rộng ra toàn cầu và diễn ra 24/7.

Mỗi ngày, một bạn trẻ bình thường có thể nhìn thấy:

Hàng trăm bức ảnh "cuộc sống sang chảnh" trên Instagram; Hàng chục video "thành công trong sự nghiệp" trên TikTok; Vô số bài viết về "cách kiếm tiền nhanh" trên Facebook; Những câu chuyện "từ nghèo khó đến giàu có" trên YouTube.

Tất cả những thông tin này, dù có thể mang tính chất truyền cảm hứng, nhưng cũng tạo ra áp lực khủng khiếp cho những người đang trong quá trình phấn đấu.

Điều đáng lo ngại nhất là phần lớn nội dung trên mạng xã hội chỉ cho thấy "những khoảnh khắc đẹp" của cuộc sống. Không ai đăng ảnh lúc stress, lúc mệt mỏi, lúc thất bại. Không ai chia sẻ về những khó khăn, áp lực và nỗi lo âu thực sự của mình.

Điều này tạo ra một "thực tại ảo" - nơi mà dường như mọi người đều thành công, hạnh phúc và hoàn hảo. Và khi nhìn vào "thực tại ảo" này, nhiều bạn trẻ cảm thấy cuộc sống của mình "thua kém" và "không đáng sống".

Khi xã hội quá khắt khe với giới trẻ, hệ quả không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân họ mà còn ảnh hưởng đến cả cộng đồng và xã hội nói chung.

Thế hệ thiếu tự tin: Khi liên tục bị phán xét và so sánh, nhiều bạn trẻ mất đi sự tự tin. Họ ngại thử nghiệm, ngại sáng tạo, ngại theo đuổi những ước mơ "khác biệt" vì sợ bị phê phán.

Thế hệ "sống ảo": Để đáp ứng kỳ vọng của xã hội, nhiều bạn trẻ buộc phải tạo ra một "hình ảnh hoàn hảo" không đúng với thực tế. Họ sống trong tình trạng căng thẳng liên tục vì phải duy trì những "màn trình diễn" này.

Thế hệ cô lập: Khi cảm thấy không được hiểu và luôn bị phán xét, nhiều bạn trẻ chọn cách cô lập bản thân. Họ ít chia sẻ với gia đình, ít tương tác với xã hội, sống trong thế giới riêng của mình.

Thế hệ mất động lực: Khi cảm thấy dù có cố gắng đến đâu cũng không "đủ tốt", nhiều bạn trẻ mất đi động lực phấn đấu. Họ rơi vào trạng thái "bó tay" và "cam chịu".

Tăng tỷ lệ các vấn đề về sức khỏe tâm thần: Trầm cảm, lo âu, stress, thậm chí là xu hướng tự tử đang gia tăng trong giới trẻ. Đây là hệ quả trực tiếp của áp lực xã hội quá lớn.

Minh - 26 tuổi, nhân viên văn phòng: "Mỗi tháng em gửi về nhà 5 triệu, nhưng mẹ vẫn hỏi: 'Sao ít thế? Con A gửi về 10 triệu mỗi tháng.' Em muốn giải thích rằng lương em chỉ 12 triệu, trừ tiền thuê trọ, ăn uống, đi lại thì còn lại có bấy nhiêu. Nhưng mỗi lần nói, mẹ lại bảo: 'Thì tìm việc lương cao hơn đi.' Như thể việc tìm việc lương cao dễ như trở bàn tay vậy. Em cảm thấy mình dù có cố gắng đến đâu cũng không đủ tốt."

Lan - 29 tuổi, vẫn độc thân: "Mỗi lần về nhà là em lại phải nghe: 'Bao giờ lấy chồng? Già rồi đấy, không ai lấy đâu.' Em có nói là em muốn tập trung phát triển sự nghiệp trước, nhưng người ta lại bảo: 'Sự nghiệp có quan trọng bằng gia đình đâu. Phụ nữ không lấy chồng thì sống làm gì?' Có lúc em nghĩ, liệu mình có được quyền sống theo cách mình muốn không?"

Tuấn - 24 tuổi, mới tốt nghiệp đại học: "Em vừa ra trường được 6 tháng, đang làm việc với mức lương 8 triệu. Có lần em nói với ba mẹ là em cảm thấy áp lực và mệt mỏi, ba em trả lời: 'Mệt gì? Ngồi trong văn phòng có máy lạnh mà cũng mệt? Ba ngày xưa làm công nhân, nắng mưa gió bụi mà chưa kêu mệt bao giờ.' Em không biết làm sao giải thích rằng mệt mỏi không chỉ là về thể xác."

Hương - 32 tuổi, đã có con: "Em đã có con rồi nhưng vẫn bị hỏi: 'Bao giờ sinh thêm? Một đứa có cô đơn không?' Em muốn nói rằng nuôi một đứa con ở Hà Nội với tiền học phí, y tế, ăn uống đã rất tốn kém rồi, nhưng người ta lại bảo: 'Có con là có phúc, tiền bạc kiếm được.' Em không hiểu tại sao mọi quyết định của em đều phải được người khác phê duyệt."

Những câu chuyện này không phải là ngoại lệ. Chúng là hiện thực của hàng triệu bạn trẻ Việt Nam đang sống trong áp lực và sự khắt khe của xã hội.

Sự thay đổi quá nhanh của xã hội: Thế hệ cha mẹ hiện tại lớn lên trong thời kì kinh tế khó khăn, khi mà "có việc làm ổn định" đã là một thành công lớn. Họ khó hiểu được những áp lực và khó khăn mà con cái phải đối mặt trong xã hội hiện đại.

Thiếu thông tin và hiểu biết: Nhiều người trong thế hệ trước chưa được tiếp xúc với những khái niệm về sức khỏe tâm thần, về cân bằng cuộc sống, về quyền cá nhân. Họ có xu hướng đánh giá mọi thứ theo những tiêu chuẩn cũ.

Áp lực từ "mặt ngoài xã hội": Trong văn hóa Á Đông, "mặt ngoài" rất quan trọng. Cha mẹ cảm thấy có trách nhiệm phải có những đứa con "thành công" để khỏi bị người khác nói xấu. Điều này vô tình tạo ra áp lực cho con cái.

Lo lắng chính đáng nhưng thể hiện sai cách: Hầu hết cha mẹ đều lo lắng cho con cái của mình. Họ muốn con cái có cuộc sống tốt đẹp, ổn định. Nhưng cách thể hiện sự lo lắng này thường là thúc giục, so sánh và phán xét, thay vì lắng nghe và thấu hiểu.

Thiếu kỹ năng giao tiếp giữa các thế hệ: Thế hệ cha mẹ và thế hệ con cái lớn lên trong những bối cảnh hoàn toàn khác nhau. Họ thiếu những kỹ năng để giao tiếp và hiểu nhau một cách sâu sắc.

Giới trẻ không cần xã hội thương hại hay chiều chuộng họ. Họ chỉ cần một điều: được hiểu.

Hiểu rằng họ đang sống trong một thế giới khác với thế hệ trước - một thế giới nhanh hơn, phức tạp hơn, và đầy áp lực hơn.

Hiểu rằng thành công ngày nay không chỉ đơn giản là "có việc làm ổn định" mà còn bao gồm rất nhiều yếu tố khác: sự cân bằng trong cuộc sống, sức khỏe tâm thần, các mối quan hệ tích cực, và cảm giác được sống đúng với chính mình.

Hiểu rằng hiếu thảo không chỉ là gửi tiền về nhà hay nghe lời ba mẹ trong mọi việc, mà còn là việc chăm sóc bản thân để có đủ sức khỏe và tinh thần để yêu thương gia đình.

Hiểu rằng mỗi người có một con đường riêng, một tốc độ phát triển riêng, và không ai có thể áp dụng cùng một công thức để đạt được hạnh phúc.

Khi xã hội bắt đầu thấu hiểu những điều này, chúng ta sẽ có một thế hệ trẻ tự tin hơn, khỏe mạnh hơn, và có động lực hơn. Họ sẽ không phải sống trong sợ hãi về việc "không đủ tốt", mà sẽ có thể tập trung vào việc phát triển bản thân và đóng góp cho xã hội theo cách riêng của mình.

Thay vì những câu hỏi như "Con đã giúp được gì cho ba mẹ chưa?", hãy để những câu hỏi như "Con có khỏe không?", "Con có cần hỗ trợ gì không?", "Con có vui không?" trở thành những câu hỏi thường ngày.

Bởi vì, cuối cùng thì, một người con hạnh phúc và khỏe mạnh mới thật sự là món quà lớn nhất mà họ có thể dành tặng cho cha mẹ và xã hội.

Một xã hội thấu hiểu và ôn hòa sẽ tạo ra những con người tốt đẹp. Và những con người tốt đẹp sẽ tạo ra một xã hội tốt đẹp hơn. Đó là một vòng tròn tích cực mà tất cả chúng ta đều có thể góp phần tạo nên.