Vinfast sẽ thành công, nhưng bằng cách nào?

VinFast đã giao tổng cộng 34.855 xe điện trong năm 2023, tăng 374% so với năm trước. Trong đó, 13.513 xe điện được giao trong quý 4, tăng 35% so với quý 3 năm 2023. Mặc dù có một sự giảm nhẹ trong quý 4 so với quý 3, số lượng xe máy điện cũng tăng đáng kể, đạt 72.468 xe trong năm 2023.

Với doanh số hơn 35 ngàn xe năm 2023, trong đó GSM đã chiếm hết 27.000 xe, câu hỏi đặt ra, là GSM có khả năng tiếp tục mua xe nữa hay không? Trong khi đây là khách hàng chiếm hơn 70% doanh số của VFS.

GSM mới đây đã cho phép các tài xe điện có thể tham gia làm đối tác của Xanh SM. Trước sự cạnh tranh quá lớn từ Grab, các hãng xe taxi nổi tiếng một thời như Vinasun, Mai Linh,... rơi vào khó khăn. Các hãng taxi nhỏ hơn, ở các địa phương đa phần đã phải rời bỏ cuộc chơi taxi.

Để chống lại Grab, trước đây các hãng taxi truyền thống đã thành lập các liên minh nhằm bảo vệ thị phần, tuy nhiên, chiến lược này không hiệu quả. Bởi, ko hãng taxi nào đủ khả năng đứng lên lãnh đạo liên minh này, đồng thời rất khó thuyết phục các hãng taxi đó, ở địa bàn khác liên kết lại hoạt động một các thống nhất. Không có một hệ thống thông tin đồng thời để tạo nên sự tiện lợi như Grab, liên minh này vẫn ko hiệu quả trước Grab.

Tuy nhiên GSM có thể sẽ trở thành một người dẫn dắt các doanh nghiệp taxi nội địa thực sự. GSM có các giải pháp cho thuê và hỗ trợ các hãng taxi truyền thống chuyển đổi và thống nhất dưới một hệ thống thông tin tiên tiến hơn, tiện lợi cho người dùng hơn, và sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân Việt Nam cho thương hiệu của họ.

GSM có tính mới và sự khác biệt so với Grab, nổi bật và dễ cạnh tranh hơn. Xe điện thân thiện với môi trường và chất lượng xe cùng dịch vụ tốt hơn rất nhiều. Nếu chuyển đổi được các hãng taxi khó khăn, GSM sẽ trở thành một đối trọng thực thụ của Grab.

Do phát triển quá nhanh, các lô sản phẩm đầu tiên của Vinfast có rất nhiều lỗi, từ phần mềm cho đến phần cứng. GSM là giải pháp rất hay mà VIC đã triển khai, khi đưa xe vào chạy taxi, xe điện vinfast rút ngắn được quá trình thử nghiệm trong nhà máy và tiếp cận sớm hơn các lỗi thực tế có thể diễn ra. Do các tài xế là nhân viên của VinGroup (VIC) nên họ ko có tâm lý bất mãn đối với lỗi do nhà sản xuất do họ ko phải là bỏ ra số tiền lớn để sở hữu trực tiếp xe, và nhanh chóng feedback lỗi mà xe gặp phải trong quá trình sử dụng để đáp ứng công việc vận hành taxi của mình. Từ khi GSM ra đời, các lỗi trên các dòng xe điện của Vinfast đã giảm xuống nhanh chóng bằng những bản cập nhật mới. Cho đến thời điểm hiện tại vào tháng 1/2024, gần như tình trạng phản hồi về lỗi phần mềm và các lỗi khác của xe điện Vinfast đã không còn. Cho thấy quá trình đưa xe điện vào chạy taxi đồng thời là quá trình kiểm thử tiếp theo cho sản phẩm phần mềm phức tạp trên xe đã có hiệu quả trong việc khắc phục các lỗi, đồng thời vẫn có doanh thu và tiếp thị được sản phẩm đến với khách hàng.

Quá trình trải nghiệm thực tế của khi đi taxi Xanh SM đã giúp cho người tiêu dùng có thêm trải nghiệm về xe, các tài xế cũng trở thành những người tiếp thị trực quan nhất. Hình ảnh những chiếc xe taxi chạy điện đã chứng minh chất lượng của sản phẩm trước những nghi ngờ từ phía người tiêu dùng.

Mới đây, trong cuộc họp hội đồng cổ đông VIC năm 2024, Chủ tịch Phạm Nhật Vượng đã hé mở những định hướng tiếp theo của Vinfast:

- Kết hợp Xanh SM với VinBus để thực hiện một giải pháp di chuyển xanh một cách tổng thể.

Điều này cho thấy rằng, định hướng phát triển Xanh SM sẽ là tiếp tục mở rộng quy mô và kết hợp với các tuyến vận chuyển của định của VinBus tạo nên một sự chuyển đổi về giao thông xanh.

Xanh SM tiếp tục cần mở rộng và sẽ cần thêm rất nhiều vốn, và VinBus cũng đã đạt được nhiều đơn hàng. Điểm quan trọng, định hướng này nhắm đến một nguồn thu tín chỉ cacbon đáng kể, khi dự kiến năm 2025, chính phủ sẽ thí điểm sàn giao dịch tín chỉ Cacbon tại Việt Nam.

Trong năm 2023, Tesla của Elon Musk đã tạo ra khoản tiền đáng kể 1,79 tỷ USD từ việc bán tín dụng carbon, nâng tổng thu nhập từ các khoản tín dụng từ tín chỉ carbon kể từ năm 2009 lên gần 9 tỷ USD. Nhưng Tesla ko sử dụng để cung cấp dịch vụ vận tải. Có thể thấy, nguồn thu từ tín chỉ cacbon là rất lớn. Nếu ước tính thô, khoản tiền mà VIC có thể nhận được từ tín chỉ cacbon với số liệu kinh doanh năm 2023, sẽ từ khoảng 100 - 200 triệu đô la (do VIC sẽ bán được thêm tín chỉ cacbon trong ngành vận tải, bên cạnh sản xuất xe).

Trong năm 2024, Vinfast đặt mục tiêu doanh số 100.000 xe. Nếu thực hiện được, VFS sẽ thu được một lượng rất lớn tiền tín chỉ cacbon do luỹ kế từ những năm trước đó khi sàn giao dịch tín chỉ cacbon đi vào hoạt động tại Việt Nam.

VF3 mở cọc từ 6h ngày 13/5 với tùy chọn thuê pin giá 235 triệu hoặc mua kèm pin giá 315 triệu đồng đã tạo nên một cơn sốt trong suốt những ngày gần đây. Đợt cọc xe này là cọc không thể lấy lại được tiền với 15 triệu đồng, và kéo dài 3 ngày. Theo một số thông tin không chính thức tôi có được, đến hết ngày thứ 2 của đợt cọc, đã có hơn 20.000 đơn cọc cho VF3, hứa hẹn sẽ biến mẫu xe này trở thành mẫu xe quốc dân, cho những người có thu nhập trung bình vẫn có thể sử dụng được ô tô với chi phí phải chăng. Dự kiến sẽ bàn giao xe vào tháng 8/2024.

VF Wild, là mẫu xe bán tải đột phá, với thiết kế độc đáo và sẽ là biểu tượng cho sự cao cấp, nhắm vào thị trường Hoa Kì, vốn rất ưu chuộng xe bán tải. Tuy nhiên chưa có thông tin về mở cọc đối với mẫu xe này, giá bán cùng thời điểm giao xe. Tuy nhiên, VF Wild cho thấy sự phát triển vượt bậc về sản phẩm của VinFast, và hứa hẹn sẽ tiếp tục là mẫu xe bùng nổ doanh số của hãng xe Việt Nam.

Những sản phẩm mới là những sản phẩm bán rất chạy của Vinfast, sẽ giúp cho họ có thể nhanh chóng đạt đến điểm sản xuất hoà vốn 120.000 xe/1 năm (nguồn từ chủ tịch Phạm Nhật Vượng) để tiếp tục vận hành một cách ổn định.

Các hãng xe điện của nước láng giềng là những "ông kẹ" trong ngành ô tô điện, khi họ có khả năng tự chủ hoàn toàn chuỗi cung ứng tất cả các linh kiện sản xuất ra xe, nắm giữ công nghệ lõi. BYD là hãng xe năng lượng mới lớn nhất thế giới tính theo doanh số năm 2023, BYD bán được 3,02 triệu xe, tăng 62% so với năm trước đó. Hay Xiaomi đã chính thức gia nhập ngành ô tô điện với mẫu SU7, Xiaomi đã bán được 7.058 chiếc SU7 trong tháng 4, doanh số hàng tháng đầu tiên kể từ khi model này được ra mắt vào cuối tháng 3 và họ đang nhắm mục tiêu hơn 100.000 chiếc được giao trong năm nay và trở thành nhà sản xuất xe điện lớn thứ 8 tại Trung Quốc. Bên cạnh đó còn những hãng xe Nio, Xpeng, Huawei... đã rất nổi tiếng.

Câu hỏi được đặt ra rằng, Vinfast sẽ cạnh tranh thế nào với các ông lớn Trung Quốc, khi giá xe, công nghệ với mức độ đa dạng không thể so sánh được với các hãng xe Trung Quốc. Câu trả lời đó chính là mạng lưới trạm sạc.

Ngày 18/3, ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Tập đoàn Vingroup (mã chứng khoán: VIC), đã công bố thành lập công ty Phát triển Trạm sạc Toàn cầu V-GREEN.  Công ty V-GREEN do nhà sáng lập VinFast thành lập với tỷ lệ sở hữu 90% cổ phần, được tách ra từ bộ phận phát triển trạm sạc của hãng xe điện VinFast. V-GREEN sẽ hoạt động hoàn toàn độc lập trong vai trò đối tác phát triển mạng lưới trạm sạc cho VinFast trên quy mô toàn cầu. Theo đó, công ty sẽ chịu trách nhiệm đầu tư toàn bộ hạ tầng xe điện, qua đó giảm tải áp lực tài chính và triển khai cho VinFast để hãng xe tập trung mở rộng thị trường và phát triển bền vững. Tại Việt Nam, V-GREEN sẽ chịu trách nhiệm vận hành, quản lý hệ thống trạm sạc sẵn có của VinFast, đồng thời sẽ đầu tư thêm 10.000 tỷ đồng trong vòng 2 năm tới để xây mới và nâng cấp, hoàn thiện hệ thống. Trên 125 tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, cao tốc, chủ xe đều có thể dễ dàng tìm thấy trụ sạc, với khoảng cách trung bình giữa hai điểm sạc là 65km. Thậm chí, mật độ này trong đô thị còn thấp hơn, chỉ khoảng 3,5 km giữa mỗi điểm sạc. Mật độ dày đặc của trạm sạc VinFast.

Các hãng xe Trung Quốc rất khó có thể bán được nhiều xe khi không có mạng lưới trạm sạc hỗ trợ, nhưng để phát triển được mạng lưới trạm sạc tốn rất nhiều thời gian và không thể thực hiện kể cả rất nhiều tiền. Các quy định về mặt pháp lí về sở hữu đất đai cho công ty nước ngoài là không thể vượt qua. Đồng thời, Vinfast đã đi trước, kí kết hợp tác với các nhà bán lẻ xăng dầu lớn nhất Việt Nam là Petrolimex, PV Oil để hợp tác bố trí trạm sạc. Việc xây dựng mạng lưới trạm sạc vô cùng tốn kém và mất thời gian. Trong khi người tiêu dùng hoàn toàn có thể mua xe Vinfast mà không phải lo lắng việc sạc. Lựa chọn xe Vinfast là một lựa chọn hợp lí.

Tuy lạc quan về khả năng thành công của thương hiệu xe Việt Nam, thời điểm này là thời điểm vô cùng thuận lợi cho Vinfast chiếm lĩnh thị trường nội địa và xuất khẩu sang Hoa Kì nhờ chính sách thuế đối với hãng xe Trung Quốc. Tuy nhiên, vẫn còn những điều vô cùng thách thức đối với Start up xe điện Việt Nam:

1. Nguồn vốn: Trong báo cáo tài chính Quý I/2024, VIC đã bán Vincom Retail và hoạch toán trở thành công ty con khi chỉ còn sở hữu hơn 18%. VinGroup đã bán Vincom Retail với giá 1,6 tỉ đô la để có lượng tiền mặt thanh toán các nghĩa vụ nợ. Tuy nhiên, trong tương lai, VFS sẽ còn cần rất nhiều tiền để tiếp tục đầu tư cho tới khi các nguồn thu từ tín chỉ cacbon, lợi nhuận từ sản xuất xe, và sản xuất pin trở thành hiện thực. VIC sẽ phải tiếp tục bán thêm các tài sản khác để đảm bảo dòng tiền đầu tư vào Vinfast. Điều này cũng dấy lên lo ngại về khả năng huy động thêm tiền của công ty mẹ VIC để hỗ trợ cho dự án xe.

Do môi trường lãi suất cao, nhu cầu tiêu dùng toàn cầu suy giảm. Nhu cầu về xe điện của nhanh chóng đi xuống, khiến các nhà sản xuất phải đi vào một cuộc chiến khốc liệt về giá nhằm giữ vững thị phần và tránh tồn quá nhiều xe. Các hãng xe dẫn đầu như Tesla, BYD, Xpeng, Nio,... đều rơi vào trạng thái quá tải công suất, và lượng hàng tồn đang gia tăng nhanh chóng.

Tại thị trường Việt Nam, sau cú sụp đổ của Ngân hàng SCB, thanh khoản căng cứng, toàn thị trường bất động sản có dấu hiệu đóng băng từ 2022 đến nay. Thu nhập dân cư cũng giảm sút nhanh chóng cùng tỉ lệ thấp nghiệp gia tăng, nhu cầu mua ô tô giảm sút rõ rệt trong năm 2023. Dù năm 2024, có dấu hiệu khởi sắc hơn tuy nhiên sẽ là năm vô cùng thách thức.

3. Thị trường bất động sản chưa có dấu hiệu hồi phục

Qua nhìn nhận thị trường Bất động sản tại Trung Quốc hiện nay, mặc dù đã có nhiều tín hiệu chạm đáy, nhưng vẫn chưa thể quay trở lại. Có một sự tương đồng "kì lạ" giữa thị trường Bất động sản Trung Quốc và Việt Nam, khi tập đoàn Bất động sản lớn thứ 2 Việt Nam là Novaland gặp khủng hoảng trái phiếu thì trước đó 01 năm, tập đoàn bất động sản lớn thứ 2 Trung Quốc là Evergrand đã rơi vào trường hợp tương tự. Nhìn thị trường bất động sản Trung Quốc, tôi cho rằng sẽ còn khá lâu nữa thị trường bất động sản Việt Nam mới có thể hồi phục.

VinGroup là tập đoàn bất động sản lớn nhất tại Việt Nam, nếu thị trường bất động sản không hồi phục trong thời gian sắp tới, cùng khả năng đốt tiền của Vinfast mỗi năm từ 1 đến 2 tỉ USD, liệu rằng họ có đủ tiền để đạt tới tầm nhìn của chính mình, hay sẽ "đứt gánh giữa đường" do yếu tố thời điểm không thuận lợi? Cùng yếu tố thu nhập dân cư phụ thuộc rất nhiều vào bất động sản, nhu cầu ô tô sẽ sớm hồi phục hay không là những câu hỏi rất hóc búa.