Vì sao B-52 lại được mệnh danh là "Pháo đài bay?"

Năm 1955, hãng Boeing cho ra mắt chiếc B-52 Stratofortress (gọi tắt là B-52), và được lực lượng Không quân Mĩ chính thức đưa vào sử dụng như một vũ khí ném bom chiến lược chính. Kể từ đây, cái danh "Pháo đài bay" đã được gán cho chiếc máy bay này như một sự khẳng định cho sức mạnh hủy diệt của nó. Trong bài phân tích này, hãy cùng mình đi giải thích cho cái danh lẫy lừng đó nhé.

I. Khởi nguồn và sự phát triển của B-52.

Năm 1946, Không quân Mĩ đã tiến hành phát triển một máy bay ném bom tầm xa mới, chiến lược hơn và đặc biệt, có thể mang được vũ khí hạt nhân. Tập đoàn Boeing đã tham gia nghiên cứu dự án này, và đến năm 1952, chiếc B-52A đầu tiên đã cất cánh lần đầu tiên, đánh dấu sự phát triển của dòng máy bay này.

B-52 Chính thức được đưa ra sử dụng vào năm 1955, khi Không quân Mĩ nhanh chóng nhận thấy sức mạnh tối ưu so với máy bay ném bom trước đó - chiếc B36 - Peacemaker. Dần dần, B-52 trở thành máy ném bom chủ lực của Mĩ, là cơn ác mộng đối với những người phải chiến đấu với nó. Đến tận thời điểm này, Mĩ vẫn còn sử dụng dòng máy bay này như xương sống cho hàng "ném bom" của họ, ngày tân tiến hơn nhờ các cải tiến.

II. Sức tấn công hủy diệt

"B-52 có thể biến một khu rừng thành bãi đỗ xe" - câu nói vui của lính Mĩ trong chiến tranh Việt Nam miêu tả được sức mạnh hủy diệt của B-52. Là một dòng máy bay tấn công vượt trội, nó có thể mang lên tới 30 tấn bom - nghĩa là có hỏa lực tương đương với một trận pháo kích trên mặt đất, đủ để san bằng mọi thứ chỉ trong vài phút. Cộng thêm khả năng rải thảm bom trên các khu vực chứ không chỉ thả từng quả, có thể bình địa bất cứ nơi nào. Sức mạnh đáng sợ ấy có thể thấy qua chiến dịch Rolling Thunder, bom rải hàng loạt xuống các căn cứ trọng điểm Trường Sơn, gây gián đoạn tiếp tế, thiệt hại nghiêm trọng về người và của đối với quân ta.

B-52 đặc biệt hữu dụng trong nhiều chiến lược quân sự. Ví như việc oanh tạc các căn cứ đối phương, phá hủy hầm trú ẩn, tấn công các mục tiêu trên trận địa đều là điểm mạnh của B-52. Sự đa năng trong cách tấn công tạo ra nhiều chiến lược và phương pháp tấn công rất lợi hại cho quân đội Mĩ. Họ có thể đánh phủ đầu bằng B-52 nhằm tạo lợi thế, càn quét trận địa cho quân đội xông lên, hoặc gây hiệu ứng tâm lí cho kẻ thù.

Thêm vào đó, B-52 là dòng máy bay rất "trâu bò" trên mặt trận. Một chiếc B-52 có thể xuất phát từ đảo Guam tấn công Hà Nội, rồi quay về nạp nhiên liệu mà không gặp vấn đề gì. Trên chiến trường, đôi khi B-52 còn được nạp nhiên liệu từ các máy bay vận chuyển, khiến cho sức tấn công của nó tăng lên đáng kể.

III. Công tốt, phòng thủ còn tốt hơn.

Sở dĩ B-52 có tên gọi là "Pháo đài bay" vì nó thực sự kiên cố và vững chắc như một pháo đài. Cấu tạo từ những hợp kim rất chắc chắn như thép, Titanium, hợp kim nhôm khiến cho sức chịu đựng của B-52 là rất lớn. Thậm chí có những chiếc được ghi nhận là đã trúng tên lửa, hỏng hóc nặng, song vẫn đủ sức bay về đến Hoa Kì. Ngoài ra trên mặt trận, B-52 thường được "hộ tống" bởi những chiếc tiêm kích nhiều chức năng, bảo vệ máy bay chủ lực trên nhiều phương diện. Trong trận Điện Biên Phủ trên không, một chiếc B-52 được bảo vệ bởi những tiêm kích F-4 Phantom II, dọn đường tấn công các chiếc MiG của ta, chiếc F-105 Thunderchief giúp né tên lửa, săn diệt radar bằng tên lửa né radar Shrike... Được bao quanh bởi tấm lá chắn phòng ngự đa năng như vậy, việc hạ được dù chỉ một chiếc thôi cũng là rất khó khăn.

Cấu tạo của B-52 cũng hỗ trợ phòng ngự rất tốt. Ở đuôi máy bay các dòng cũ có trang bị súng máy nhằm tấn công đáp trả khi không chiến. Một chiếc B-52D đã từng bắn rơi chiếc MiG-21 của quân Việt Nam cho thấy mức độ tự vệ của dòng máy bay này là rất hiệu quả. Ngoài ra, B-52 còn trang bị cho mình nhiều thiết bị gây nhiễu điện tử, làm "mù" radar phòng không của đối phương, phóng bẫy nhiệt và bẫy radar đánh lạc hướng tên lửa, rất khó để tấn công. Có thể nói, B-52 thực sự như một pháo đài trên không, khi khả năng công thủ đều vẹn toàn

III. Dù mạnh đến đâu cũng có điểm yếu, B-52 cũng vậy.

Mặc dù với những ưu điểm siêu việt và tưởng chừng như bất khả chiến bại ấy, song chiếc "pháo đài bay" này vẫn phải chịu những điểm liệt theo quy luật của tự nhiên. Với kích thước khổng lồ của mình, việc bị lộ trên radar là rất dễ dàng. Và dù có khả năng né tránh tên lửa siêu phàm cỡ nào, thì với những đòn tấn công ở cự li gần, khó có chiếc máy bay nào có thể chống chịu được không riêng gì B-52. Phi công Phạm Tuân sau khi nhận thấy tấn công từ xa không có hiệu quả, đã tiếp cận gần chiếc B-52 của Mĩ khi chỉ cách 1-2 km và khai hỏa tên lửa. Chỉ mất từ 1-2 giây để tên lửa có thể tiếp cận và không có công nghệ nào thời đó có thể xử lí được. Một điểm yếu chí mạng nữa là tốc độ rất thấp và thiếu cơ động trong nhiều tình huống. B-52 là máy bay theo tốc độ cận âm (~950km/h), không thể nhào lộn né tên lửa như tiêm kích được. Trong trường hợp máy bay bảo vệ bị bắn rơi, thì B-52 chẳng khác nào một máy bay sinh ra để chịu tên lửa cả. Trong trận Điện Biên Phủ trên không, quân ta đã bắn rơi 34 chiếc B-52 của quân đội Mĩ, và phát hiện mà được gọi là khắc chế đối với máy bay này được quân ta tìm ra là tên lửa đất đối không (SAM). Với đường bay có thể dự đoán trước, cộng thêm sự thiếu cơ động, trúng tên lửa là điều hết sức dễ dàng trong trường hợp phòng thủ không tốt.

IV. Ứng dụng ngày nay.

Dù công nghệ hiện đại đã sản sinh ra nhiều máy bay mới tối tân hơn như B-2 Spirit, B-21 Raider, F-111, B-52 vẫn là quân bài chiến lược mà Mĩ sử dụng. Được trang bị thêm nhiều công nghệ mới và mạnh mẽ hơn, sự đe dọa của "pháo đài bay" trong chiến tranh được tăng lên đáng kể. Bên cạnh đó, B-52 cũng có thể thực hiện mục đích trinh sát, dò bay trên những vùng chiến sự căng thẳng, hay thử nghiệm vũ khí mới. Sau chiến tranh Việt Nam, Mĩ vẫn duy trì sử dụng B-52 như quân át chủ bài tấn công trong nhiều trận chiến, có thể kể đến như tại Afghanistan, Iraq, Syria. Những cải tiến của máy bay này được dự kiến sẽ có thể phục vụ đến năm 2050.

B-52 là một phát minh mang tính đột phá trong quân sự Mĩ, không chỉ hỗ trợ tấn công trên chiến trường, mà còn mở đường phát triển cho các máy bay thế hệ sau. Có lẽ sứ mệnh của nó đã gần kết thúc, dần mở đường cho các dòng máy bay thế hệ sau, thì B-52 vẫn là một cột mốc đáng tự hào mà quân đội Mĩ đã khắc lên.