Văn hóa 996 là gì? Văn hóa nghiện việc “Quá Độ”

Văn hóa 996 là gì? 996 có nghĩa là làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày một tuần.

996 là mô hình gắn liền với “workaholic” – những người cuồng công việc.

Văn hóa 996 – là xu hướng tại Trung Quốc, đặc biệt là ở các tập đoàn công nghệ khổng lồ và các doanh nghiệp thương mại điện tử. Các công ty này yêu cầu người lao động bắt buộc phải làm việc 71 giờ/ một tuần.

Đỉnh điểm, khi có tận hai nhân viên đã chết trong khi làm việc cho gã khổng lồ Pinduoduo. Và làn sóng phản đối đã nổ ra tại đây. Người lao động bị các tập đoàn lớn bắt phải làm theo văn hóa 996.

Mặc dù, người lao động vẫn có thể từ chối làm theo 996 mà làm theo thời gian cơ bản. Nhưng đối với thời gian cơ bản mức thu nhập của họ vô cùng thấp.

Cụm từ “996” là một lịch trình ép buộc nhưng gắn cái mác là khuyến khích nhân viên ở các công ty công nghệ và các Startup tại Trung Quốc. Dù cho về mặt pháp luật, hoạt động này bị cấm tại Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều công ty vẫn áp dụng lịch trình này với nhân viên của họ.

Hơn thế nữa, văn hóa này đang lan ra nhiều khu vực kinh tế đang phát triển khác. Mặc dù áp lực từ văn hóa “996” là rất lớn. Nhưng nhiều người đi làm tại Trung Quốc vẫn phải chấp nhận. Tuy nhiên vẫn có một số lượng lớn bạn trẻ không tán thành văn hóa làm việc “Quá Độ” này.

Không thể phủ nhận một nền kinh tế áp dụng mô hình 996 thì có thể tăng trưởng rất nhanh. Tuy nhiên cái lợi nào cũng có mặt hại của nó. 

7 năm trước tại Trung Quốc, một kỹ sư nổi tiếng về lập trình có tên Chen Hao, đầu quân về Alibaba. Nhóm nhân viên của anh đang phát triển một phần mềm mới có thể cạnh tranh trực tiếp với Wechat. Từ đây một kế hoạch làm việc 6 ngày một tuần và thời gian làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối được áp dụng. Ngày trước, những người sáng lập đặt tên cho dự án là 969 nhưng sau này đổi lại là 996.

Ngày đó, Chen Hao được phân công là trưởng nhóm bộ phận kinh doanh. Với số lượng nhân viên khoảng 30-40 người. Sau ba tháng áp dụng mô hình làm việc 996. Chen Hao nghỉ việc vì không thể chịu được áp lực từ mô hình này.

Tuy nhiên 996 lại nổi lên như một làn gió mới và lan ra các công ty công nghệ khác. Một số công ty công nghệ nổi lên như Pinduoduo, Meituan, ByteDance…đã bắt buộc trong hợp đồng họ phải có mô hình 996 như một luật bất thành văn.

Jack Ma tỷ phú công nghệ tập đoàn Alibaba đã tuyên bố rằng “Chúng tôi cảm thấy mô hình 996 là một sự may mắn”. Đồng thời, ông cho rằng nếu nhân viên còn trẻ mà không làm việc hết sức thì khó có thể đóng góp cho xã hội và xây dựng được thành tựu cho mình.

Ngoài văn hóa 996 thì văn hóa 715 cũng được áp dụng ở các công ty công nghệ khác. Văn hóa 715 có nghĩa là làm việc 7 ngày một tuần và làm 15 tiếng một ngày. Nhưng 996 vẫn là lựa chọn của nhiều công ty. 

Nhiều nhân viên đã thể hiện sự bất mãn về chính sách 996 trên các diễn đàn công nghệ lớn. Vì nó đảo lộn hoàn toàn cuộc sống của họ. Lịch làm việc quá tàn khốc khiến cho việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống trở nên bất khả thi.

Điều này khiến cho nhân viên trở nên căng thẳng. Và giết chết nhân viên tại một số công nghệ hàng đầu. Dần dần đời sống cá nhân trở nên quá xa xỉ chì vì người trẻ chỉ biết làm việc.

Đỉnh điểm vào tháng 12 năm 2019. Văn hóa 996 bị lên án nghiêm trọng. Khi một cô gái 22 tuổi tên Zhang đã chết ngay tại đường phố Urumqi, Tân Cương vào lúc 1:30 sáng. Được biết cô là nhân viên công ty thương mại điện tử Pinduoduo. Đây là công ty công nghệ nổi tiếng áp dụng mô hình 996 làm việc. Trước cô gái xấu số đã có nhiều vụ việc tương tự khác đã xảy ra. Sự phẫn nộ bùng lên trên tất cả trang mạng xã hội Trung Quốc.

Mặt tối của mô hình 996 chưa ngừng lại tại đó. Với lịch trình dày đặc trong một ngày thì các bạn trẻ không thể chăm sóc bản thân cũng như tinh thần. Các bạn trẻ không được đi chơi, không yêu đương, không giao tiếp xã hội. Đặc biệt, là ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, điều này đã được chuyên gia xác nhận.

Nghiên cứu chỉ ra rằng làm việc hơn 8 tiếng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh về tim mạch. Tỷ lệ mắc bệnh lên tới 40-80%. Nguy hiểm hơn nếu làm việc hơn 11 giờ thì sẽ tỷ lệ sẽ tăng 67%.

Cortisol được cho là hormone căng thẳng khi phải làm việc quá sức. Hormone này sẽ ảnh hưởng tiêu cực lên tới cơ thể và não bộ. Khi Cortisol trở nên quá nhiều, glucose trong máu sẽ tăng, hệ thống miễn dịch giảm và rối loạn cơ thể. Căng thẳng kéo dài còn gây ra trầm cảm và lo lắng kéo dài. 

Não bộ cần được nghỉ ngơi đúng cách để tái tạo năng lượng cho cơ thể và tinh thần. Khi không nghỉ ngơi đúng cách sẽ làm cho bạn dễ mắc các bệnh về giấc ngủ. Về lâu về dài có thể gây ra tình trạng suy nhược cơ thể trầm trọng. Nghiêm trọng hơn là trầm cảm.

Đột tử là hậu quả nghiêm trọng nhất mà mô hình 996 gây ra. Làm giảm tuổi thọ ở giới trẻ Trung Quốc. Và gây ra những vụ tử vong bất ngờ.

Các vụ đột tử ở Trung Quốc xảy ra liên tục ở các công ty công nghệ. Làn sóng phản đối mạnh mẽ mô hình làm việc 996 trở nên tăng cao ở toàn quốc. Nhưng trên thực tế, thì chẳng có bất cứ cuộc biểu tình nào về vấn đề này.

Ngay cả luật pháp cũng không thể quy kết 996 là phạm vào tội bóc lột sức lao động. Bởi vì đây là thỏa thuận giữa chủ lao động và người làm.

Các công ty sẽ trở một khoản thù lao rất cao cho nhân viên làm tới 9h tối. Còn với nhân viên ra về lúc 5h thì chỉ có thu nhập cơ bản.