VỚI MÌNH, TRIẾT HỌC LÀ BẠN

Hơn tuần trước nhỉ? Khi biết đến cuộc thi được khởi xướng:

" Về triết học thực hành trong đời sống của mỗi người ".

Nên cũng muốn thử viết để chia sẻ câu chuyện của mình xem sao :)

Dựa trên quan điểm cá nhân:

Mà một quá trình để tồn tại khách quan, sẽ cần yếu tố thời gian cụ thể (1 tuần), sự điều chỉnh (xem xét lại), bổ sung (nếu cần).

Dựa trên những ảnh hưởng thực tế của cuộc sống và thế giới quan của mình. Bối cảnh:

Hiện tại năm 2021, tại Sài Gòn, đại dịch, giãn cách nghiêm ngặt, trọ một mình một phòng, trong khu phong tỏa vùng xanh.

Let's go ;)

--

Trước tiên, mình là một người có Đức Tin về Thượng Đế và Chúa Jesus.

Mong rằng bạn đọc có thể hiểu được những mâu thuẫn nhất định và tôn trọng sự tồn tại khách quan của những ý niệm, suy tư và niềm tin (trong phạm vi bài viết chia sẻ cá nhân này). Vậy nên, những quan điểm triết học của mình sẽ luôn để ngỏ một khả năng phù hợp với Đức Tin của bản thân mình.

Nếu không thế chấp nhận điều trên. Thành thực mà nói thì, cảm ơn đã đọc đến đây và cũng xin lỗi vì tốn từng ấy thời gian của bạn (Thân :)

Và, nếu bạn vẫn ổn và hỏi:

Thì sẽ làm mình nhớ ngay đến câu hỏi:

"Quả trứng có trước hay con gà có trước?"

Trong ký ức, lần đầu biết đến triết học và câu hỏi trên, là từ khi mình dấn thân ra Hà Nội, để đi học ở giảng đường trường Thương Mại.

Từ đó đến này, hơn mười năm trôi qua, mình vẫn giữ lại những ý nghĩa giản dị, đời thường của triết học trong não, trong cách tư duy và hành động mỗi ngày. Với mình, triết học đã trở thành một người bạn, được giao duyên từ những người thầy (những triết gia có tư tưởng triết học phù hợp với bản ngã của mình).

Vậy nên, xin dành đôi dòng cảm ơn những triết gia đi trước, khai mở con đường này cho nhân loại, cho "động nhện^^" và cho cả mình nữa. Dưới đây, là những nhà triết gia có liên quan đến con đường triết học của bản thân mình:

Bên Đông: Khổng Tử, Lão Tử (Trung Hoa), Thích Ca Mâu Ni (Ấn Độ)

Bên Tây: Aristotle, Platon, Pythagoras, Socrates (Hy Lạp), Vladimir Ilyich Lenin (Nga), Immanuel Kant, Karl Marx (Đức)

Thật thú vị khi một thanh niên sinh năm 9x lại có cơ hội được biết đến các triết gia và có những quan điểm đồng nhất ở một số khía cạnh về triết học của các nhân vật trong lịch sự. Có chăng đó là khả năng tồn tại khách quan trong dòng chảy thời gian của triết học?

Có thể chứ, vì lúc đầu, mình chỉ xem triết học là một môn học. Dần dần, thành bạn học và giờ là bạn đồng hành mỗi ngày.

Có khi giản dị hơn, là cây chổi rễ. Để dọn sạch rác mỗi ngày!

Vừa dọn rác theo nghĩa đen, vừa làm sạch rác theo nghĩa trê

Ví dụ: Trước khi đặt tay gõ phím viết bài này, mình sẽ dành thời gian dọn dẹp nơi ở, thu xếp công việc trước, rồi mới thong thả chia sẻ từng dòng ý nghĩ.. Đó là nhờ triết học.

Bởi vì, triết học đã thay đổi cách mình tư duy và nhận thức cuộc sống của bản thân (thế giới quan của bản thân).

"Nếu không dọn dẹp trước khi viết bài thì sau đó sự bề bộn của đồ vật vẫn vậy, chi bằng gọn gàng trước để tạo điều kiện thoải mái cho tâm tưởng được viết ra".

Do đó, triết học giúp mình không vội vàng trong cuộc sống "làng nhàng của mình", giúp làm sạch không gian viết bài và thu xếp công việc kiếm cơm tạm ổn trước khi hạ.. tay gõ phím này.

Đó là sự giúp đỡ tạo nên một thói quen sử dụng suy nghĩ để tư duy sự việc, trước khi hành động, bắt tay vào làm. Tạo nên sự thong dong, thảnh thơi của bản thân mình.

Nghe trên thì là mặt tích cực, của sự thực hành triết học trong đời sống hàng ngày.

Còn mặt trái ư? Cũng nhiều..

Hãy trở lại quá khứ của mình một chút nhé:

Trước đây, mình đã có khoảng thời gian bị chìm đắm vào các trường phái triết học theo một khuynh hướng cực đoan (cũng một phần do kiểu tính cách của mình đưa đẩy).

Hậu quả là bị trầm cảm, mất động lực sống tích cực.

Và rồi hành trình dấn thân đi tìm giải pháp. Cộng với sự chìa tay ra của những tư tưởng triết học mới (trước đây mình chỉ ngộ nhận triết học là thuộc về phương Tây).

Mình ráng tự vươn tay còn lại, để cả hai cùng nhau chiến đấu với căn bệnh trầm cảm. Rồi từ từ mình phát hiện ra rằng, triết học không hẳn là công cụ để phân loại thế giới, hay phân loại con người/sự vật/sự việc đến tận cùng bản chất bằng suy nghĩ.
Để từ đó, mình đã xem triết học là một người bạn, cùng nhau chia sẻ những suy nghĩ, những góc nhìn mới về cuộc sống cá nhân trong tổng thể cuộc sống khách quan ngoài kia.

Vậy thôi nhỉ?

Quay về hiện tại, sau khi thay đổi góc nhìn, cách cảm nhận về triết học. Bản thân mình đã có câu trả lời tương đối, cho 3 câu hỏi sau:

1. Tôi là ai?

2. Tại sao tôi được sinh ra?

3. Ý nghĩa của cuộc sống cá nhân và cuộc sống tổng thể là gì?

Và khi tôi trả lời được 3 câu hỏi trên. Rồi nhớ lại: câu hỏi đầu tiên ở Thủ Đô, nơi ghế trường Thương Mại.

"Liệu, quả trứng có trước, hay con gà có trước?"

Khi đó, tôi đã mỉm cười an yên hơn trước.

Bởi giờ đây triết học là "người bạn vui tính - sống cùng phòng" trong mùa đại dịch đầu của đời tôi.

Này nhé:

Những lúc rảnh công việc, tôi sẽ đọc/nghe triết học qua Spider ở Spiderum hay thông qua các tư liệu trên Internet.

Và mỗi lần như vậy, đa phần tôi đều có khoảng thời gian vui vẻ, sau những tranh luận/chia sẻ/trăn trở trong ý thức tự thân.

Tôi thấy được mở mang, được đối chiếu chủ quan và khách quan. Và được thích thú khi suy tư cùng các con chữ, tư tưởng đó đây.

Vậy nên, việc thực hành triết học với tôi, đôi khi lại là giải trí mà thôi.

Hoặc như, khi áp dụng vào đời sống, triết học giúp tôi như có thêm thời gian vậy.

Bởi, một ngày trong những chuỗi ngày, trước đây, đã trôi rất nhanh.

Ví dụ nhé: Tôi ra trường, đi làm, chạy tiến độ, chạy lo nhiệm vụ, chỉ tiêu, rồi lại chạy về phòng trọ để đi ngủ, hôm sau lại đi làm.

Nói chung là chạy và cảm thấy thời gian luôn thiếu, hay luôn thấy trễ và nuối tiếc.

Sau đấy, tôi dừng lại, tôi không chạy nữa.

Để tìm cách đi dạo với bạn triết học. Quan sát, suy nghĩ và biện luận nhiều hơn. Lúc thì tự đặt câu hỏi và tự trả lời. Khi thì tìm hiểu từ người khác hay tài liệu về vấn đề đó để tham khảo một góc nhìn, một thế giới quan khác, có khi là đối lập.

Đó là khi thực hành quan sát cuộc sống cá nhân thông qua góc nhìn triết học. Để rồi, từ việc hoài nghi mọi thứ. Dần dần, tôi cảm thấy bình tĩnh hơn để chấp nhận sự việc xung quanh.

Cảm thấy thời gian như chậm lại và tận hưởng sự tương đối của thời gian, là nhờ vào triết học làm bạn với tôi mỗi ngày.

Vậy còn sự lặp lại của thời gian.. thì sao nhỉ?

Mỗi ngày sẽ lại đến rồi đi, có thể mang theo những vấn đề mới, những lo toan, âu sầu.

Như hai năm nay, lại là một đại dịch đã đến với loài người.

Lúc đấy, triết học sẽ là nơi neo giữ lý trí dùm tôi.

Khi này tôi sẽ dựa vào triết học Bên Đông

"Sinh lão bệnh Tử" - Khổng Tử

và..

"Hãy giữ cho mình cái tâm trẻ thơ" - Mạnh Tử

Khi hiểu rằng: sự khách quan của cuộc sống đó, là dù tôi hay bạn, chúng ta đều nằm gọn trong câu nói đó về một khía cạnh vật chất (thân thể).

Vậy hà cớ chi, ta cứ lớn lên rồi lo sợ bệnh tật? Vì có lo lắng, có sợ hãi thì âu cũng là lẽ của Ông Trời.

Sự việc xảy ra hay tồn tại đều hàm chứa mẫu thuẫn và ý nghĩa theo từng góc nhìn.

Do đó, dịch bệnh đến rồi lấy đi sinh mạng. Nếu chúng ta sai thì hãy sửa, như trẻ thơ, ngã rồi sẽ học cách đứng lên.

Vậy nên, nhờ vào triết học tôi bình tâm hơn và tự nhắc nhở mình

" Hãy nhớ mà lưu giữ cái-tâm-của-trẻ-thơ "

Mà thôi, tạm gác dịch-bệnh-lo-âu vào một góc đã nhé!

Trở lại với bạn triết học, thì tôi chiêm nghiệm rằng:
"Triết học trong đời sống cứ như là một ly cà phê nguyên thật - ấm nóng. Giúp tôi tỉnh thức giữa thời thị hiện nay"

Và nói đi thì rồi cũng phải nói lại:

"Không hẳn lúc nào tỉnh thức cũng là hạnh phúc" ;)

Có những lúc triết học giúp tôi trằn trọc đêm ngày. Nằm ngủ mà không chịu ngủ. Nằm ngủ mà cứ nằm nghĩ về bản chất sự vật, sự việc xảy ra trong ngày.

Cũng có lúc triết học giúp tôi nhận ra những sự thật trong cuộc sống chung của loài người chúng ta. Chứ không phải là sự thật được giáo dục ở nhà nước chúng ta. Vậy nên cũng làm nhiều lần thấy căng thẳng lắm chứ ;)

Và sau tất cả, tôi vẫn rất quý trọng "thanh niên triết học" này.

Vì từ "bạn triết học", tôi lại có cơ hội kết nối với những người bạn khác cùng sở thích, cùng thế giới quan. Để cùng nhau chia sẻ, cùng đọc, cùng bàn luận và cùng "enjoy" triết học với nhau :)

Cuối cùng, triết học là bạn dẫn dắt bước đầu, để tôi có cơ hội được tìm hiểu về cuộc sống, về bản ngã và góp phần vào việc xây dựng một lối sống của bản thân mong muốn.

Cũng như, giúp tôi mở rộng thế giới quan của mình để trải nghiệm nhiều hơn, trải nghiệm bằng những suy ngẫm và tư duy triết học.

Con đường ấy dù chưa biết ở cuối là gì, thì vẫn vui khi được đồng hành cùng triết học mỗi ngày.

Ps: Cảm ơn các bạn đã đọc bài. Chúc thảnh thơi ;)