*Bài viết là góc nhìn cá nhân về trách nhiệm của người viết - người đọc với thông tin*
Một trong những tin chẳng vui mình đọc được ngày hôm nay như bức ảnh này.
Câu chuyện của vài hôm trước, khi một người anh chia sẻ với mình về việc: Tổng thống Donald Trump vừa công bố việc Chloroquine - thuốc đặc trị chữa bệnh bệnh sốt rét hoặc viêm khớp dạng nặng, vào quy trình chữa Covid 19.
Mình hỏi: Thông tin này anh đọc ở đâu?
Thì anh bạn mình có chia sẻ bài viết của một số người nổi tiếng (hàng trăm nghìn follows trên facebook) và nguồn tin từ một số bài báo.
Ý kiến của mình là vẫn cần thêm thông tin. Thứ nhất, người nổi tiếng này không phải là chuyên gia y tế hay người có chuyên môn. Thứ hai ở đây có nói đến quy mô phòng thí nghiệm, còn như mình biết thuốc muốn sử dụng phải được nghiên cứu lâm sàng, dù nó có được đẩy nhanh đến mức nào đi nữa. Thứ ba là mình thấy quá nhiều những bài báo giật tít đưa tin thiếu chính xác, nên mình luôn có thói quen nghi ngờ một cách chủ quan. Thứ tư là thuốc trị sốt rét kiểu gì cũng có tác dụng phụ khá nghiêm trọng. Nói chung là thông tin này chưa thuyết phục được mình.
Đến mấy hôm sau, rất nhiều người dân đổ xô đi mua thuốc, rất nhiều chuyên gia y tế, dược sĩ cũng đã cảnh báo về việc này, nhưng những sự việc đáng tiếc xảy ra.
Còn đây là chia sẻ của bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu về loại thuốc này. Mình xin phép được trích lại
Sau khi ông tổng thống có 1 không 2 trên thế giới ra tuyên bố về Cloroquin và Azithromycin chữa được CoVid 19, cả thế giới nháo nhác trong đó tất nhiên có Việt Nam. Mấy ngày qua thông tin theo kiểu rỉ tai khiến trên thị trường 2 loại thuốc này bị khan hiếm và đẩy giá không khác gì Tamiflu trước đây mấy tháng. Azithromycin với tên biệt dược Zithromax là thuốc đã được sử dụng khá rộng rãi vì tác dụng diệt khuẩn và dễ dùng chính vì vậy "sốt" hàng không quá nghiêm trọng và cũng chưa gây hại trực tiếp đến cộng đồng nhưng Hydroxycloroquin/cloroquin lại là hàng "nóng" nhất bây giờ. Nóng đến nỗi cô chị họ của tôi từ nước ngoài cũng nhắm tin bí mật về khuyên mọi người mua dự trữ! Vì quá bận chống dịch nên tôi không đủ thời gian để viết nhưng nhiều đồng nghiệp của tôi như PGS Hoàng Bùi Hải, BS Trần Văn Phúc ... đã phân tích rất cụ thể về nguy hiểm khi sử dụng thuốc này. Tuy vậy hôm nay trên FB vẫn tràn ngập thông tin về Cloroquin. Giá thuốc tiếp tục tăng và đã có ca bị ngộ độc nặng vì uống dự phòng. Chính vì vậy với sự giúp đỡ của dược sĩ Hà Quang Tuyến, tôi xin chia sẻ những ý kiến chính thức của chúng tôi về vấn đề này.
Hydroxycloroquin/cloroquin từ trước đến nay vẫn thường được biết đến và sử dụng trong điều trị các bệnh lý sốt rét, bệnh viêm khớp dạng thấp, bệnh hệ thống như lupus ban đỏ...
Hydroxycloroquin là Cloroquin có gắn thêm nhóm (–OH) để giảm các tác dụng phụ so với Cloroquin thông thường cho dù vậy thuốc vẫn có rất nhiều tác dụng phụ, có thể lấy ví dụ như:
- Mắt: phù, teo điểm vàng, rối loạn màu sắc, mất phản xạ hố võng mạc; ảnh hưởng đến thị trường mắt dẫn đến khó nhìn, khó đọc, sợ ánh sáng. Những tổn thương này có thể xảy ra ngay cả khi đã ngừng dùng thuốc.
- Máu: gây ra các rối loạn tạo máu khác nhau như thiếu máu bất sản, mất bạch cầu hạt, giảm bạch cầu, thiếu máu, tan máu ở bệnh nhân thiếu hụt G6PD
- Tim mạch: kéo dài khoảng QT, bệnh lý của cơ tim… đây là tác dụng nguy hiểm nhất có thể dẫn đến xoắn đỉnh, rung thất và đột tử.
Thuốc này có tác dụng điều trị Covid-19 không?
Câu trả lời là có thể, nhưng hiện tại mới chỉ chứng minh được trên quy mô phòng thí nghiệm. Một số nghiên cứu lâm sáng không ngẫu nhiên, không đối chứng cũng cho thấy các tín hiệu khả quan về hiệu quả của thuốc. Tuy nhiên cần lưu ý để đưa một thuốc ra áp dụng trong cộng đồng là một quy trình khắt khe cũng giống như thử nghiệm vắcxin vậy. Hiện tại Mỹ chỉ phê duyệt cho tiến hành thử nghiệm lâm sàng thuốc này chứ chưa cho sử dụng rộng rãi như một số báo đã đưa tin.
Có nên tích trữ, dự phòng?
Câu trả lời chắc chắn là không.
- Thứ nhất, hydroxycloroquin/cloroquin là thuốc phải kê đơn, việc sử dụng thuốc như thế nào cho có hiệu quả (liều bao nhiêu, thời gian bao lâu) phải do bác sĩ quyết định. Người dân không thể tự sử dụng như các loại thuốc cảm cúm thông thường. Hiện tại, chưa có công bố chính thức của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hay Bộ Y tế Việt Nam về việc điều trị bằng thuốc này.
- Thứ hai, Hydroxycloroquin/cloroquin có rất nhiều tác dụng phụ đã được ghi nhận. Bệnh nhân sử dụng thuốc phải được theo dõi các chức năng gan, thận, và thị lực tại các cơ sở y tế có chuyên môn. Đây chính là lý do mà các nhà nghiên cứu lo ngại khi sử dụng rộng rãi thuốc này trên lâm sàng với một chỉ định mới hoàn toàn mà chưa đánh giá đủ các nghiên cứu về tính hiệu quả và an toàn.
- Thứ ba, việc người dân thu gom, tích trữ thuốc tại nhà sẽ dẫn đến thiếu hụt lượng thuốc tại các cơ sở y tế để điều trị cho các bệnh nhân theo đúng chỉ định. Đồng thời sẽ tạo cơ hội cho các “gian thương” đầu cơ, tăng giá thuốc vô tội vạ như câu chuyện thuốc Tamiflu mới đây và khẩu trang hiện nay. Trường hợp người dân không thể tự sử dụng thuốc như lý do thứ 2 đã nêu dẫn đến một lượng thuốc rất lớn lãng phí bị bỏ đi.
- Thứ tư, việc điều trị từng trường hợp bệnh nhân phải kết hợp với các biện pháp phòng dịch, cách ly, tránh lây nhiễm ra cộng đồng thì mới có hiệu quả phòng chống dịch lâu dài, triệt để. Việc tự ý điều trị tại nhà không khai báo sẽ gây hậu quả nghiêm trọng với công tác phòng chống dịch bệnh chung.
Vậy nên cách ly tại nhà là rất Đúng nhưng tự sử dụng thuốc biệt dược chống CoVid 19 tại nhà là Sai các bạn ạ
Chúc các bạn ngày chủ nhật tươi hồng
Nguyễn Lân Hiếu - Hà Quang Tuyến
Với những kiến thức mình thu được sau 5 năm học, và những thứ mình tự học, mình có lòng tin với những chia sẻ này.
Câu hỏi đặt ra là :
- Trách nhiệm của mỗi người trong việc chia sẻ thông tin?
- Trách nhiệm của mỗi người trong cả việc tiếp nhận thông tin nữa?
Đầu tiên, có những người thực sự rất giỏi, nhưng trong chúng ta không có ai toàn diện cả. Những người xuất chúng cũng chỉ giỏi một hoặc một số lĩnh vực là đã quá cao siêu rồi. Nếu đó là chuyên môn của bạn và sau khi đã sàng lọc kĩ, hãy chia sẻ. Và việc thế giới thay đổi từng ngày, khoa học cũng vậy, nên không ngừng học hỏi là điều thiết yếu. Chúng ta chỉ đang tiến đến việc bớt sai thôi. Vậy nên tất cả mọi người nhất là những người được xem là nổi tiếng, việc mong muốn chia sẻ hay lan tỏa là vô cùng đáng quý, nhưng cũng phải biết nghi ngờ - chắt lọc thông tin. Đồng thời, khi chia sẻ, hãy viết rõ ràng nhất có thể như việc đây là quan điểm của bản thân, đây là thêm một góc nhìn, hay đưa ra những lời khuyên thật sự có tâm. Bởi với "hiệu ứng cánh bướm", nó có thể ảnh hưởng đến rất nhiều người. 
Phát ngôn của những người nổi tiếng không nên được xem trọng. Những người đáng nên được lên tiếng phải là có chuyên môn và biết nói ra điều gì, đưa ra lời khuyên hữu ích, chứ không phải HLV bóng đá. Tôi không hiểu gì về chính trị, virus corona. Tại sao lại hỏi tôi? Tôi chỉ là HLV bóng đá.
Klopp biết rõ tầm ảnh hưởng của mình và không muốn đưa những nhận xét không cần thiết. Mình không phải fan Liverpool, nhưng khi đọc những câu phát biểu này, mình càng khâm phục Juergen Klopp.
Thứ hai là người đọc, người mua, người tiêu dùng... tóm lại là một người đang sống, chúng ta phải biết tạo cho mình một bộ lọc thông tin. Cái này thì không ai giúp bạn cả, phải học thôi. Theo nghiên cứu, xu hướng mua hàng hiện nay là mua theo kinh nghiệm của người thân, bạn bè hoặc các KOLs. Việc đó giúp bạn rút ngắn thời gian, có sự tin tưởng, ok, nhưng nhớ là vẫn phải tìm hiểu kỹ, để xem nó có phù hợp với mình không nhé. Dù sao trải nghiệm, nhu cầu của bạn vẫn luôn có sự khác biệt với phần còn lại của thế giới.
Như vụ việc này, người tiêm có lỗi rành rành, nhưng mình vẫn không hiểu tại sao, người ta sẵn sàng bỏ cả chục triệu để tiêm thứ thuốc đó. Anh em mình vẫn hay trêu nhau: "Mọi sự ngu dốt đều phải trả giá, bằng tiền mặt." Hoặc việc vẫn có những người anti vaccine. Còn mình được học về quy trình nghiêm ngặt của việc sản xuất và thử nghiệm vaccine, Việt Nam là một trong số ít nước xuất khẩu được vaccine (nên đồ ngoại chưa chắc đã hơn đồ nội nhé), và những sự việc đáng tiếc thì nguyên nhân hoàn toàn không phải do vaccine mà là yếu tố con người. 
Đừng vội tin, cũng đừng vội phán xét, hãy bình tĩnh và có cái nhìn sáng suốt nhất. Và note thêm một bài học sau đại dịch này: Đọc chậm, nghĩ sâu, trang bị kiến thức cho mình. Đừng để chết vì thiếu hiểu biết!