Hôm nọ mình vô tình thấy được câu hỏi thú vị này trên Threads, “U30 có nên nghỉ việc văn phòng lương 17 triệu để làm tự do?“, mình nghĩ đây cũng có thể là suy nghĩ của nhiều bạn – đặc biệt là trong thời buổi công việc văn phòng áp lực nhiều cạnh tranh, mà công việc tự do thì trông “có vẻ ngon ăn và giàu“. Vậy câu trả lời cuối cùng là có nên nghỉ hay không, dựa vào tiêu chí nào để quyết định nghỉ hay làm tiếp? Có phương án nào dung hoà hay không, mời bạn đọc cùng đọc bài viết này.
Là một người đang làm công ty và kiêm nhiệm một số công việc tự do bên ngoài, mình chia sẻ đến các bạn một số góc nhìn.

1/ Lương 17 triệu là cao hay thấp?

Mình cung cấp cho các bạn một vài con số thực tế của thị trường:
TheoTapchitaichinh, đến năm 2025, thu nhập quốc dân (GNI) bình quân đầu người của Việt Nam đạt 4.180 USD – nhẩm nhanh làm tròn là 110 triệu / năm, chia trung bình 8.8 triệu / tháng. Tức là nếu bạn thu nhập 17 triệu là đang gấp đôi trung bình.Năm 2024, thu nhập bình quân đầu người ở TPHCM là 7.600 USD/năm (theo Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM), nhẩm nhanh là 16 triệu / tháng, tức là với thu nhập 17 triệu bạn đang ở mức trung bình.Không có báo cáo nào chính thức về thu nhập của freelancer tại Việt Nam, nhưng theo những “lời khoe” của các freelancer thì thu nhập từ vài chục đến cả trăm, thậm chí cả tỉ mỗi tháng.
17 triệu là cao hay thấp – điều này tuỳ theo mức sống của bạn và nơi bạn đang sống và tuỳ theo tiêu chuẩn mà bạn đem để so sánh. Nếu bạn tiếp xúc với nhiều anh chị cô chú lao động phổ thông, 17 triệu như bạn là con số họ hướng tới. Nếu bạn lướt Threads nhiều, bạn có thể cảm thấy 17 triệu như con số muối bỏ bể.
Vậy thực tế để xem 17 triệu có đủ hay không, hãy coi lại cách chi tiêu gần nhất của bản thân trong 6-12 tháng vừa qua. Mỗi tháng bạn đang chi tiêu bao nhiêu, bao nhiêu trong số đó là khoản bắt buộc phải chi (tiền nhà, tiền ăn, xăng xe), bao nhiêu trong số đó là khoản chi cũng được không chi cũng không sao?

2/ Những thứ làm tự do không có, bạn cần lưu ý và cách để có những thứ đó

Bảo hiểm: Bao gồm các thể loại bảo hiểm xã hội của nhà nước và các loại bảo hiểm quốc tế sức khoẻ tư nhân. Thường đi làm doanh nghiệp (đặc biệt là doanh nghiệp lớn), bạn mặc định có những thứ này. Khoản chi doanh nghiệp phải bỏ ra cho bảo hiểm của bạn có thể từ 10 – 30 triệu mỗi năm. Nếu bạn làm tự do, bạn muốn có phải tự mua. Bạn có thể mua hoặc không mua, tuỳ theo quan điểm sống và tình trạng sức khoẻ. Quan điểm cá nhân của mình là nên mua, vì không có ai khoẻ hoài, biết đâu một lúc mình bệnh.Sự phát triển nghề nghiệp và học tập: Làm văn phòng thường có lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng và cơ hội thăng tiến. Làm tự do, bạn phải tự định hướng và cập nhật kiến thức.Sự công nhận và động lực:Làm văn phòng thường có sự công nhận từ cấp trên hoặc đồng nghiệp, giúp bạn có động lực làm việc. Làm tự do dễ rơi vào tình trạng mất động lực.

3/ Nên nghỉ hay không nên nghỉ và những tiêu chí để quyết định

Việc nghỉ làm văn phòng để chuyển sang làm tự do là một quyết định lớn, và nó không nên chỉ dựa trên cảm xúc hoặc xu hướng nhất thời. Dưới đây là một số tiêu chí bạn nên cân nhắc kỹ:
a. Mục tiêu tài chính cá nhânBạn có khoản tiết kiệm đủ lớn không?: Nếu nghỉ việc, bạn cần một khoản tiết kiệm đủ để chi trả chi phí sinh hoạt trong ít nhất 6-12 tháng, phòng trường hợp công việc tự do không tạo ra thu nhập ngay lập tức.Thu nhập từ công việc tự do có bền vững không?: Bạn đã thử sức với công việc tự do chưa? Nếu chưa, nên làm song song trước để đánh giá khả năng kiếm tiền từ nó.b. Sở thích và giá trị cá nhânBạn có thực sự đam mê công việc tự do không?: Nếu làm tự do chỉ vì muốn thoát khỏi áp lực công việc văn phòng, bạn cần cân nhắc. Mỗi công việc đều có áp lực riêng.Lối sống bạn mong muốn là gì?: Làm tự do thường đòi hỏi bạn quản lý thời gian tốt, tự giác cao và chịu được sự không chắc chắn về thu nhập. Nếu bạn thích sự ổn định, công việc văn phòng có thể vẫn là lựa chọn tốt.c. Trách nhiệm gia đình và cá nhânBạn đang có những trách nhiệm nào?: Nếu bạn phải nuôi gia đình hoặc trả nợ, việc chuyển sang làm tự do có thể không phải là lựa chọn hợp lý ngay lúc này.Người thân có ủng hộ không?: Ý kiến từ người thân cũng quan trọng, đặc biệt khi quyết định của bạn ảnh hưởng đến họ.d. Sức khỏe tinh thần và thể chấtNếu công việc văn phòng hiện tại đang làm bạn căng thẳng, kiệt quệ, chuyển sang làm tự do có thể là một cách để tìm lại sự cân bằng. Tuy nhiên, hãy đảm bảo bạn không đang chỉ chạy trốn khỏi vấn đề mà không tìm cách giải quyết triệt để.

4/ Phương án ở giữa, hai chân hai thuyền

Nếu bạn chưa chắc chắn về việc nghỉ việc hẳn để làm tự do, bạn có thể áp dụng phương án dung hòa: làm cả hai song song trong một thời gian để đánh giá:
a. Thử nghiệm với công việc tự doHãy dành thời gian ngoài giờ hành chính để làm thử công việc tự do bạn mong muốn. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về lĩnh vực mình muốn chuyển đổi và đánh giá tiềm năng thu nhập.Đặt ra mục tiêu rõ ràng: Ví dụ, “Nếu sau 6 tháng, thu nhập từ làm tự do đạt ít nhất 80% thu nhập văn phòng, mình sẽ nghỉ việc.”b. Giữ công việc văn phòng với thời gian linh hoạtNếu công ty bạn cho phép làm việc linh hoạt hoặc bán thời gian, hãy cân nhắc thỏa thuận với cấp trên. Điều này giúp bạn vừa giữ được nguồn thu nhập ổn định, vừa có thời gian thử sức với công việc tự do.c. Lập kế hoạch tài chính và sự chuẩn bịTích lũy đủ tài chính trước khi nghỉ hẳn.Học thêm các kỹ năng mới để bổ trợ cho công việc tự do, ví dụ như kỹ năng quản lý tài chính, marketing cá nhân, hoặc tìm kiếm khách hàng.