Tyler, the Creator: làm rapper mà lại ghét rap

Một đồng chí có username “kacper” trên reddit có làm cái thống kê album Goblin của Tyler, the Creator, có cỡ 375 từ “fuck”, 130 từ “bitch”, 115 từ “shit”, 85 từ “n****”, 60 từ “dick”, 25 từ “ass”, 15 từ “fag”. Tổng cộng là 720 từ bậy, cho bản Deluxe của album Goblin thời lượng 82:06. Vậy là cứ gần 7 giây là Tyler phải chửi một phát cho đã cái mồm.

Và nếu so với các album hip hop chửi nhiều nhất, đĩa Goblin bậy hơn cả album Efil4zaggin của 4 ông nhóm gangsta NWA và chỉ thua hai album của Tupac và một album của bộ đôi UGK. Có điều là cả 3 album của Tupac và UGK đều là đĩa đôi với thời lượng dài hơn phải gấp rưỡi. Thế nên Tyler và đĩa Goblin của anh dễ dàng đứng trong top đầu về độ “mất dạy”.

Vậy đĩa Goblin này có nội dung gì mà lại nhiều từ bậy hơn cả mấy ông rapper gangsta chuyên chửi thề như hát hay?

Theo phong cách ở mấy đĩa đầu, Tyler chuyên rap theo chủ đề kinh dị: giết người, hấp diêm, và bạo lực áp bức phụ nữ các thứ. Do đó lời rap đầy rẫy những từ cần phải lọc bỏ nếu bật trên radio, mà với tần suất dày đặc như thế, lời của Tyler sẽ không khác gì chuỗi những câu không hoàn chỉnh. Và chính nội dung trong bản mixtape Bastard trước đó và sau này là Goblin đã khiến Tyler bị cấm nhập cảnh tại nước Anh ngay khi anh mới đặt chân tới cửa hải quan. Cái lý do lãng xẹt đó khiến anh phải huỷ một loạt show. Tyler bị cấm cả ở New Zealand rồi cũng bị làm khó ở Úc vì mức độ nguy hiểm trong ca từ, sức kích động tiêu cực tới người nghe nhạc ở các show diễn. Tyler bị coi như một tên khủng bố!

Nhưng vậy nội dung thể loại kinh dị và khó phát trên kênh âm nhạc phổ cập vậy có phải là cách mà Tyler, the Creator muốn thu hút sự chú ý không?

Trong đoạn hội thoại ngay bài “Goblin” cùng tên trong đĩa có đoạn:

“Okay, you guys caught me, I'm not a fucking rapist or serial killer, I lied"

"You know, you just want attention, you'll be fine"

"I try too hard, huh?"

"No, you don't"

Thực sự nếu để bảo Tyler có gây sự chú ý không thì đúng là anh hoàn toàn thành công trong mục đích đó. Thậm chí còn có vẻ vượt mức kỳ vọng. Dù vậy, giai đoạn này, cộng với 1-2 album sau (Wolf và Cherry Bomb) lại vẫn là những album thuần rap mà tôi lại rất kết.

Lý do là anh rap siêu đẳng!

Đây nhé, trên nền nhạc cực chậm của bài “Goblin”, đoạn verse 3, Tyler có kiểu biến hoá từ và phát âm để tạo gieo vần dài cực hay:

Một tràng dài, được Tyler kéo dài cả tên riêng của Immortal Technique và Pusha T, và đổi âm từ “bullshit” chỉ để tỏ thái độ một mình một phách trong Hip Hop, rằng anh cũng chả cần quan tâm hội underground mà nghe cái gì lọt tai thì nghe. Một câu nhận định rất hổ báo, khi lôi cả một anh tài underground như Immortal Technique.

Đấy là vần. Còn cách Tyler chơi với chữ thì khiếp đảm, trong bài “Yonkers”:

“I'm clockin' three past six and goin' postal / This the revenge of the dicks, that's nine cocks that cock 9's”

“Clockin’ three past six” vừa có nghĩa lên nòng một loại súng 9 mili, vừa có nghĩa giờ điểm lúc 6 giờ 03 phút. Với 9 thành viên nam trong nhóm Odd Future (gồm cả Frank Ocean và Earl Sweatshirt) của Tyler trước đó, anh ví sự xuất hiện của nhóm như cuộc trả thù “revenge of the dicks”, và vì thế đó là “nine cocks” - 9 thằng lên nòng súng “cock 9’s”. Hai âm “nine cocks” đọc liền với “cock 9’s” nghe luyến tai vô cùng.

Một khúc sau có đoạn: “Green paper, gold teeth, and pregnant golden retrievers / All I want, fuck money, diamonds, and bitches, don't need 'em”. Nếu để ý thì có sự tương đồng về nghĩa của từng từ giữa hai câu, “green paper” nghĩa là “money”, “gold teeth” tương đương như “diamonds”, “golden retrievers” - một loài chó cũng tương ứng với “bitches” sau đó.

Tăng tốc lên chút nhé vì kể tiếp ra ở đĩa Goblin thì còn nhiều lắm. Bài “Domo23” trong đĩa Wolf sau đó, với tiếu tấu nhanh hẳn có đoạn:

“Now me and Justin smoke sherm and been talking 'bout freeing perms / And purchasing weapons, naming them and aim 'em in One Direction”

“Justin” vần liên tục với “talking”, “freeing”, “purchasing”, “naming”. “Sherm” vần với “perms”, “direction”. “Weapons” vần với “naming them” và “aim ‘em”, thậm chí đọc nối “and aim ‘em” cũng giống với “naming them”. Đó là lý do vì sao bài rap của Tyler nghe rất cuốn do nhiều phần âm gắn lấy nhau.

Cái giọng trầm gằn với cách phát âm kiểu chảnh chó cũng là sức hút trong nhạc rap của Tyler. Nó hút đến mức trong mấy album đầu, phần beat được Tyler sản xuất kỹ nhưng theo phong cách giản lược phù hợp dòng horrocore kinh dị vẫn đủ làm tôi kết nổ đĩa.

Tua nhanh tiếp đến bài “Buffalo” trong album Cherry Bomb.

“Cabbage was made, critic faggots was shook

Peter Parker pick a pack of peppers when the plot thickens”

Và để quay lại vụ Tyler bị cấm cửa ở nước Anh vì phát ngôn, đặc biệt về sự kỳ thị người đồng giới, đoạn lời trên anh mới tính tới việc, sau khi hội phê bình rùng mình vì mấy từ “faggot” miệt thị đó, anh sẽ tạm thay bằng từ “book”. Thế nhưng “mấy cuốn sách” này vẫn cáu, và “had they page in a bunch”, Tyler ám chỉ cụm từ tương đương “had their panties in a bunch” nhằm tả sự nhặng xị của ai đó về một việc không quá quan trọng. Về vấn đề kỳ thị này, đến giờ không ai rõ Tyler có thực sự cũng là một người đồng giới hay không, vì đoạn lời trên anh còn ám chỉ việc anh “khoá môi” với một người đồng giới khác. Sau này, anh còn tự nhận điều đó trong bài “I Ain’t Got Time” trong đĩa Flower Boy khi kể về việc anh từng hôn mấy cậu trai da trắng khi mới 13 tuổi. Thế nên, mọi người mới phải “à” lên một tiếng. Có lẽ nào, Tyler cũng là người đồng tính nên những từ ngữ kỳ thị kia không thể là lời xúc phạm khi anh cũng chính là họ, hoặc cả khi nếu Tyler không phải vậy, nhưng anh vẫn giỡn với những sự nhạy cảm của người nghe bằng việc thể hiện thái độ coi nhẹ những từ ngữ mà người khác thấy là xúc phạm và miệt thị như “n****” và “faggot”.

Trong một lần phỏng vấn, Tyler chia sẻ khi anh thấy một người da màu như bản thân anh mà không phải như cái từ “n” kia miêu tả thì anh cũng chả việc gì thấy bị xúc phạm nếu có ai gọi anh bằng cái từ đó. Do đó từ “f” kia cũng vậy, khi anh nói anh cũng không để tâm đến những suy nghĩ tính dục. Đó cũng chỉ là một từ chửi bậy hoàn toàn vô nghĩa.

Giỏi mấy trò rap là vậy, Tyler lại còn từng lên truyền hình tuyên bố là “tôi ghét rap. Tôi muốn làm nhạc”. Thực tế là anh thích rap bỏ xừ, nhưng cái tôi của Tyler bị chạm tự ái khi mọi người chỉ thấy mỗi tài năng rap của anh, mà quên mất là anh biết sản xuất nhạc, sắp xếp phần âm thanh nhạc cụ, đạo diễn video clip, v.v.

Nói là làm. Đĩa Flower Boy sau đó là một bước ngoặt lớn về mặt âm nhạc, và vẫn còn các đoạn rap của Tyler. Nhưng tới IGOR, mọi thứ còn đi xa hơn nữa khi những phần Tyler rap chỉ xuất hiện lưa thưa. Bằng chứng là trên cái đồ thị của đồng chí ở reddit nói trên, số lượng từ ngữ bậy bạ giảm hẳn, một phần vì anh đã kiệm lời hơn, và một phần vì anh tập trung hơn vào nhạc.

Dù rằng Tyler từ những ngày đầu đã sáng tác, tự sản xuất beat, nhưng sự gây sốc trong nội dung bạo lực của anh lại lấn át mất tài làm nhạc. Mixtape đầu tiên và 3 album sau đấy có phần beat đen tối bởi những hợp âm nghịch tai từ đàn piano cho đến đàn điện tử, trên nền nhạc tối giản theo phong cách của Pharrell Williams mà anh thần tượng. Nhưng nhịp điệu và cấu trúc nhạc trong bản beat của Tyler chưa bao giờ đơn giản, tiếng trống anh chọn thường nện rất mạnh và nhịp không bị lặp, kể cả trong cùng một bài. Bài “2Seater” là một ví dụ của cách anh tạo khúc chuyển nhạc giữa bài cực mượt không nhận ra nếu không để ý kỹ.

Do đó ở Flower Boy và IGOR, anh phát huy hết mức kỹ thuật làm nhạc này ở một tầm cao mới. Những hợp âm jazzy, những khúc chuyển nhạc bất ngờ, lúc nhanh, lúc chậm, lúc sôi động, lúc lắng đọng. Vẫn còn đó là các câu bass điện tử mà Tyler chế rất hay từ những ngày đầu cho đến giờ. Ít rap hơn, Tyler có nhiều khách mời tham gia hơn. Đến nỗi cho tới IGOR, album đó đã không còn là album Rap truyền thống nữa, mà là một sản phẩm Hip Hop lai tạo cùng Funk, Neo Soul và R&B. Nghe IGOR từ đầu tới cuối, người nghe như được thiết đãi một bữa tiệc âm thanh không giống một “đầu bếp” âm nhạc nào khác nấu. Thế nên tự dưng mỗi khi Tyler cất lời rap, tôi lại cảm thấy khoảnh khắc đó quý giá dường nào. Phần lời ngắn hẳn và súc tích đi thẳng vào vấn đề, dù rằng có chút nào đó hụt hẫng cho tôi khi muốn nghe lại những đoạn rap dài ngoằng mà Tyler từng có trước đây, ví dụ như bài “Deathcamp” tuyệt hay trong Cherry Bomb.

Trong phần tweet của @HipHopNumbers, có nói “Hôm nay, Tyler, The Creator đã làm nên lịch sử với IGOR ngày hôm nay. Anh là rapper đầu tiên trong lịch sử có album đạt vị trí số 1 mà do chính anh tự sản xuất và sắp xếp nhạc, không cần bất kỳ sự trợ giúp của một cá nhân nào khác. Đã có 69 rapper giành vị trí số 1 trên Billboard 200. Nhưng không một ai làm được điều Tyler đã làm”.

Vậy là thoả mãn cái ego của Tyler, the Creator rồi đấy. Giờ quay lại rap nhiều nhiều hơn nữa đi Tyler, the Rapper ơi!

P.S.: và để trả lời cho lời đề nghị của tôi, album mới Call Me If You Get Lost của Tyler mang trọn vẹn đủ cả rap và nhạc, theo hơi hướng của những ngày đầu sự nghiệp của anh.

Hẹn gặp lại!

Đọc các bài viết khác của EmoodziK tại www.emoodzik.com