1. Tư duy phản biện & giải quyết vấn đề

Là gì?: Quá trình phân tích thông tin khách quan, xác định vấn đề cốt lõi và đưa ra giải pháp hiệu quả thông qua 5 bước: xác định vấn đề, phân tích đa chiều, đề xuất giải pháp, thực thi và đánh giá.
Cụ thể sao?: Khi phát hiện tỷ lệ khách hàng ngưng sử dụng sản phẩm tăng đột biến, chuyên viên Marketing áp dụng tư duy phản biện bằng cách:
Xác định nguyên nhân gốc rễ (chất lượng hay giá cạnh tranh)
Phân tích từ góc độ khách hàng (khảo sát phản hồi)
Đề xuất cải tiến sản phẩm và cả quy trình chăm sóc khách hàng
Với kinh nghiệm đi làm qua 10 năm của mình, kỹ năng này là nền tảng xuyên suốt cần được mài dũa, bồi đắp liên tục. Đặc biệt, khi các bạn ở vị trí executive thì việc trau dồi kỹ năng làm việc cá nhân như vai trò chuyên viên và giải quyết vấn đề độc lập là thường xuyên xảy ra. Mặc dù kỹ năng này được nhắc đi nhắc lại, nhưng về độ khó, mình thấy đây không phải là kỹ năng nhanh chóng luyện thành. Nó cần đầu tư deep thinking, cần thời gian tôi luyện sắc bén, cần học tập trau dồi đa phương.
Ngay từ bước đầu tiên, xác định vấn đề đã là cả 1 thử thách. Mình thấy có rất nhiều bạn struggle với chuyện quyết định đâu là trọng tâm, 1 cái nguyên nhân vũ trụ, 1 cái all-in. Và khi nghiên cứu sâu hơn, những framework có cấu trúc có thể bổ trợ đã được đề cập như 5Why (đây cũng là câu thức mình khá tâm đắc - nó có sự hiệu quả đáng kể), Cause-tree hay Reason-tree and Solution-tree.
Với sự phát triển thần tốc và nhiều cấu trúc phức tạp như hiện nay, kỹ năng tư duy phản biện là cả 1 tố chất cần rất thành thạo, và như bạn cũng biến đây là công cụ để con người cùng làm việc với AI nữa. Trước đây, bản thân mình cũng tự tin rằng mình có đôi chút mạnh trong kỹ năng và rồi để bản thân phát huy theo bản năng, tuy nhiên sự thiếu tập trung trau dồi và cải tiến làm kỹ năng lu mờ đến lúc mình phát hiện ra bản thân không còn nhanh nhạy để giải quyết vấn đề phức tạp thì mình hiểu rằng 2 yếu tố đã đồng thời xuất hiện (1) Kỹ năng hao mòn (2) thế giới hóa phức tạp (VUCA).
img_0

2. Kỹ năng lãnh đạo & quản lý đội nhóm

Là gì?: Khả năng định hướng, điều phối và phát triển nhóm làm việc thông qua các kỹ thuật như phân công nhiệm vụ, xây dựng lòng tin và trao quyền.
Cụ thể sao?: Trưởng phòng marketing phân công:
Nhân viên sáng tạo phụ trách thiết kế chiến dịch
Chuyên gia data phụ trách đo lường hiệu quả
Tổ chức họp giao ban hàng tuần để cập nhật tiến độ
Kỹ năng này sẽ cần bạn bộc lộ rõ nhất khi trở thành leader của team hay là người dẫn dắt dự án nhóm cùng với các team khác. Nghe từ lãnh đạo là thấy sang thật sang rồi, nhưng nhìn xem ở 1 tổ chức, 1 đất nước có bao nhiêu Leader có khả năng được công nhận. Sự hiệu quả của kỹ năng đi từ nhiều yếu tố và nó cần đạt được những giá trị thiết thực như (1) Hiệu quả kinh doanh hay hiệu quả công việc (2) Ai nấy đều vui đều thỏa mãn. Có những chế độ có những nhà cầm quyền rất giỏi, họ tiến tới được mục tiêu nhưng thần dân của họ thì bất mãn...Và khi đó lịch sử cũng chỉ ghi nhận nhà cầm quyền có khả năng trong tầm nhìn chiến lược, còn quản lý con người hay truyền cảm hứng, có lẽ còn thiếu nhiều chất gia vị...

3. Khả năng phân tích dữ liệu & ra quyết định

Là gì?: Quy trình thu thập, làm sạch và diễn giải dữ liệu để đưa ra quyết định chiến lược, bao gồm 3 cấp độ: mô tả (điều gì đang xảy ra), chẩn đoán (tại sao xảy ra) và dự đoán (xu hướng tương lai).
Cụ thể sao?: Công ty thương mại điện tử sử dụng dữ liệu:
Phân tích mô tả: Báo cáo doanh số theo khu vực
Phân tích chẩn đoán: Xác định nguyên nhân giảm doanh số tại Hà Nội
Phân tích dự đoán: Dự báo nhu cầu Tết Nguyên Đán
Thời đại 4.0 mang ta tới với rất nhiều con số và dữ liệu. Đó là cả những gì tiên tiến nhất của xã hội. Nhanh nhạy trong những con số trong pattern, hay outlier để có thể tìm ra vấn đề, build lên câu chuyện và giải quyết nó lại là cả 1 nghệ thuật mà người sử dụng dữ liệu mang trong mình kiến thức, tư duy logic, trí tưởng tượng sáng tạo kết hợp, pha trộn và cấp thiết giải quyết.

4. Kỹ năng giao tiếp & đàm phán

Là gì?: Nghệ thuật đạt được thỏa thuận đôi bên cùng có lợi thông qua 6 bước: chuẩn bị, xác định lợi ích chung, thảo luận, thương lượng, tạo đồng thuận và hoàn thiện.
Cụ thể sao?: Đàm phán hợp đồng cung cấp nguyên liệu:
Chuẩn bị BATNA (Giá dự phòng 28,000đ/kg)
Xác định điểm chung: Duy trì hợp tác lâu dài
Sử dụng kỹ thuật "nếu - thì" ("Nếu giảm giá 5%, chúng tôi sẽ ký hợp đồng 2 năm")
Trong tạo hóa của thế giới, kết nối của con người, không một ai có thể sống 1 mình. Nên dường như, mỗi người đều có những cuộc đàm phán từ nhỏ đến lớn trong cuộc sống thường ngày. Ra chợ mua hàng cũng là 1 cuộc đàm phán qua giao tiếp ngắn gọn, vui vẻ. Giải quyết vấn đề quốc gia qua đàm phán cũng là nghệ thuật đàm phán dài hơi và đầy tính toán. Lý thuyết trò chơi chắc hẳn sẽ xuất hiện trong rất nhiều layer ở đây, và để đi đến thống nhất, cuộc thảo luận sẽ hội tụ rất nhiều bộ óc tinh hoa trong đàm phán. Dựa vào cuộc sống mỗi cá nhân, tầm nhìn và mục tiêu, mỗi cá nhân sẽ có những mức độ đàm phán khác nhau để xây dựng cho mình khung khả năng ưu tiên nào.

5. Tư duy sáng tạo & đổi mới

Là gì?: Khả năng kết hợp tri thức hiện có với ý tưởng mới để tạo giải pháp độc đáo, dựa trên 3 yếu tố: sự thông thạo chuyên môn, kỹ thuật tư duy sáng tạo và động lực nội tại.
Cụ thể sao?: Công ty đồ uống phát triển sản phẩm mới:
Tận dụng xu hướng healthy (kiến thức thị trường)
Áp dụng kỹ thuật brainstorm đa ngành (thiết kế + dinh dưỡng)
Tạo dòng trà thảo mộc kết hợp collagen từ phụ phẩm nông nghiệp
Khi chúng ta có thể vận dụng sáng tạo, chúng ta bước ra khỏi lối mòn, sự cũ kỹ, mang đến giải pháp (1) mới (2) hiệu quả hơn. Khi đó, ta biến cuộc chơi trở nên màu sắc và thú vị hơn.