Tư Duy Lãnh Đạo Định Hình Một Đế Chế: Bài Học Từ John D. Rockefeller (P.2)

Những bài học về tiền và kỹ năng lãnh đạo của ông vua thương trường.

Yêu tiền sao cho đúng?

“Con trai, không có ai đáng thương và hèn hạ hơn những kẻ kiếm tiền chỉ để kiếm tiền, cha hiểu rõ con đường kiếm tiền: Hãy để đồng tiền làm nô lệ cho mình, chứ đừng để mình trở thành nô lệ của đồng tiền.”

Với Rockefeller, tiền bạc không đơn thuần chỉ là của cải vật chất, mà là một công cụ – nếu biết sử dụng đúng cách – có thể mang lại lợi ích lớn lao cho bản thân, gia đình và cả xã hội.

Ông không cho rằng khát khao làm giàu là điều xấu, miễn đồng tiền được kiếm ra là trong sạch, được dùng vào những mục đích đúng đắn, và ta không để tiền dẫn dắt ta làm điều trái lương tâm.

Ảnh: Pinterest

Nhưng nếu một người kiếm tiền không có chủ đích – chỉ để giàu, để thỏa mãn cái tôi, để tắm mình trong sự ngưỡng mộ của người khác – thì tiền khi đó không còn là công cụ phục vụ con người, mà đã trở thành kẻ điều khiển họ. Đây mới là gốc rễ của mọi sự xấu xa trên đời: khi con người để mình bị chi phối bởi đồng tiền, thay vì dùng nó để tạo ra giá trị tốt đẹp.

Rủi ro có kiểm soát

Khi đứng trước rủi ro, mấy ai có đủ can đảm để đặc cược vào phần thắng? Với một chàng trai nghèo mới chập chững trên con đường làm giàu, việc đánh cược những gì vừa kiếm được lại càng khó hơn gấp bội. Thế nhưng, Rockefeller đã dám làm điều đó.

Mới 24 tuổi, chàng doanh nhân non trẻ ấy đã bước vào một canh bạc định mệnh: phiên đấu giá mua lại toàn bộ công ty. Dù chưa chắc có thể giành chiến thắng, ông vẫn đặt cược tất cả những gì mình có.

Ảnh: Pinterest

Rockefeller hiểu rõ giá trị mà rủi ro này mang lại. Ông chấp nhận đánh đổi tất cả, nhưng không mù quáng. Với một kế hoạch bài bản, ông giành lấy sự hậu thuẫn từ các ngân hàng, bước vào phiên đấu giá và giành phần thắng.

Nhờ đó, Rockefeller được tự do mở rộng công ty theo tầm nhìn riêng, điều mà đối tác Clark không dám theo đuổi, dẫn đến sự rạn nứt giữa hai người.

“Việc dừng hợp tác với ông Clark đã khiến cha phải trả một cái giá đắt đỏ. Cha đã chia cho Clark một nửa số cổ phần của công ty đại lý và 72.5000 USD, nhưng thứ cha giành được là sự tự do và một tương lai huy hoàng.”

Suy cho cùng thì việc mạo hiểm cũng không quá đáng sợ, nếu ta có chiến lược.

Cạnh tranh đẹp

Ảnh: Pinterest

Là một doanh nhân, Rockefeller hiểu rõ thương trường đầy rẫy mưu mẹo và những thủ đoạn không khoan nhượng. Dù ý thức rõ sự khốc liệt của cạnh tranh, ông vẫn kiên định theo đuổi lý tưởng chiến thắng bằng thực lực và sự công bằng. Chỉ chiến thắng này mới đủ tư cách để thoả mãn nỗ lực của bản thân.

“Chiến thắng bằng mọi giá không được coi là chiến thắng, thủ đoạn cạnh tranh xấu xa thật khiến người ta chán ghét (...). Dưới những hạn chế, ta phải theo đuổi chiến thắng một cách thẳng thắn, công bằng.”

Tuy nhiên, ngoài kia vẫn luôn có những kẻ “dùng tiền để kiếm thêm tiền” bằng cách đút lót, hối lộ hay những mưu mô khuất tất. Nhưng thay vì tìm cách để đối phó họ, ông tập trung vào ba thứ để kiểm soát thị trường:

1. Hoàn cảnh tổng thể: tình hình thị trường ở thời điểm hiện tại.

2. Nguồn lực của bản thân: điểm mạnh và điểm yếu, những nguồn tài nguyên, lợi thế của mình và có liên quan đến thị trường.

3. Nguồn lực của đối thủ: điểm mạnh và yếu, tình trạng tài sản và lợi thế của đối thủ.

Hơn hết, Rockefeller luôn ghi nhớ mục tiêu cốt lõi: mang lại giá trị thực cho xã hội – điều mà ông cho rằng nhiều người đã lãng quên trên thương trường. Theo ông, khách hàng có thể ưa giá rẻ, nhưng điều giữ chân họ chính là giá trị và chất lượng. Thị trường sẽ quay lưng nếu doanh nghiệp tập trung vào giá cả thay vì giá trị của món hàng, dịch vụ.

Lãnh đạo không phải quyền lực, mà là trách nhiệm

Ảnh: Pinterest

Với Rockefeller, làm lãnh đạo là biết xây dựng niềm tin và dẫn dắt bằng sự tôn trọng. Để đạt được điều đó, ông không ngừng trau dồi tư duy và rèn luyện bản thân.

1.Làm tốt việc nhỏ là cơ sở để làm việc lớn

Một nhà lãnh đạo giỏi phải thấu hiểu tâm lý cấp dưới và biết cách dùng người – điều chỉ có được khi bản thân từng trải qua, từng làm những việc nhỏ nhất.

2. Tôn trọng

Không chỉ là tôn trọng nhân viên, mà còn là tôn trọng chính mình, tập thể và mục tiêu chung. Một lãnh đạo biết tôn trọng cũng là người biết trân trọng thời gian và công sức của đội nhóm.

Cách để ông tạo ra một môi trường tập thể tôn trọng lẫn nhau, có ý thức trách nhiệm là lắng nghe. Chân thành lắng nghe nhân viên của mình, Rockefeller đã tạo nên một môi trường nơi mọi người cởi mở chia sẻ, can đảm nhận trách nhiệm thay vì cố che đậy sự thật. Đây là những lợi ích mà ông nghĩ ta sẽ đạt được nếu chú ý lắng nghe:

a) Hiểu rõ các vấn đề ẩn giấu sau những ngôn từ, thái độ công kích.

b) Nhận được nhiều thông tin hơn, thứ mà ta sẽ bỏ lỡ nếu phẫn nộ thay vì bình tĩnh lắng nghe. Đặc biệt, những thông tin này có thể thay đổi những giả thiết hay mặc định của bản thân đối với những sự kiện đã từng xảy ra.

c) Có nhiều thời gian để sắp xếp lại suy nghĩ của mình, ổn định cảm xúc trước khi hành động.

d) Người đối diện sẽ sẵn sàng chú ý lắng nghe mình.

3. Truyền đạt mục tiêu của bản thân

Rockefeller tin rằng với tư cách là một lãnh đạo, việc truyền đạt rõ ràng mục tiêu của mình trong mọi việc sẽ giúp thống nhất phương hướng làm việc của một tập thể. Cho nhân viên biết họ cần làm gì thay vì để họ phải tự phỏng đoán mọi thứ, tránh những phỏng đoán sai lệch và không đồng nhất. Đồng thời gây dựng niềm tin, sự thẳng thắn trong công việc.

4. Không đổ lỗi – hãy chịu trách nhiệm và cùng nhau tiến về phía trước

Với Rockefeller, oán trách và đổ lỗi là kẻ thù số một của người lãnh đạo. Sai lầm là điều không thể tránh khỏi, nhưng đổ lỗi – dù cho cấp dưới hay cho chính mình – không giúp giải quyết vấn đề. Khi đối mặt với khó khăn, ông không tìm người để trách mà đặt câu hỏi: “Chúng ta có thể làm gì để tình hình tốt hơn?”

“Cha đặt mọi thứ sang một bên và đánh giá hoàn toàn trung thực về vai trò của mình, điều đó giúp cha tránh cho bản thân khỏi soi mói về việc người khác đã làm gì (...). Tuy nhiên, việc phân tích “vai trò của mình là gì” không có nghĩa là tự trách bản thân."

Ông luôn công tâm đánh giá vai trò của mình và của cả tập thể, từ đó đưa ra hướng sửa chữa cụ thể – nơi mỗi người đều có trách nhiệm mới để cùng học hỏi và bước tiếp. Là người lãnh đạo, Rockefeller tin tưởng vào cấp dưới, nhưng ông cũng đòi hỏi ở họ tinh thần trách nhiệm. Đó là cách ông giữ cho tổ chức của mình mạnh mẽ, minh bạch và bền vững.

5. Tôn vinh ưu điểm, tôn trọng khuyết điểm

“Cha xác định những điểm mạnh đáng được trọng thị của mỗi nhân viên và cố gắng biến điểm mạnh của họ thành những năng lực xuất chúng, chứ không cố gắng sửa chữa những khuyết điểm của họ.”

Dù ở trong môi trường làm việc cạnh tranh khắc nghiệt, ông trùm dầu mỏ vẫn cố gắng cho nhân viên thấy việc họ chọn làm việc cho ông là có tương lai. Ông coi trọng, công nhận công sức của họ dù là nhỏ nhất, điều này làm họ tự tin phát huy hết năng lực của mình.

6. Giá trị của tập thể

Ảnh: Pinterest

“Một người không thể thống trị một tổ chức. Cha không phủ nhận vai trò to lớn của người làm lãnh đạo, nhưng xét một cách toàn diện, mấu chốt của việc giành chiến thắng vẫn nằm ở sức mạnh tập thể."