Dựa trên một sự kiện lịch sử Việt Nam thời kỳ đầu Trịnh – Nguyễn phân tranh. Đây là một thời đại xuất hiện nhiều danh nhân kiệt xuất của dân tộc như Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan, Trạng Quỳnh, chúa Tiên Nguyễn Hoàng, Đào Duy Từ,… Đó là những con người mang tầm vóc thời đại có những đóng góp to lớn cho dân tộc, vẫn còn có những con người bé nhỏ âm thầm lặng lẽ cống hiến. Câu chuyện kể về một vị tướng quân trẻ tuổi thời Trịnh – Nguyễn phân tranh, đóng quân ở nơi tiền tiêu – vùng giao tranh khốc liệt giữa 2 vương triều. Tưởng chừng ở nơi đó chỉ có vó ngựa, gươm đao và sự chết chóc, nhưng với tài năng và trí tuệ của mình, vị tướng quân đã biến vùng đất không một ngọn cỏ nào mọc nổi thành một tiền đồn vững chãi và yên bình.
Bối cảnh
Loạn thế sinh anh hùng, mảnh đất hình chữ S mỗi khi trải qua thời khắc gian khó thì lại xuất hiện vô vàn những tinh anh. Là một thời đại ngắn ngủi trong lịch sử Việt Nam, thời Lê – Mạc – Trịnh đã ghi dấu những thăng trầm biến động của các vương triều, đồng thời in đậm ảnh hưởng của các con người tài năng và đức hạnh lên dòng chảy thời đại. Có những con người trí tuệ khôn lường, âm thầm xoay chuyển cục diện để tránh thiệt hại cho các bên đồng thời cũng tránh cho bách tính đổ máu không cần thiết. Lại có những người trực tiếp tham gia vào thời cuộc, dù vị trí nhỏ nhưng vẫn gánh vác trách nhiệm cao cả, trực tiếp tham gia vào thời cuộc, dũng mãnh xông pha trận mạc, bảo vệ dân thường, nêu cao chính nghĩa. Câu chuyện này viết về một vị tướng quân trẻ tuổi như vậy.
Trấn thủ một vùng giáp ranh nhỏ giữa 2 nhà Trịnh – Nguyễn, vốn là nơi bình địa của chiến tranh bởi đứng giữa ranh giới tranh chấp của 2 bên. Nơi đây ban đầu rất ít người qua lại, đồng thời cũng là chỗ trú ngụ của nhiều nhóm cướp. Với tài năng quân sự thiên bẩm, binh thư thao lược nắm rõ tường tận, kinh văn nho học đều đã sáng tỏ, cùng với sự giúp đỡ của những người thân cận, một vị tướng quân trẻ tuổi được cử đến bởi tể tướng Đào Duy Từ đã thiết lập kỉ cương pháp luật nơi tiền đồn, dẹp tan các toán cướp, xây dựng thành lũy kiên cố, trồng trọt mở rộng canh tác, lập trạm cứu tế và trường học nơi hậu phương, biến nơi đây thành chỗ an toàn cho người di cư và lánh nạn từ 2 bên đến tạm trú. Trải qua không ít khó khăn, nhưng với sự bền bỉ và kiên trì của vị tướng quân, nơi đây càng thêm vững chãi và trở thành chỗ an toàn cho những di dân không may sống trong thời loạn lạc, uy danh của vị tướng quân vang xa khắp nơi.
Cao trào (Nút thắt):
Tuy vậy, đó cũng là mầm mống của tai họa ập đến. Bản thân vị tướng trẻ cũng biết rằng bình yên giữa chốn này sẽ không kéo dài được bao lâu. 2 nhà Trịnh – Nguyễn bắt đầu từ thế hòa hoãn quay sang đối đầu, và thành lũy của vị tướng quân được chú ý hơn bao giờ hết, bởi một bên sẽ cố giữ để thiết lập phòng tuyến, nâng cao danh tiếng, một bên sẽ tập trung quân lực để san bằng nơi đây dập tắt nhuệ khí quân đối phương, làm bước đà để có được lợi thế. Vị tướng quân bị đặt vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, thế nhưng vẫn một lòng một dạ trấn thủ theo mệnh lệnh từ tể tướng, đồng thời cho đến khi cuộc chiến chưa bắt đầu thì vẫn sẽ cứu tới người cuối cùng.
Giải quyết (Cởi nút thắt):
Cuộc chiến nổ ra, và cuộc tiến quân của quân Trịnh bắt đầu, huy động một lực lượng gồm 20 vạn quân để thực hiện kế hoạch Nam chinh. Đúng như dự kiến thành trì của vị tướng quân trở thành nơi khởi đầu cho trận chiến giữa 2 bên. Sau một thời gian, dù có được sự hỗ trợ hỏa công từ đại bác Bồ Đào Nha, thành trì vẫn bị rơi vào tình thế cấp bách và có dấu hiệu không thể trụ vững thêm nữa, trong thành thì còn rất nhiều người lánh nạn chưa thể rút chạy. Với kinh nghiệm chiến trường dày dặn và tài năng thao lược, vị tướng quân đã lên một kế hoạch đột phá và vô cùng tỉ mỉ với mục đích tạo ra thêm thời gian cho cuộc di tản của người dân được an toàn, cũng để bảo toàn lực lượng binh sĩ còn sót lại trong thành. Với đội thiết kỵ và thiết xa tinh nhuệ của mình, vị tướng quân đã đâm sâu vào điểm yếu bên sườn đội hình và làm rối loạn hàng ngũ địch, đánh vào tận ngự đài, nơi vua và tướng nhà Trịnh đang tụ họp quan sát thế trận.
Kết thúc:
Vị tướng quân găm thiết bản vào nóc ngự đài cách vua vài thước với mục đích làm chấn động vua quan nhà Trịnh.
Vị tướng trẻ tuổi bị bắt và giải vào cùng 2 thân cận.
Vua Trịnh tiếc thương cho một nhân tài, không nỡ giết mà ban cho một đặc ân kèm một yêu cầu: nếu đánh một khúc nhạc vui để vực dậy tinh thần cho tướng sĩ quân Trịnh sau một loạt thất bại ban đầu, cho phép vị tướng quân lấy công chuộc tội.
Vị tướng đánh một khúc cổ cầm giai điệu vui tươi, miêu tả cảnh đẹp non sông núi rừng nước nhà, con người hòa thuận chăm chỉ lao động. Rõ ràng bài đàn tuy vui tươi nhưng lại gợi nhớ đến cảnh thái bình nơi thôn quê cùng gia đình khiến lòng quân vì nhớ nhà mà suy sụp. Nhận ra điều này, một tướng họ Trịnh đã bắn một mũi tên chí mạng vào vị tướng trẻ tuổi, khi chàng kịp đánh lên nốt nhạc cuối cùng.
Cả 2 bên đều phải lui quân, nhà Nguyễn rút về để củng cố phòng tuyến và lo hậu sự cho vị tướng quân. Bên nhà Trịnh vì thất bại liên tục và lòng quân đang xuống nên không thể tiếp tục tiến quân. Người dân đã xếp hàng tiên đưa linh cữu vị tướng và vì nhớ ơn nên đã lập nên đền thờ, và dựng nên tượng đoàn kỵ binh dũng mãnh phi vào trận tiền trên núi Bạch Mã.
Ý nghĩa: Trong câu chuyện, vị tướng quân tuy là nhân vật hư cấu, nhưng được xây dựng với mục đích đề cao lý tưởng anh hùng, tận lực phò trợ minh chủ, một lòng vì bách tính, vượt lên trên đó là khát vọng thống nhất, hòa bình. Bên cạnh đó, câu chuyện phần lớn được dựa trên dòng chảy sự kiện lịch sử có thật, nổi bật lên nhưng nhân tài kiệt xuất của đất nước thời đại này. Câu chuyện cũng sẽ đi kèm các giá trị về văn hóa và tôn giáo, sẽ đề cập chi tiết trong phần sau.

P/S: Mọi đánh giá của các bạn đều rất có ý nghĩa để mình có động lực hoàn thiện tác phẩm.
Hiện tác phẩm đã hoàn tất sơ bộ khung xương của truyện gồm các sự kiện, nhân vật, cốt truyện xuyên suốt. Và tiếp tục được "đắp" thêm phần ngôn từ để tác phẩm được hoàn chỉnh nhất.