Trận chiến bại của những người Hy Lạp như thể bị dòng lịch sử bỏ quên. Đây là trận chiến bại của người Macedonia Hy Lạp mà ít người biết đến trong cuộc Cách mạng năm 1821 diễn ra tại eo biển Rentina ở miền Trung Macedonia. Vào ngày 17 tháng 5 năm 1821, cuộc cách mạng Macedonia chính thức được tuyên xướng trong một buổi lễ hành đạo do Đức Tổng Giám mục Constantius xứ Maronia chủ trì tại Tu viện Esphigmenou. Sau đó, Đức Tổng Giám mục Constantius theo chân quân đội dưới quyền Emmanuel Pappas tiến vào eo đất Athos, tại Ierissos và tại Mademochoria. Trong trận Ierissos, quân cách mạng Hy Lạp dưới quyền Emmanuel Papas đã giáp trán với cánh quân Ottoman dưới quyền của Yusuf Pasha. Khi Emmanuel Papas đến Núi Athos, nơi lúc đó có khoảng 10.000 tu sĩ, các cha đã ban phước cho người lãnh đạo cuộc nổi dậy và tuyên bố ông là Tổng tư lệnh của Macedonia. Họ hăng hái bắt đầu tuyển mộ và sản xuất đạn dược. Emmanuel Papas theo dõi diễn biến ở các khu vực khác và chờ đợi thời điểm thích hợp để hành động. Cũng vào lúc này, Yusuf Bey. Thống soái đang trị vì vùng Thessaloniki nghi ngờ rằng có điều gì đó đang xảy ra ở Chalkidiki. Lo sợ một cuộc nổi dậy sẽ xảy đến. Ông đã cử một lực lượng nhỏ đến eo biển của eo đất Núi Athos và ra lệnh cho các đơn vị khác đến Polygyros để chuẩn bị đàn áp cuộc nổi dậy. Dầu vậy, người dân Hy Lạp như đã lường trước được nguy cơ. Họ đã tự vũ trang và vào ngày 16-17 tháng 5 năm 1821, họ đã nổi dậy và sau khi chiếm Văn phòng Thống đốc của đô thành, cùng ngày họ hành động chống lại người Ottoman ở Pazarouda (Apollonia) theo thung lũng Lagadas và các khu vực khác buộc họ phải rút lui trong sợ hãi. Lúc này, quân nổi dậy Hy Lạp ở Chaldiki đã tuyên bó quật khởi. Những người Hy Lạp ở các làng xã khác cũng theo đà đó mà đứng dậy khởi nghĩa. Sau khi Yusuf Bey của Thessaloniki cùng quân đội đã tiến đến Pazarouda(Apollonia) theo thung lũng Lagadas, ông đã nhanh chóng đàn áp người Hy Lạp và sau khi bắt giữ hầu hết cư dân của họ, ông ta đã dìm ch/ết họ xuống hồ Volvi. Sau đó, ông ta tiến thẳng đến Strologgo (Madyto), eo biển Rentina và tiến về phía Ierissos, gieo rắc sự tàn phá và hủy diệt ở bất cứ nơi nào ông ta đi qua. Đối mặt với cuộc thảm sát và sự sỉ nhục từ những tên lính Thổ Nhĩ Kỳ khát máu, hơn năm nghìn phụ nữ và trẻ em đã chạy trốn đến các tu viện trên núi Athos để trốn thoát. Tuy nhiên, ở đó, họ cũng đã chết vì nạn đói, cuộc sống khắc khổ và dịch bệnh. Yusuf Bey bắt giữ bốn trăm người Ierissos và cho lệnh tàn sát tất cả bọn họ, rồi ông ta ra lệnh cho quân đội của mình chiếm đóng núi Athos. Sau đó, người Thổ đã nổi cơn thịnh nộ chống lại dân thường trong khu vực, họ đã thảm sát họ và đốt cháy 42 khu định cư vào thời điểm đó. Trong khi đó, Emmanuel Papas, dẫn đầu một nhóm Mademochorites và 2.000 tu sĩ, đã phục kích và đánh phân tán quân đồn trú của Ierissos và chiến thắng đến Stavros và chiếm giữ các vị trí ở eo biển Rentina và Egri Boutzak (Bắc Apollonia) với mục đích đối đầu với quân Thổ Nhĩ Kỳ đang đến từ Đông Macedonia.Việc bảo vệ eo biển phần lớn được thực hiện bởi Stavrinoi, những người biết rõ khu vực này. Lực lượng chính cùng với Emmanuel Papas hành quân về phía Thessaloniki và đến khu vực Chortiatis. Trong khi đó, một nhóm phiến quân khác bao gồm Kassandrinoi và những cư dân khác của Chalkidiki đã tiến từ Arnea đến Vasilika và đến làng Sedes, ngay bên ngoài Thessaloniki. Khi đó, nếu có ai đó có kinh nghiệm chỉ đạo cuộc chiến theo một kế hoạch và có lẽ một chút hỗ trợ từ biển, thì chắc chắn rằng Thessaloniki, nơi đã bị bất ngờ trước cuộc tiến công chiến thắng bất ngờ của quân Hy Lạp, sẽ bị chiếm giữ.Quân nổi dậy rất dũng cảm và nhiệt huyết, nhưng họ vẫn là những đội quân hỗn loạn, chủ yếu gồm nông dân, ngư dân và thợ mỏ, thiếu kinh nghiệm sử dụng vũ khí và hơn nữa còn phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt đạn dược trầm trọng. Yusuf Bey đã tái tổ chức lực lượng và trang bị vũ khí cho người Thổ và người Do Thái. Thật không may cho những người Hy Lạp nổi dậy, Bayram Pasha đã đến Thessaloniki với một đội quân lớn được giao nhiệm vụ đàn áp cuộc cách mạng ở miền Nam Hy Lạp. Y sau đó nhận lệnh và đóng quân yên vị tại Thessaloniki để giải quyết tình hình phát sinh tại đó. Do đó, quân Thổ Nhĩ Kỳ từ 20.000 quân liền đc viện quân tăng lên với 30.000 bộ binh và 5.000 kỵ binh, được tăng cường pháo binh, đã tấn công Emmanuel Papas, người buộc phải rút lui về Núi Athos và đi thuyền đến Hydra. Tuy nhiên sau đó Papas sau đó đã chết trên thuyền vì kiệt sức. Người tổng tư lệnh của Macedonia đã cống hiến đến hơi thở cuối cùng cho một ước mơ, một lý tưởng về một Hy Lạp độc lập. Trước sự áp đảo áp đảo về quân số và vũ khí của quân Ottoman, quân Hy Lạp buộc phải rút lui về phía Bắc Chalkidiki. Các chiến binh của quân đoàn Hy Lạp đã đến được và củng cố lực lượng tại eo biển Potidaea , nơi họ tập hợp lại và thực hiện các cuộc phản công thành công, đánh bại Bayram Pasha. Papas sau đó đã chết trên tàu và nhà tư tưởng vĩ đại của cuộc cách mạng, người đã cung cấp mọi thứ cho cuộc đấu tranh và hỗ trợ tài chính trong sáu tháng, đã được chôn cất tại Hydra bằng chi phí công.Kết quả của trận chiến là một thất bại đau đớn cho cuộc nổi dậy giành độc lập của người dân Hy Lạp, nhưng tầm quan trọng của nó lại rất lớn vì nó đã trì hoãn việc quân Ottoman hành động ở miền Nam Hy Lạp.
(Ảnh minh họa: Cờ Macedonia trong trận Rentina năm 1821.)
(Ảnh minh họa: Cờ Macedonia trong trận Rentina năm 1821.)
Khảo chú: Theo sách [ΣΥΛΕΟΣ ΠΕΔΙΟΝ-Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821: Η Προπαρασκευή του αγώνα]