Trầm cảm sau mất mát – hành trình nhận diện và chữa lành

Ở bài viết trước, tui đã chia sẻ về những cảm xúc và khó khăn mà tui trải qua sau khi liên tục chứng kiến bốn đám tang của người thân. Trong bài viết này, tui muốn nói rõ hơn về quãng thời gian sau đám tang của bác tui hồi đầu tháng 4 — khoảng thời gian mà tui thật sự rơi vào trạng thái trầm cảm. Tui sẽ chia sẻ những biểu hiện, vấn đề mà bản thân gặp phải, những điều tui dần nhận ra, và cách mà tui từng bước chữa lành chính mình trong một khoảng thời gian ngắn.

Việc phải chứng kiến và tham dự tang lễ của bốn người thân yêu chỉ trong vòng vỏn vẹn tám tháng là điều mà trước đây, bản thân mình chưa từng dám tưởng tượng đến. Nó như một cơn ác mộng ập tới quá nhanh, quá dồn dập. Có lẽ cũng chính vì vậy mà trong khoảng hai tuần đầu tiên sau khi bác họ mất, mình gần như suy sụp hoàn toàn về tinh thần. Cảm xúc lúc đó hỗn loạn, trống rỗng, và đau đớn đến mức chẳng thể gọi thành tên.

Một phần là vì chỉ mới bước vào năm 2025, mình đã phải tiễn đưa hai người thân trong gia đình – điều mà mình từng hy vọng sẽ không xảy ra. Mình đã mong một năm mới bình yên, một khởi đầu mới không có nỗi đau mất mát. Nhưng đời đâu như mình mong.

Khoảnh khắc tạo dấu ấn sâu đậm nhất trong mình có lẽ là khi vừa từ Gia Lai trở lại quê nhà Hải Dương để chuẩn bị lên Hà Nội tiếp tục việc học, thì chú mình còn rất trẻ đột ngột qua đời ở tuổi 53. Mọi thứ diễn ra quá nhanh. Cú sốc đó khiến mình gần như tê liệt trong cảm xúc. Những ngày sau đó, mình thường xuyên mơ thấy gia đình, những giấc mơ lạ lùng, đầy ám ảnh như những cơn ác mộng kéo dài không dứt.

Tưởng như mọi thứ đã quá đủ... Nhưng rồi bác mình – cũng là người rất gần gũi với mình – lại ra đi ở tuổi 54. Một lần nữa, nỗi đau tái hiện. Nỗi đau chưa kịp lành lại bị xé toạc thêm lần nữa. Mình rơi vào khủng hoảng, cảm giác trầm cảm ngày càng nặng nề. Mọi thứ như cuốn mình vào một vùng tối mà mãi chưa tìm được lối thoát.

Mình nghĩ có thể mình đã từng trải qua trầm cảm. Là một người học ngành tâm lý, mình có khả năng nhận biết phần nào mức độ trầm cảm mà bản thân đang trải qua. Những dấu hiệu mình chia sẻ dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu bạn nghi ngờ mình đang gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần, hãy tìm đến các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và hỗ trợ đúng cách nhé.

Dấu hiệu đầu tiên mà mình cảm nhận rõ rệt nhất là sự thay đổi về thể chất, đặc biệt là giấc ngủ. Có khoảng thời gian mình thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, nhưng lại rất khó ngủ vào ban đêm. Có những hôm mình ngủ được, nhưng khi thức dậy lại cảm thấy rất buồn ngủ, uể oải dù đã ngủ đủ 7–8 tiếng. Thậm chí có ngày mình ngủ hơn 10 tiếng nhưng vẫn không thấy khỏe hơn. Đây là một trong những biểu hiện đặc trưng của rối loạn giấc ngủ – một triệu chứng thường gặp ở người trầm cảm.

Bên cạnh đó, mình luôn trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng, cảm thấy chán nản và không còn hứng thú với những hoạt động thường ngày. Ngay cả việc duy trì thói quen tập gym – điều trước đây mình rất yêu thích – cũng trở nên khó khăn. Điều khiến mình buồn nhất là sức khỏe không đủ để cùng partner của mình duy trì sự gắn kết như trước. Với một người đàn ông, đặc biệt là người trẻ, việc không thể đáp ứng cho người mình yêu thương về cả thể chất và tinh thần thực sự là một điều khiến mình tổn thương sâu sắc.

May mắn là bạn mình rất thấu hiểu, lắng nghe và đồng hành cùng mình trong thời điểm đó. Nhờ sự chia sẻ và thấu cảm, mình nhận ra rằng tình trạng cảm xúc tiêu cực đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của bản thân.

Thực ra, mình đã từng trải qua những đợt trầm cảm trước đây, nên phần nào mình hiểu được những gì mình đang phải đối mặt. Từ sau khi bác mình mất, mình cảm thấy tâm trạng dần trở nên nặng nề. Lúc đầu chỉ là những cảm xúc thoáng qua, nhưng càng về sau, sự lo lắng, mệt mỏi, suy nghĩ tiêu cực và cảm giác vô dụng cứ lớn dần lên.

Vào ngày 16, mình quyết định làm lại thang đo DASS-42 và kết quả cho thấy mình đang ở mức trầm cảm nặng. Tuy nhiên, dựa trên trải nghiệm trước đây, mình hiểu rõ hiện tại mình chỉ đang ở mức trầm cảm trung bình. Mình vẫn có thể tự điều chỉnh cảm xúc và cố gắng duy trì các thói quen tốt. Nhưng không thể phủ nhận rằng các biểu hiện về mặt sức khỏe – cả thể chất lẫn tinh thần – đang ngày một rõ rệt hơn.

Hiện tại, mình vẫn đang ở trong trạng thái đó. Cơ thể thì mệt mỏi, cảm xúc hỗn loạn, thường xuyên đau đầu, mất ngủ. Mình không còn suy nghĩ nhiều về nguyên nhân nữa – chỉ đơn giản là cảm giác buồn bã luôn thường trực, gần như chiếm trọn phần lớn thời gian trong ngày. Nhiều lúc mình chỉ ước được ngủ một giấc thật dài… và không bao giờ tỉnh lại.

Thật sự rất khó để chia sẻ điều này với ai đó mà họ có thể thực sự hiểu được cảm giác ấy. Cảm giác cô đơn bắt đầu xuất hiện, và kéo theo đó là hàng loạt cảm xúc khó tả cứ dồn dập xuất hiện, không thể kiểm soát.

Mình không nghĩ ra được cách nào để giảm nhẹ cảm giác này. Mình vẫn đang cố gắng duy trì những thói quen trước đây từng giúp mình cảm thấy ổn hơn – như tập thể dục, đến phòng gym, hoặc ra ngoài đi chơi, đi dạo để giải tỏa. Nhưng dù làm gì, những cảm xúc ấy vẫn ở đó, không biến mất.

Tập gym có thể giúp mình cảm thấy khá hơn trong khoảng thời gian ngắn, nhưng ngay sau khi kết thúc buổi tập, cảm giác nặng nề lại quay trở lại – thậm chí có lúc còn tệ hơn trước.

Khi nói chuyện với bạn bè, hoặc ai đó thân thiết, ban đầu mình có thể cảm thấy nhẹ lòng đôi chút. Nhưng chỉ sau vài câu, cảm giác buồn không rõ lý do lại ập đến – kiểu như vừa nói xong một câu là nước mắt trực trào, không hiểu vì sao mình lại muốn khóc.

Cả việc đi chơi, hay đơn giản là chạy xe đi dạo để "hóng gió", cũng không khiến mình khá hơn. Trên đường đi hoặc khi đến nơi, những cảm xúc tiêu cực lại xuất hiện – không rõ ràng nhưng dai dẳng và khó chịu vô cùng.

Thật sự, đến giờ mình vẫn không biết khi nào mình mới có thể thoát khỏi trạng thái này. Mình vẫn đang cố, từng chút một. Nhưng mọi thứ thật sự rất khó khăn.