Tổng hợp tin tức chính trị thế giới

+ Sau cuộc gặp tại Liên Hợp Quốc với Volodymyr Zelensky, ông Donald Trump bất ngờ gợi ý rằng Ukraine hoàn toàn có thể giành lại mọi vùng lãnh thổ bị Nga chiếm giữ - một sự đảo ngược đáng kinh ngạc so với lập trường trước đây của ông, vốn nhấn mạnh việc chấp nhận yêu sách của Moscow. Tuy nhiên, ông Trump lại muốn Ukraine dựa vào “sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu” cho mục tiêu chiến tranh của mình, chứ không phải nước Mỹ.

+ Phó tổng thống Mỹ J.D. Vance gợi ý rằng Lầu Năm Góc có thể cung cấp cho Ukraine tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk — dấu hiệu cho thấy Nhà Trắng đang mất kiên nhẫn với việc Nga phớt lờ các nỗ lực hạ nhiệt xung đột của ông Trump. Nga cảnh báo rằng Mỹ sẽ “đánh cược với một cuộc đối đầu trực tiếp” nếu chuyển giao loại tên lửa có tầm bắn 2.500km này. Trong khi đó, Nga tiếp tục oanh tạc Ukraine bằng các đợt tấn công bằng máy bay không người lái.

+ Trước đó ông Trump có chuyến thăm cấp nhà nước tới Anh, trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên được mời hai lần diện kiến quốc vương (sau chuyến thăm Nữ hoàng Elizabeth II năm 2019). Lần này, ông được Vua Charles III đón tiếp với nghi thức trọng thể hiếm có.

+ Takaichi Sanae được bầu làm lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của Nhật Bản và chuẩn bị trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của đất nước. Bà thường được ví như “Margaret Thatcher của Nhật Bản”. Là người cứng rắn về chính sách nhập cư, vấn đề ngày càng nóng ở Nhật, bà Takaichi có khả năng sẽ khôi phục một phiên bản mạnh mẽ hơn của các chính sách kinh tế từng được cố Thủ tướng Abe Shinzo, người thầy chính trị của bà, khởi xướng, đồng thời có lập trường cứng rắn hơn với Mỹ trong các vấn đề thương mại. Thị trường chứng khoán Nhật Bản tăng vọt sau chiến thắng của bà.

+ Tổng thống Hàn Quốc, Lee Jae-myung, thông báo tăng 8,2% ngân sách quốc phòng — mức tăng lớn nhất kể từ năm 2008. Ông Trump đã nhiều lần thúc giục các đồng minh châu Á chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng. Ông Lee nhận định đây là “một thời đại mà ai cũng phải tự lo cho mình”.

+ Một phái đoàn Hạ viện Mỹ đã tới thăm Trung Quốc, chuyến công du chính thức đầu tiên của các nghị sĩ Mỹ trong sáu năm. Nhóm lưỡng đảng này gặp Bộ trưởng Quốc phòng Đông Quân và thảo luận với giới chức Bắc Kinh về thương mại các khoáng sản chiến lược.

+ Máy bay NATO đã phải cất cánh khẩn cấp để chặn ba chiếc MiG-31 xâm nhập không phận Estonia trong vòng 12 phút. Trước đó, máy bay không người lái của Nga cũng từng bay lạc vào không phận Ba Lan và Romania.

+ Dame Sarah Mullally, đương kim giám mục London, được bổ nhiệm làm tổng giám mục Canterbury - người thứ 106 và là phụ nữ đầu tiên đảm nhận cương vị này. Bà sẽ chính thức nhậm chức vào tháng 3 năm 2026. Tổng giám mục Canterbury là chức vụ cao nhất trong Giáo hội Anh và được xem là “người đứng đầu giữa những người ngang hàng” trong cộng đồng Anh giáo toàn cầu. Dù số người tham dự các buổi lễ của Giáo hội Anh đã sụt giảm mạnh trong 40 năm qua, thời gian gần đây lại ghi nhận sự quan tâm trở lại, đặc biệt từ giới trẻ.

+ Ahmed al-Sharaa, tổng thống lâm thời của Syria, đã phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc - vị nguyên thủ Syria đầu tiên làm điều này kể từ năm 1967. Nhóm vũ trang Hồi giáo của ông đã được Mỹ xóa khỏi danh sách khủng bố hồi tháng 7. Trong bài diễn văn, ông Sharaa kêu gọi dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, để chúng “không còn xiềng xích người dân Syria”. Syria tổ chức cuộc bầu cử đầu tiên kể từ khi Bashar al-Assad bị lật đổ hồi tháng 12 năm ngoái

+ Ở Sahel, mạng lưới thánh chiến JNIM, lực lượng thánh chiến nổi bật nhất khu vực, tăng tốc chiến dịch phá hoại kinh tế tại Mali. Nhóm này tìm cách bóp nghẹt nguồn cung nhiên liệu vào thủ đô Bamako và áp đặt phong tỏa hai thành phố ở miền tây. Các tay súng được cho là thuộc JNIM — nhánh gắn kết với al-Qaeda — đã dựng chốt kiểm soát trên các tuyến đường chính, châm lửa đốt xe bồn chở xăng dầu và cả phương tiện công cộng từ Mauritania và Senegal sang.

+ Ở Nam Mỹ, Argentina lại rơi vào vòng xoáy mất giá tiền tệ và sắp đến hạn trả nợ cho IMF. Washington dang tay cứu vãn, cam kết hỗ trợ nền kinh tế đang chật vật. Ông Trump - vốn coi Javier Milei, tổng thống theo đường lối tự do cực đoan, là đồng minh - nói rằng “sự hỗ trợ” này sẽ không biến thành một gói giải cứu. Nhiều lựa chọn đang được cân nhắc, bao gồm việc Mỹ trực tiếp mua trái phiếu bằng đôla của Argentina

+ Tại Brazil, làn sóng biểu tình nổ ra nhằm phản đối kế hoạch ân xá cho cựu tổng thống Jair Bolsonaro, người đã lĩnh 27 năm tù vì âm mưu đảo chính. Đồng minh của ông trong quốc hội tìm cách thúc đẩy một dự luật có thể giúp ông thoát ngục. Trong lúc đó, công tố viên khởi tố Eduardo Bolsonaro, nghị sĩ và là con trai, vì can thiệp vào vụ án của cha. Ông Eduardo gọi cáo buộc này là “lố bịch”. Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva chỉ trích cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump vì đã tìm cách gây ảnh hưởng đến tiến trình xét xử Jair Bolsonaro.

+ Quân đội Mỹ tấn công một tàu Venezuela bị cáo buộc buôn ma túy, khiến bốn người thiệt mạng. Trước đó, cảnh sát quốc gia Colombia đã bắt giữ thủ lĩnh được cho là cầm đầu cánh vũ trang của Tren de Aragua, băng tội phạm Venezuela đã mở rộng hoạt động khắp Mỹ Latinh và Hoa Kỳ - nơi nhóm này bị liệt vào danh sách tổ chức khủng bố. Cảnh sát Colombia được cho là đã nhận hỗ trợ từ Mỹ và Anh trong chiến dịch này. Tổng thống độc tài của Venezuela, Nicolás Maduro, đang chuẩn bị củng cố quyền kiểm soát đối với các lực lượng an ninh và ban bố tình trạng khẩn cấp, giữa lúc tin đồn về một cuộc xâm lược của Mỹ lan rộng trong nước.

+ Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) tại The Hague công bố cáo trạng đối với Rodrigo Duterte vì tội ác chống loài người. Ông Duterte, khi còn là tổng thống Philippines giai đoạn 2016-2022 - và trước đó trong ba năm làm thị trưởng thành phố Davao - đã tiến hành một cuộc chiến ma túy ngoài vòng pháp luật.

+ Quân đội Israel (IDF) tuyên bố đã giành quyền kiểm soát trên diện rộng tại thành phố Gaza, trong bối cảnh Tel Aviv mở chiến dịch tấn công trên bộ vốn được chờ đợi từ lâu. Hàng chục người Palestine được cho là đã thiệt mạng, hàng nghìn người khác buộc phải sơ tán, trong khi IDF cho biết vẫn còn khoảng 600.000 dân thường ở lại thành phố. Mục tiêu chính, theo phía Israel, là đánh bại khoảng 3.000 tay súng Hamas còn cố thủ. Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ thừa nhận cựu Tổng thống Donald Trump tỏ ra không hài lòng với nỗ lực ám sát lãnh đạo Hamas tại Qatar của Israel. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh Washington tiếp tục ủng hộ Israel.

+ Sau các cuộc đàm phán tại Ai Cập, Israel và Hamas đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn, trong đó bao gồm việc phóng thích những con tin Israel còn bị giam giữ ở Gaza — cả người sống lẫn thi thể. Đây là giai đoạn đầu tiên trong kế hoạch 20 điểm của Donald Trump nhằm chấm dứt xung đột và mang lại hòa bình cho Gaza. Theo thỏa thuận, Israel sẽ thả một số lượng lớn tù nhân Palestine và rút quân về “đường vàng” bên trong Dải Gaza. Dòng viện trợ nhân đạo sẽ được đẩy mạnh để hỗ trợ dân thường đang tuyệt vọng. Ông Trump dự kiến sẽ tới thăm khu vực trong những ngày tới. Các giai đoạn tiếp theo của kế hoạch bao gồm việc Hamas giải giới và thành lập một chính quyền kỹ trị tại Gaza. Thỏa thuận được công bố không lâu sau kỷ niệm hai năm vụ thảm sát do Hamas gây ra khiến gần 1.200 người Israel thiệt mạng.

+ Ả Rập Xê Út vừa ký hiệp ước phòng thủ chung với Pakistan – quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân – qua đó củng cố mối quan hệ an ninh đã kéo dài nhiều thập kỷ. Thỏa thuận được đưa ra trong bối cảnh các nước vùng Vịnh và nhiều quốc gia trong khu vực lo ngại sau vụ tấn công của Israel tại Qatar. Văn phòng Thủ tướng Pakistan khẳng định văn kiện này quy định rằng “mọi hành động xâm lược chống lại một trong hai nước sẽ được coi là xâm lược chống lại cả hai”. Trước câu hỏi liệu điều đó có bao gồm cả việc sử dụng vũ khí hạt nhân hay không, các quan chức Pakistan cho biết hiệp ước có tính “toàn diện”.

+ Sau làn sóng bất ổn do sinh viên dẫn đầu tại Nepal khiến 72 người thiệt mạng, bà Sushila Karki – vừa được bổ nhiệm làm thủ tướng lâm thời – cam kết sẽ chuyển giao quyền lực cho chính phủ được hình thành sau cuộc bầu cử dự kiến diễn ra ngày 5/3. “Chúng ta phải hành động phù hợp với tư duy của thế hệ Gen Z,” bà Karki phát biểu.

+ Người biểu tình tại Madagascar kêu gọi Tổng thống Andry Rajoelina từ chức, sau khi ông bổ nhiệm một tướng quân đội làm thủ tướng, chỉ vài ngày sau khi giải tán chính phủ. Từ cuối tháng 9, quốc đảo này đã rúng động bởi làn sóng biểu tình phản đối đói nghèo và tham nhũng lan rộng.

+ Australia củng cố liên minh quân sự với Papua New Guinea (PNG) thông qua một thỏa thuận cho phép tới 10.000 công dân PNG được phục vụ trong lực lượng vũ trang Australia và có cơ hội nhập quốc tịch. Mục tiêu chính của thỏa thuận là tăng cường sự hậu thuẫn dành cho PNG trước sức ép gia tăng từ Trung Quốc trong khu vực Nam Thái Bình Dương.