Tóm tắt và phân tích tác phẩm "Đồi thỏ" - Bản hùng ca về các chiến binh quả cảm trong thế giới muôn loài

Đồi thỏ - Câu chuyện kể về hành trình phiêu lưu tìm kiếm vùng đất mới của những chú thỏ dễ thương. Trên danh nghĩa, câu chuyện là tác phẩm được viết dành cho thiếu nhi. Nhưng sau khi đọc xong gần 500 trang với hơn 50 chương lớn nhỏ, mình tự hỏi liệu đây có phải là tác phẩm viết cho thiếu nhi hay thực chất là một tác phẩm dành cho người lớn.

Có vô vàn bài học ý nghĩa bạn có thể suy ngẫm sau khi đọc xong cuốn sách, bài học về tinh thần dũng cảm, tình bằng hữu, lòng quyết tâm, can đảm, khả năng lãnh đạo. Bài học ấy không đến từ con người mà đến từ một cộng đồng thỏ nhỏ bé nhưng vô cùng dũng cảm.

Đồi Thỏ là cuốn tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Richard Adams được xuất bản vào năm 1972. Những ngày đầu gửi bản thảo, tác giả nhận không ít lời từ chối từ nhiều nhà xuất bản. Đến lần thứ 8, tác phẩm được Rex Killing lựa chọn xuất bản, tác phẩm vựt sáng trở thành tác phẩm kinh điển được vô vàn người đón đọc. Cuốn sách đã đạt được Huân chương Carnegie hàng năm cùng nhiều giải thưởng khác, được chuyển thể thành các bộ phim hoạt hình thu hút đông đảo người xem, bao gồm cả trẻ con và người lớn.

Nguồn cảm hứng và động lực để Richard Adams viết lên cuốn tiểu thuyết hư cấu bắt nguồn từ sự ngẫu hứng kể chuyện cho hai cô con gái nhỏ của mình là Juliet và Rosamund trong những chuyến đi dài bằng ô tô trên các nẻo đường của vùng nông thôn nước Anh.

Hai con gái của ông vô cùng thích thú, họ mong ông viết điều gì đó ý nghĩa và hay ho. Sau một khoảng thời gian trì hoãn, Richard Adams bắt đầu viết vào buổi tối và hoàn thành nó 18 tháng sau đó. Đồi thỏ là cuốn truyện tác giả dành cho hai cô con gái của mình.

Câu chuyện bắt đầu với thứ Năm, một chú thỏ có dáng vẻ bên ngoài nhỏ bé, yếu ớt đã kể cho thỏ anh của mình tên là Cây Phỉ (Hazel) linh cảm về sự nguy hiểm sắp xảy đến vùng đất loài thỏ của chúng đang sinh sống.

Với Cây Phỉ, dự đoán của Thứ Năm về các mối đe dọa hầu hết đều chính xác.

Vậy nên Cây Phỉ quyết định sẽ bẩm báo điều này với Chú Thanh Lương Trà - Thỏ thủ lĩnh trong cộng đồng chúng đang sinh sống. Nhưng thật khó để thuyết phục được Chúa Thanh Lương Trà - Thủ Lĩnh của bầy thỏ - về những gì sắp diễn ra vì mọi chuyện hoàn toàn không có căn cứ.

Tất nhiên Chùa Thanh Lương Trà không tin Cây Phỉ và Thứ Năm, hai chú thỏ dường như quá mờ nhạt và chẳng có vị thế gì trong cộng đồng thỏ khi ấy. Làm gì có chuyện gì tại hại có thể xảy đến vùng đất yên bình mà bầy thỏ đang trú ngụ.

Linh cảm trong Thứ Năm ngày càng mạnh mẽ, điều đó làm ảnh hưởng đến cây Phỉ. Bản năng sinh tồn giúp hai chú thỏ biết rằng nếu ở lại chúng sẽ phải chịu kết thúc bi thảm, vì vậy điều mà chúng có thể là huy động thêm nhiều chú thỏ đi cùng.

Sau bao nỗ lực, cuối cùng họ đã thuyết phục được một vài chú thỏ khác đi cùng, và đoàn hành quân có những chiến binh sau: Cây Phỉ, Thứ Năm, Nồi Đất, Tóc Giả, Bồ Công Anh, Mâm Xôi, Gạc Nai, Xám Bạc, Quả Sồi. Vào một đêm trăng, sau một cuộc ẩu đả và rượt đuổi điên cuồng, cuộc hành quân của họ chính thức bắt đầu.

Nhóm thỏ sống sót bằng những kỹ năng sinh tồn vốn có, nhờ vào sức mạnh mẽ của chú thỏ từng có trong đội ngũ cốt cách là Tóc giả và Xám Bạc, cũng như trí thông minh của Cây phỉ và Mâm xôi. Trên đường tìm kiếm vùng đất tự do, nhóm nhỏ gặp phải nhiều nguy hiểm và cạm bẫy (giống như một con chim cảnh bị bao vây bởi bẫy của một người nông dân).

Trực giác của thứ Năm đã cứu họ trong nhiều trường hợp, bao gồm cả những lần đụng độ sau đó với một chiến binh toàn trị gần đó, được gọi là Efrafa, và một người nông dân.

Đến cuối câu chuyện, những chú thỏ ở đã trở thành tìm thấy vùng đất tự do thịnh vượng của riêng chúng, trở thành huyền thoại, bản trường ca về những chiến binh thỏ dũng cảm và tuyệt vời nhất.

Từ trong phần tóm tắt tác phẩm, mình có nhắc chi tiết, Thứ Năm và Cây Phỉ có đến bẩm báo với Thỏ Thủ Lĩnh là Chúa Thanh Lương Trà về mối nguy hiểm gần kề. Nhưng Chúa Thanh Lương Trà không tin. Thậm chí còn cười nhạo, tức giận coi đây là tin tức nhảm nhí, một sự nổi loạn, chống đối.

Năm tháng yên bình, nhàn nhã, khiến cho chúa Thanh Lương Trà trở nên chủ quan, đánh mất khả năng nhạy bén, nắm bắt tình hình của một vị thủ lĩnh. Mất đi khả năng lắng nghe đóng góp ý kiến từ “thần dân” của mình, thậm chí còn rất bảo thủ. Cũng vì vậy mà ngay sau đó tai họa đáng sợ ráng xuống cánh đồng thỏ, đã cướp đi sinh mạng của biết bao chú thỏ vô tội khác.

Nhắc về sự chủ chủ quan, điều này cũng đúng với con người khi chúng ta sống trong sự nhàn nhã và bình yên. Yên bình là một điều tốt, nhưng nếu kéo dài quá lâu, nó có thể khiến chúng ta trở nên chủ quan, lơ là cảnh giác và xem nhẹ việc đánh giá mối nguy hiểm. Vì cuộc sống thì luôn thay đổi, biến động không thể lường trước.

Nếu hàng ngày chúng ta không rèn luyện khả năng nhìn nhận vấn đề nhạy bén để đưa ra quyết định, sự phán đoán. Chúng ta có thể trở thành nạn nhân trước những biến cố bất ngờ ập tới.

Vậy nên dù đang ở trong hoàn cảnh thuận lợi, mọi chuyện diễn ra suôn sẻ tốt đẹp, chúng ta vẫn cần tích cực trong việc rèn luyện bản thân, nâng cao tầm nhìn, năng lực và khả năng phán đoán.

Tất nhiên, không phải kiểu luôn lăm le đề phòng. Mà mỗi ngày, hãy dành chút thời gian cho việc suy ngẫm và đánh giá các vấn đề xảy ra hiện tại, nhờ điều này chúng ta sẽ rèn luyện khả năng nhạy bén. Từ đó, có năng lực đối phó với những nguy hiểm mà chúng ta có thể gặp phải, đặc biệt trong một xã hội đầy biến động như hiện nay.

Tất cả chú thỏ chọn đi theo Thứ Năm và Cây Phỉ không phải chú Thỏ nào cũng khỏe mạnh như Tóc Giả, vẫn có những chú thỏ yếu ớt như Đầu Gỗ và Quả Sồi, nhưng dù có vẻ yếu ớt và không quá thông minh, nhưng chính nhờ trái tim can đảm, khao khát sống vùng đất mới tự do và khiến chú thỏ dù có nhút nhát, nhiều nỗi sợ nhưng vẫn quyết tâm lên đường.

Một trong bài học lớn chúng ta có thể học tập ở những chú thỏ, đó chính là sự can đảm, tinh thần đoàn kết sự tương trợ khi đối diện với hiểm nguy.

Cây Phỉ, vốn chỉ là chú thỏ bình thường mờ nhạt trong cộng động thỏ, nhưng trên hành trình tìm vùng đất mới. Cây Phỉ đã chứng minh cho những bạn đồng hành của mình thấy rằng chú là một chú thỏ dũng cảm, quyết đoán, suy nghĩ nhanh, và biết lắng nghe ý kiến những chú thỏ khác. 

Thủ lĩnh không nhất thiết phải là kiểu lạnh lùng, tuyệt tình. Người thủ lĩnh cũng cần một trái tim ấm áp và nhân hậu. Cây Phỉ không bỏ lại đồng đội của mình khi họ yếu ớt, lâm nguy. Tấm lòng bao dung cùng trái tim rộng lớn của Cây phỉ đã giúp chú trở thành người thủ lĩnh tài ba, đồng thời còn giúp những chú thỏ khác trưởng thành hơn. 

Cây phỉ xứng đáng chính là vị thủ lĩnh tuyệt vời. Cây Phỉ chứng mình cho chúng ta thấy rằng, hơn cả sự tài giỏi chính là một trái chính trực, quyết đoán, nhanh trí, có tầm nhìn, cứng rắn, mềm mỏng đúng lúc đúng nơi và đúng chỗ. Đó mới chính là phẩm chất quý giá ở một người thủ lĩnh.

Tóc Giả - chú thỏ có chút hung hăng, nóng nảy, nhưng sau hành trình chú đã trở nên khiêm nhường, biết kiềm chế sự nóng nảy của mình.

Thứ Năm, chú thỏ vẻ bề ngoài nhỏ bé, yếu đuối nhưng không vì thế làm giảm đi vai trò chú trong công động thỏ, dù không trực tiếp lãnh đạo, nhưng nhờ khả năng tiên tri chú đã giúp đồng đội vượt qua gian nguy hiểm, dù đối mặt nguy hiểm lớn nhất.

Đầu Gỗ - chú thỏ tưởng chừng như yêu ớt, thiết nghĩ sẽ bị loại bỏ giữa chừng thì đến một lúc nào đó trên chặng hành trình. Đầu Gỗ trở thành chú thỏ mang lại sự ấm áp và bình an để Cây Phỉ chọn ở bên, trở thành điểm tựa tinh thần.

Mỗi chú thỏ đều sở hữu một giá trị và món quà ý nghĩa của riêng. Cũng giống như con người. Mỗi người trong chúng ta đều có khả năng, giá trị  sự đóng góp và giữ một vai trò nhất định trong cuộc sống.

Bạn có thể không phải là người làm việc giỏi nhất, nhưng tính tình tốt bụng, một trái tim ấm áp có thể giúp bạn kết giao được nhiều bạn bè, có được sự giúp đỡ từ những người quý mến bạn.

Ngược lại đôi khi bạn có thể người tài năng, tháo vát trong công việc, nhưng lại vụng về trong cách cư xử, hòa hợp trong các mối quan hệ, bạn có thể học hỏi, nhờ sự hướng dẫn, giúp đỡ của những người khả năng ứng xử khéo léo. 

Con người không ai hoàn hảo, mỗi người có thể điểm mạnh và điểm yếu riêng. Vì vậy tạo hóa mới kiến tạo, không để con người không sống một mình, chúng ta luôn cần một cộng đồng phù hợp để có thể tương trợ và nâng đỡ nhau.

Chặng đường chinh phục miền đất mới, dù phải đối diện với nhiều hiểm nguy, gần như mất tính mạng. Nhưng sau tất cả mỗi chú thỏ đều trưởng thành và lớn lên. Chặng đường nào rồi cũng có điểm kết thúc, Cây Phỉ và đồng đội cuối cùng đã tìm được vùng đất mới, có thể tạo nên cộng đồng sinh sống của riêng mình, tận hưởng cánh đồng, mùi hương của gió nắng mưa, một nơi có đủ sự an toàn để sinh sống và phát triển.

Sự dũng cảm của những chú thỏ khiến mình nhớ đến câu nói của David Wagner: “Dũng cảm có nghĩa là chúng ta sẽ cố gắng tạo ra điều gì đó cho chính mình. Dũng cảm có nghĩa là không bao giờ lùi bước khi chúng ta có thể tiến lên. Đó là bản lĩnh mà chúng ta cần.” 

Nếu không có sự dũng cảm, Cây Phỉ, Thứ Năm và những chú thỏ khác không thể rời bỏ vùng đất mới, cũng như không thể đối diện hiểm nguy, cuối cùng tìm có một nơi thuộc về riêng mình.

Con người cũng vậy, nếu chúng ta muốn có được sống với những điều bản thân khao khát. Tinh thần dũng cảm và quyết tâm hành động là một trong nhiều phẩm chất không thể thiếu.

Những chú thỏ trên con đường chinh phục vùng đất mới, những ngày tạm trú trong những chiếc hang tạm bợ, bầy thỏ luôn cần những câu chuyện, câu chuyện về Thần Mặt Trời, chú thỏ Amami, Thỏ Đen. Những câu chuyện đã truyền cho nhóm thỏ sức mạnh và niềm tin trên chặng đường đối diện với khó khăn, nguy hiểm.

Con người cũng cần có những câu chuyện. Nhờ có những câu chuyện chúng ta chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, đam mê khó khăn trên đường đời, câu chuyện cũng giúp chúng ta kết nối với sức mạnh phi thường bên trong bản thân.

Những câu chuyện có thể chữa lành, sưởi ấm trái tim chúng ta, câu chuyện cho chúng ta thêm niềm tin, sức mạnh bước đi trên đường đời, câu chuyện giúp chúng ta có thể thư giãn, có thể mỉm cười, vượt qua khó khăn và có thể học được cách tận hưởng cuộc sống này.

Nhà văn Chimamanda Ngozi Adichie từng nói: “Những câu chuyện thực sự quan trọng. Những câu chuyện đã được sử dụng để loại bỏ và ác ý. Nhưng những câu chuyện cũng có thể được sử dụng để trao quyền và nhân bản hóa. Những câu chuyện có thể phá vỡ phẩm giá của một người. Nhưng những câu chuyện cũng có thể hàn gắn phẩm giá bị tổn thương đó.”

Đồi thỏ - bản hùng ca về chiến binh quả cảm trong muôn loài.

Dù tác giả bác bỏ các yếu tố liên quan đến thần thoại, ngụ ngôn, coi đây câu chuyện đồi thỏ mà ông chỉ viết để dành tặng cho hai cô con gái của mình.

Nhưng ý nghĩa và bài học từ chặng hành trình của Cây Phỉ cùng những chú thỏ khác vẫn mang đến nhiều giá trị hữu ích cho bạn đọc.

Với mình, Đồi Thỏ là một cuốn sách đích thực là dành cho người lớn.

Người lớn có thể đem bài học ý nghĩa này kể lại cho những trẻ em xung quanh, để tất cả chúng ta, từ trẻ em cho đến người lớn, mỗi khoảnh khắc đều có thể học hỏi, xây dựng tinh thần dũng cảm, có thêm sức mạnh chinh phục vùng trời mơ ước, chạm đến những điều lớn lao và ý nghĩa.

Câu chuyện đã được chuyển thể thành bộ phim Watership Down vào năm 2018.

Nhờ đọc toàn bộ nội dung trong sách sau đó xem phim, mình cảm nhận rõ ràng và sâu sắc hơn thông điệp tác giả truyền tải.