Tín dụng và vai trò của tín dụng trong đời sống

Tín dụng (Credit) là khái niệm dùng để chỉ mối quan hệ vay – cho vay giữa các cá nhân và tổ chức dựa trên nguyên tắc hoàn trả (ở đây có thể là lãi suất trả thêm dựa trên tiền gốc hoặc là các điều khoản khác trong giai đoạn . Trong đó, người vay có thể là cá nhân hay tổ chức kinh tế có nhu cầu huy động vốn; còn người cho vay là ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính khác hay nói cách khác là giữa bên cần tiền và bên có tiền.  Nôm na có thể hiểu, tín dụng là hoạt động dựa trên niềm tin và khả năng đảm bảo của người đi vay để thuyết phục người có tiền cho họ vay.

Ví dụ: Ngân hàng cho anh A vay một khoản tiền 100 triệu VNĐ để mua nhà với điều kiện, lãi suất và thời hạn cho vay.  Cụ thể hơn là lãi suất đơn 10% mỗi năm, thời hạn trong 5 năm. Điều này có nghĩa là anh A sẽ phải trả tổng cộng là 100 triệu VNĐ tiền gốc kèm với 10 x 5 = 50 triệu VNĐ tiền lãi trong 5 năm. Tổng cộng là 150 triệu VNĐ được thanh toán xuyên suốt trong 5 năm vay của anh A.

Đối với cá nhân hay tổ chức hoạt động tín dụng và cho vay đã giúp cho các cá nhân và doanh nghiệp có thể huy động vốn nhanh trong một thời gian ngắn mà không phải chờ một thời gian dài tích lũy tiền bạc. Giả sử một công ty đang cần tiền để đầu tư cho một cái máy tăng cao năng suất sản xuất nhưng lại không có đủ vốn cho nó trong thời điểm hiện tại. Nếu công ty đó vay và có thể mua ngay máy móc, công ty có thể tiết kiệm được nhiều năm chờ đợi tích lũy vốn để có thể mua được chiếc máy, bên cạnh đó, ngay khi mua được chiếc máy thì năng suất của công ty cũng tăng cao và từ đó lợi nhuận công ty tăng lên đáng kể và có thêm vốn vừa để trả nợ vừa có thêm tiền dư cho các hoạt động khác.

Hay như một cá nhân muốn mua một chiếc xe máy để chạy xe ôm công nghệ chẳng hạn. Anh A muốn vay 30 triệu đồng mua xe máy để chạy Grab. Nếu không vay, anh phải tiết kiệm 1 năm mới đủ tiền mua xe, trong thời gian đó không có thu nhập từ Grab. Khi vay, anh có xe ngay, kiếm được thu nhập 8 triệu đồng/tháng từ Grab sau khi trừ chi phí và trả lãi vay 10%. Lợi ích là anh A có thu nhập ngay lập tức, cải thiện tài chính gia đình, và sau 1 năm anh đã có xe và thêm tiền tiết kiệm từ công việc chạy Grab.

Quy trình đánh giá tín dụng là một quy trình phức tạp để xác định khả năng trả nợ của người vay trước khi quyết định giải ngân cho người vay từ các ngân hàng thương mại. Một người có thể được đánh giá qua nhiều tiêu chí như thu nhập cá nhân, danh sách tài sản sở hữu hay lịch sử cho vay tại ngân hàng đó hoặc các ngân hàng khác. Nếu ngân hàng đánh giá và thấy rằng người cho vay luôn trả vay đúng hạn, đi kèm với đó là tổng giá trị các khoản vay rất lớn nên có thể đánh giá đây là một người đi vay uy tín và có thể là một khách hàng thân thiết, từ đó ngân hàng không chỉ yên tâm cho vay mà còn có thể cho các ưu đãi cho vay với lãi suất thấp cực kỳ hấp dẫn.

Ngược lại, nếu như người đi vay vừa có thu nhập thấp, hay trả nợ muộn và thậm chí là vỡ nợ trước đó tại các ngân hàng khác, ngân hàng cho vay sẽ dè chừng và thậm chí là không cho người vay có lịch sử tín dụng xấu như vậy đi vay được hoặc là ngân hàng vẫn sẽ cho vay nhưng lãi suất sẽ rất cao để nếu người vay vỡ nợ giữa chừng thì ngân hàng còn có cơ hội ăn lãi của vài kỳ.

Như vậy, hoạt động tín dụng dẫu rất có lợi trong hoạt động huy động vốn và tìm kiếm một nguồn tiền ngay lập tức, tuy nhiên vì quá trình trả nợ phải kéo dài vài năm và đều đặn nên nếu không cẩn thận hoàn toàn có thể bị trễ hẹn hoặc thậm chí là không có tiền để trả đủ cả gốc và lãi dẫn đến tình trạng vỡ nợ của người đi vay, khi này người đi vay dễ vào diện đối tượng cho vay xấu nên hạn chế và có thể là từ chối cho vay.