Tiền mừng cưới: Vòng quay VAY - TRẢ

Chuyện là thằng em đồng nghiệp vừa than trời, vừa gửi vào nhóm chat cái ảnh chụp màn hình tin nhắn mà nó chưa dám nhấn đọc: “Thay cho tấm thiệp hồng trao tay…”

Mọi người trong nhóm không cần hỏi cũng biết - nó lại “bị” mời đi ăn cưới. Thêm một chi tiết cho câu chuyện dở khóc dở cười này: người mời và nó là bạn biết nhau vì cùng xã, nhưng chưa từng chơi với nhau thân thiết gì, mọi thông tin dừng lại ở việc biết tên và kết bạn Facebook.

Đây cũng không phải là câu chuyện duy nhất hay lần đầu tôi nghe về “nỗi khổ mừng cưới”. Tháng trước, bạn tôi bối rối nhắn hỏi tôi: đồng nghiệp làm khác tầng, chỉ gặp nhau ở canteen và chào nhau 2, 3 câu - thì giờ mời cưới, phải đi bao nhiêu cho hợp lý? Cũng tháng trước, một đứa bạn khác lại than tháng này đã đi tận 3 cái đám cưới, tiền lương vừa nhận đã vội tiêu tan vì chi phí mua váy áo và tiền mừng cô dâu/chú rể.

Chúng tôi hay trêu nhau là giờ đã đến cái tuổi mà tấm thiệp hồng trên bàn đếm không xuể, chưa kể cả “tấm thiệp hồng” online… Trên báo đài, người ta bàn nhiều về chuyện đám cưới đang dần “thương mại hóa”, về sự sáo rỗng và lớp vỏ bọc mang tính hình thức ngày càng dày thêm. Nhưng bàn thì cứ bàn, vòng xoáy cưới - mời - mừng - lo vẫn cứ xoay tròn, và tụi người trẻ đã đến tuổi cập kê thì giờ chính là người nếm trải cái rối rắm đó rõ ràng hơn cả.

Tôi tìm nhanh trên mạng, không có thông tin nào trích dẫn nghiên cứu về nguồn gốc của việc mừng cưới. Người ta chỉ nhận định rằng đó là một phong tục ảnh hưởng từ văn hóa Trung Quốc. Khi đó, tiền mừng cưới được để trong hồng bao - với màu đỏ thể hiện sự may mắn, và số tiền bên trong tuy mỏng hay dày thì đều chung một ý nghĩa là mong muốn chúc phúc, thể hiện sự quan tâm và sẵn sàng hỗ trợ đôi vợ chồng son. Trước đây, ở một số nơi tại Việt Nam, người ta mừng những vật dụng mới toanh như đôi vỏ gối đỏ, bộ chén bát, nồi niêu,… Sau dần khi nhận thấy mừng mãi những thứ đó thì dẫn đến việc thừa thãi, họ chuyển dần sang mừng tiền - để cô dâu chú rể có thể tự sắm sửa những thứ cần thiết cho cuộc sống mới.

Nhưng với chừng đó thông tin, cũng đủ để chụp lát cắt về ý nghĩa nguyên bản của việc “mừng cưới” - đó là SỰ CHÚC PHÚC và SỰ QUAN TÂM thực lòng.

Trong box chat kia, thằng em đồng nghiệp lại than: “Cứ đà này, đến lượt đám cưới em thì em đã ch*t đói mất rồi”.

Mừng cưới bây giờ trở thành “áp lực” nhiều hơn là niềm vui về sự sẵn sàng hỗ trợ và quan tâm. Vì có những người mời cưới chẳng biết từ bao lâu đã không gặp mặt, không biết về cuộc sống của nhau, ai bây giờ ra sao cũng không phải quan tâm - đùng cái gửi thiệp mời: “sự hiện diện của bạn là niềm hân hạnh được đón tiếp của gia đình chúng tôi”...

Tiền mừng được bỏ vào phong bì thư màu trắng, quanh viền có mấy sọc xanh đỏ, góc trái dưới có cây cầu Trường Tiền - và cũng đúng chỉ mang ý nghĩa là “tiền”, thêm vào đó là năng lượng không mấy tích cực từ đôi câu suy nghĩ không dám nói ra: “v*i thật, chả hiểu sao mời mình!”.

Tôi hỏi thằng em đồng nghiệp: “Thế không quen thì đừng đi, có sao không?”. Nó rep: “Không sao, nhưng cùng xã, lỡ gặp nhau ngoài đường thì mất mặt khó xử ạ.”

Hôm trước lại cũng tình cờ đọc được một bài trên VnEpress cùng chủ đề. Dưới bài có một bình luận mà tôi ấn tượng:

Tôi tự nhiên nghĩ trong đầu: tiền mừng cưới bóc thêm một lớp, thì mang thêm 1 tầng ý nghĩa bên sâu - chính là tiền tiết kiệm cho đám cưới tương lai! Giờ mình mừng người ta, sau này mình cưới thì cũng phải mời người ta để thu vốn, có thế thì bây giờ mừng cưới mới không thành áp lực; tin vào tương lai rằng sau họ sẽ trả lại vào đám cưới mình. Mà có khi lúc đấy, lạm phát giảm, tiền được giá hơn cả bây giờ!

Và thế là, vòng quay VAY - TRẢ bắt đầu. Xoay hoài, xoay mãi, xoay không chỉ mỗi mình, mà còn xoay vì bố mẹ và những mối quan hệ họ hàng xung quanh.

Dạo trước, tôi thấy cái meme trên mạng, đại ý là: “Nếu sau này ế chồng, thì bao nhiêu tiền mừng cưới của bố mẹ phải làm sao để thu hồi?”. Lúc đó đọc thì cũng thấy vui thôi, nhưng nhìn kỹ vào thì thấy quả là thực trạng.

Chuyện mất mặt, chuyện dự trữ tài chính tài chính, chuyện sĩ diện - đều không nên là những lớp vỏ bọc của việc mừng cưới. Những câu chuyện đám cưới mời cỗ cả xã, người đến không ai biết, bỏ phong bì vào thùng - ghi tên thật to, ngồi bóc vài con tôm, rồi về chẳng ai hay - đã không còn chỉ có trong chuyện cười. Họ đối đãi với nhau bằng hình thức, cầu nối duy nhất là vật chất. Đám cưới thay vì sự vui vẻ và lời chúc phúc, thì lại còn ngổn ngang cả suy nghĩ: về nhà phải nhớ ghi vào sổ hôm nay mừng bao nhiêu, sau còn nhớ mời lại.

Hỡi ôi, quả là mệt đầu! Nếu cứ mãi vòng quay này, thì hồi kết nằm ở đâu?

Câu trả lời là: phải tự mình dứt khỏi nó. Và, trung thực với chính cảm xúc của mình, bỏ kệ đi mấy cái vỏ bọc trông thì đẹp đẽ, mà lại mục ruỗng.

Gần đây đồng nghiệp cùng công ty, khác bộ phận, gửi thiệp mời tôi về Quảng Bình ăn cưới. Đến đúng ngày, tôi nhắn tin gửi lời chúc cho bạn, mà không có thêm “phong bì”. Bạn đồng nghiệp sáng hôm sau cũng vui vẻ trả lời. Mọi chuyện rất tự nhiên, hai bên hiểu ý nhau. Bây giờ bạn cưới, tôi không về quê bạn mừng cưới được, tôi cũng không thân với bạn quá nên không mừng bạn tiền, nhưng tôi cảm ơn vì bạn đã mời tôi, vui vì bạn đã yên bề gia đình - và tôi thật tâm chúc phúc cho vợ chồng bạn. Sau này tôi cưới, khi đó tôi không làm ở công ty này nữa, tôi cũng chỉ mời người thân quen - nên cũng sẽ không mời bạn.

Đó là cách để tôi đặt mình đứng ngoài vòng quay vay - trả của chuyện mừng cưới. Và với đám cưới của tôi, tôi sẽ tổ chức với những người thật tâm muốn chúc phúc cho vợ chồng tôi đến tham dự, tiền mừng cưới lại được là chính ý nghĩa của nó, và phong bì dù trắng - cũng sẽ được phủ một lớp màu hồng đỏ may mắn...

------