Thực tập sinh và những điều xung quanh bạn nên tìm hiểu

Thời điểm này các sinh viên của chúng ta bắt đầu kết thúc học kỳ để bước vào giai đoạn thực tập chuyên ngành. Nhiều bạn lo lắng không biết đi thực tập phải làm những gì, thu thập số liệu, kinh nghiệm học hỏi ra sao và rồi lại nhiều bạn còn luống cuống vì chưa có chỗ thực tập. 

Ngày xưa, thực tập là một điều gì đó phải xin, phải chạy vạy, phải lo lót nhờ vả để có thể có được một xuất mặc dù chưa cần biết bạn có thành tích gì trong trường hay không. Và giờ thì thực tập sinh đỡ hơn rất nhiều, nhiều công ty săn đón mời chào cũng không phải là ít.

Bài viết hôm nay hãy cũng mình nói chuyện về chủ đề thực tập sinh xưa và nay nó khác nhau như thế nào nhé!

Thực tập hay còn gọi là Intern là giai đoạn chuyển tiếp giữa môi trường học tập với xã hội thực tiễn, là giai đoạn vừa làm vừa học của các bạn sinh viên. Quá trình thực tập sẽ giúp họ có nhiều trải nghiệm về công việc và môi trường làm việc sớm hơn, trước khi tốt nghiệp và ra trường. 

Đối với các ngành khác thì mình có thể chưa hiểu rõ nhưng đối với ngành lập trình của mình thì việc đi thực tập nó là một điều nên làm vì mức độ chênh lệch giữa kiến thức trên trường và thực tế đi làm thực tế là tương đối lớn. Tuy nhiên thì cũng giống như các ngành khác thì việc thực tập đòi hỏi bạn phải bỏ ra khá là nhiều thời gian và công sức, thậm chí cả về tiền bạc của chính bản thân mình để có thể tham gia. 

Phía công ty thì họ đòi hỏi phải có thời gian hướng dẫn để xem xét xem có phù hợp với công việc hoặc một dự án nào đó và từ đó có thể quyết định rằng ký hợp đồng chính thức hay part-time hoặc là vừa học vừa làm.

Công ty thì mình có thể đánh giá chia làm 2 loại:

–  Công ty mang tư tưởng nhà nước: Nghĩa là thực tập ở đây thì ngoài phụ giúp các anh chị công việc chính ra thì bạn còn phải làm thêm những công việc vặt kiểu như rót nước pha trà, in tài liệu… mà anh em trên các diễn đàn hay gọi là “điếu đóm”.

–  Công ty mang tư tưởng nuôi để thịt: Tức là mới vào bạn sẽ được đào tạo training các đầu mục các kỹ năng (có thể có cam kết tránh việc bạn học xong nhảy công ty khác), sau khi đào tạo xong thì công ty sẽ sử dụng bạn như một nguồn nhân sự giá rẻ và tận thu những kỹ năng của bạn thôi.

Về lý thuyết thì quá trình thực tập không chỉ yêu cầu sinh viên vận dụng kiến thức về chuyên ngành của mình học mà đôi khi bạn cũng cần phải hoàn thành nhiều công việc ít liên quan khác, với lượng kiến thức bao quát hơn. Nó phần lớn phụ thuộc vào chính công ty và người lãnh đạo trực tiếp của bạn. Bạn có thể làm chủ yếu các nhiệm vụ hành chính hoặc chạy việc vặt. Nhưng dù bạn làm ở vị trí nào bạn cũng phải nỗ lực hết mình đóng góp cùng nhóm của mình mang lại lợi ích lớn nhất có thể cho công ty mình. Vì có như thế bạn mới có thật nhiều kinh nghiệm, lời khen và có lương.

Công ty thuộc loại một bên trên thì mình không nói còn đối với các công ty có nhu cầu cần tuyển nhân lực giá rẻ thì thường họ có rất nhiều chương trình thực tập hằng tháng hay hằng quý.

Câu hỏi mà cả xưa và này ai ai cũng đều đặt ra “Đi thực tập có lương hay không?”. 

Ngày xưa thế hệ mình thì đa số là không nhé, may lắm thì mới có được chút gọi là phụ cấp xăng xe, còn ăn uống thì tự túc như thời đi học thôi. Bây giờ thì mình thấy nhiều công ty cũng sẵn sàng trả nếu bạn có giá trị, cũng đúng thôi, công ty nào chẳng đặt lợi nhuận lên trên hết, bạn tạo ra giá trị cho công ty thì công ty sẽ sẵn sàng trả thôi. 

Phải nói là thế hệ bây giờ được thừa hưởng rất nhiều những ưu thế và đòn bẩy từ gia đình. Nhanh nhạy và giỏi giang có lẽ là hai từ mà mình nhận thấy được từ các bạn mới, vì vậy việc công ty trả lương cho bạn có lẽ bây giờ không còn là điều quá bất ngờ. Tuy nhiên nói đi cũng phải nói lại là đừng ảo tưởng và trông chờ mà lương nó cao nhé. Bạn có thể tự tích lũy và đi làm thẳng Fresher thì có thể có mức lương cao hơn (Fresher là vị trí nhân viên chính thức của công ty, được hưởng đầy đủ phúc lợi của công ty và rất nhiều công ty sẵn sàng trả mức lương hậu hĩnh khi họ thấy được tiềm năng phát triển của bạn).

Nói chung, việc thực tập có lương hay không lương phụ thuộc vào chính bản thân bạn. Nếu bạn có đủ năng lực, làm việc năng suất, đem lại hiệu quả cho doanh nghiệp, chắc chắn cấp trên sẽ đồng ý trả lương.

Bên cạnh đó, nếu bạn có năng lực về tài chính và không yêu cầu tiền lương, bạn có thể xin vào những doanh nghiệp lớn với chương trình thực tập không lương để trải nghiệm là chính. Cái này mình cũng đã thấy rất nhiều, bố mẹ giàu và bạn sinh ra ở vạch đích thì việc thực tập của bạn đúng nghĩa là trải nghiệm, bạn sẽ là cửa trên, không ưng công ty thì nghỉ khỏi thực tập cái qq gì nữa.

Mình thấy với các học truyền thống thì đi học cao đẳng hay đại học chẳng khác gì đi học cấp ba, khá thụ động về mọi mặt. Đến khi đi thực tập cũng là thấy cô giới thiệu bảo lãnh để có thể tham gia vào kỳ thực tập nào đó.

Nhưng bây giờ mình thấy khác nhiều rồi, sinh viên năng động và rất giỏi, các em thường chủ động sắp xếp thời gian cho quá trình học, dồn môn tín chỉ để có thể dành thời gian tìm kiếm và tham gia các khóa thực tập từ sớm. Năm 3 năm 4 là đã xách đít lên đi cọ xát với thiên hạ rồi. 

Xoay quanh vấn đề này thì mình thấy nên xác định mục đích rõ ràng trước khi tham gia bất cứ kỳ thực tập nào, dưới đây mình có liệt kê theo ý kiến chủ quan của mình.

– Chuyển dịch và bắt đầu được làm quen với thực tế chứ không còn là lý thuyết sách vở nữa. Nó sẽ là điều tối quan trọng để những sinh viên mới ra trường không bị ngợp bởi môi trường làm việc thực tế.

– Tạo cơ hội cho chính bản thân được thâm nhập vào trong môi trường làm việc bên ngoài xã hội. Bên cạnh đó, việc thực tập còn tạo điều kiện được cọ xát, làm việc nhóm một cách thực tế trước khi chính thức bước chân vào môi trường công việc thực tế.

– Giúp bản thân có thể tự lập cả về tinh thần và tài chính không được cho là ăn bám gia đình nữa, giúp bản thân tự giác với công việc, cập nhật được những thông tin mới về chuyên ngành mà các bạn đó đang theo đuổi.

Việc chuẩn bị hành trang sau khi xác định được mục đích là điều cần thiết, dưới đây mình cũng xin liệt kê theo góc nhìn của bản thân.

– Củng cố kiến thức nền

Thực tập cũng chỉ là công việc mà bạn dùng những gì bạn đã học trên trường để có thể kiếm cơm mà thôi. Vì vậy hãy đảm bảo rằng kiến thức nền cơ bản của bạn phải vững nhé, không ai có thể dạy bạn lại từ đầu mà đáng lẽ bạn phải biết khi còn ngồi trên ghế nhà trường đâu. Học chỉ giúp bạn tiếp xúc với công việc thực tế và sử dụng những kiến thức cơ bản kia như thế nào mà thôi.

– Tạo sự chuyên nghiệp

Bạn càng nghiêm túc với công việc thì càng để lại ấn tượng tốt cho mọi người xung quanh. Đây là nhân tố giúp tăng điểm trong mắt đồng nghiệp và lãnh đạo để nhận được kết quả đánh giá thực tập tốt hơn. Đôi khi một công ty sẽ không kỳ vọng quá nhiều về những gì làm được của một nhân viên thực tập, đơn giản họ đánh giá qua thái độ làm việc và tinh thần học hỏi của bạn mà thôi.Bước vào môi trường chuyên nghiệp, bạn phải xây dựng cho mình tinh thần kỷ luật, tự giác ngay từ những việc nhỏ nhất. Mình nhận thấy có những bạn kiểu thích thì đi làm không thích thì thôi, có việc đột xuất trên trường nghỉ cũng chẳng báo khiến cho dở dang công việc của anh chị mentor trong công ty, điều này các bạn nên tránh nhé.

– Cộng hưởng với Trainer và Mentor

Nhiều khi tính ngại ngại sẽ chính là thứ bạn cần vượt qua đầu tiên. Đừng bao giờ ngại đưa ra các thắc mắc và bằng mọi cách bạn moi được câu trả lời những thắc mắc của mình (chai mặt lên, bị chửi cũng được). Khi bạn vào thực tập cho một công ty, chắc chắn công ty sẽ chỉ định Trainer và Mentor cho bạn. Họ chính người quan trọng, đưa ra các lời khuyên hỗ trợ quá trình thực tập của bạn thành công hơn. Cũng đừng chỉ biết mỗi mình, hãy trao đổi thẳng thắn lên tiếng xin giúp đỡ họ trong quá trình làm việc, dù sao họ cũng là một nhân viên có nhiệm vụ kèm cặp bạn mà thôi, thu lượm thì bạn hưởng chứ bình thường họ cũng chỉ hỗ trợ đúng trách nhiệm thôi ah.

– Luôn tích cực học hỏi và nhận việc trong khả năng

Hãy thể hiện thái độ chủ động và tích cực trong công việc, đừng đợi người ta giao việc mới làm hoặc lười biếng trong công việc. Luôn chủ động tìm hiểu về công việc đang xử lý, về công ty nơi mà bạn đang đi thực tập, tìm hiểu kiến thức thực tế và quan sát môi trường xung quanh…

– Rèn luyện tính kiên nhẫn

Tính kiên nhẫn là một trong những điều mà chính mình cũng đang cố gắng học hỏi thêm. Việc bạn không hoàn thành được việc được giao sau quá trình training cũng là điều bình thường bởi thực tế bản thân bạn đã chưa thực sự va chạm nó và chưa biết hết về nó cũng không ai trách móc bạn cả. Hãy cố gắng dành thêm thời gian nghiên cứu và hỏi thêm những anh chị đi trước để có thể hoàn thành nó. Đừng bỏ cuộc! Còn nếu bạn rơi vào công ty có tư tưởng số một bên trên thì cũng đừng nản, hãy coi việc rửa chén, quét nhà… là cách sếp muốn thử mình, nhẫn nại thêm một chút, nếu sau một thời gian không thay đổi gì thì hãy nghĩ đến chuyện đổi công ty nhé.

– Chuẩn bị thông tin của bản thân và profile kỹ càng

Bạn cần xác định rõ ngành nghề mà mình muốn gắn bó trong tương lai, từ đó lựa chọn đơn vị thực tập có liên quan. Các kinh nghiệm trong thời gian thực tập sẽ là giá trị quan trọng để bạn điền vào CV xin việc cho sinh viên mới ra trường. Rất nhiều bạn sau khi được một số công ty liên hệ thì không đưa được thông tin mình là ai, mình muốn gì, thời gian thực tập dự kiến là bao nhiêu. Công ty không thể chỉ thông qua một cái nick nào đó trên diễn đàn hay mạng xã hội để quyết định nhận thực tập hay không. Họ chỉ cho phép một sinh viên “thật” thực tập ở công ty họ. Mình cũng thấy nhiều bạn các bạn vẫn thụ động chỉ nói muốn đi thực tập nhưng chưa có định hướng rõ ràng cần làm những gì để tìm chỗ thực tập và có thể đáp ứng yêu cầu của công ty rồi lại bảo là mông lung khi tốt nghiệp đúng năm nhưng chưa biết phải làm gì tiếp theo. Hãy coi thời gian thực tập là một bước đệm tuyệt vời nhất để biến mình từ một sinh viên thành một người có các hiểu biết trước khi trở thành một người làm việc trong môi trường chuyên nghiệp. Đừng chỉ đến công ty nhận đề tài làm đồ án mà hãy coi dự án bạn được giao là một đề tài triển khai từ lý thuyết vào thực tiễn trong công ty.

Thực ra bây giờ bài toán nhân sự nói chung và nhân sự công nghệ thông tin nói riêng thì vẫn là các bài toán nhức nhối trong các doanh nghiệp. Nên các công ty thường chủ động đi tìm và chiêu mộ thực tập sinh rồi, không còn phải xin như trước nữa nên nếu bạn lướt qua các diễn đàn của các trường hay các hội nhóm việc làm trên các trang mạng xã hội thì có rất nhiều công ty treo tuyển rồi. Vấn đề là ở bạn có chịu bỏ thời gian và công sức ra tìm hiểu không thôi.

Hoặc bạn có thể nhờ các anh chị khóa trước trong trường giới thiệu các công ty mà anh chị ý đã từng thực tập và nối gót đi theo thôi.Về góc độ doanh nghiệp thì như mình đã nói ở trên, rất nhiều công ty nhắm tới các bạn thực tập sinh để đào tạo và xem như một nguồn nhân sự giá rẻ. Chấp nhận bỏ chi phí đào tạo và đi kèm cam kết phải làm trong vòng bao nhiêu lâu sau khóa đào tạo chẳng hạn (đó cũng là một vấn đề mà thực tập sinh nên lưu ý). Thay vì tuyển mãi không được ai ưng ý thì công ty chấp nhận đào tạo để rồi “thịt” các bạn sau, xem như là đầu tư vào con người. Mà cho dù bạn không còn làm cho họ sau quá trình đào tạo nữa thì họ vẫn có tiếng trong lĩnh vực đào tạo nhân sự tương lai để thu hút mà.

Hiện nay tại Việt Nam rất nhiều công ty IT lớn có các chương trình tuyển dụng internship, fresher, một số công ty thì có cơ chế khác không bắt buộc hay quy định riêng thì đặt với cái tên khác như rookies và direct entries. Bạn có thể tìm hiểu thêm.

Bài viết trên đây là góc nhìn của bản thân và những lời khuyên ít ỏi của mình cho các em đang và sẽ là tương lai của đất nước nói chung và nhân sự công nghệ thông tin nói chung. Hi vọng có thể giúp ích được cho các bạn. Nếu có thắc mắc gì thì bạn có thể liên hệ mình nhé!

—

P/s: Đây cũng là bài viết được nhờ đính kèm tuyển dụng nên sau đây là 1 phút quảng cáo:

The Rookies Nashtech là chương trình nhằm đào tạo kỹ thuật chuyên sâu dành cho sinh viên đang theo học các khối ngành liên quan đến Công nghệ thông tin, Khoa học máy tính, Phát triển phần mềm, Kiểm thử phần mềm và Hệ thống thông tin. THE ROOKIES MÙA 6 chào đón các bạn sinh viên đam mê lập trình với các vị trí: Lập trình viên Java, C#/Net, Kỹ sư kiểm thử phần mềm (Manual Tester) và Kỹ sư kiểm thử phần mềm tự động (Automation Tester).

Quy trình ứng tuyển: – Bước 1: Đăng ký tại link: https://bit.ly/3P8dHdn– Bước 2: Sau 7 ngày kể từ khi đăng kí, bạn sẽ nhận được Thư mời trải nghiệm môi trường làm việc và tham gia bài đánh giá năng lực đầu vào tại văn phòng NashTech (Kiến thức chuyên môn và Ngoại ngữ) – Bước 3: Nhận kết quả bài kiểm tra năng lực sau 3 – 5 ngày làm việc, tham gia chương trình đào tạo từ tháng 09/2022 và bắt đầu hành trình trở thành Nasher thôi!

Bạn có thể liên hệ thông qua mình (ntechdevelopers) để mình có thể đòi cafe, trà sữa của mấy chị em bên tuyển dụng.

Cảm ơn các bạn!