Ngày nay, rất nhiều quốc gia đang thúc đẩy phương pháp canh tác hữu cơ hoặc tự nhiên hóa để tránh lạm dụng thuốc trừ sâu và các sản phẩm nhân tạo khác. Mục đích chính nhằm chỉ ra rằng họ quan tâm tới vấn đề môi trường và sức khỏe của người dân. Nhưng liệu đây có phải là cách tiếp cận đúng không?
Châu Âu hiện đang là thị trường lớn nhất về thực phẩm hữu cơ thế giới, tăng tới 25% mỗi năm trong vòng 10 năm qua. Vậy điều gì đã khiến nhiều người bị thu hút bởi thực phẩm hữu cơ đến thế? Vấn đề là nằm ở chỗ “hữu cơ” thì nghe có cảm giác khá là “tự nhiên”. Ăn thức ăn hữu cơ chính là cách để định hình bản thân một cách tự nhiên, tươi đẹp và được chăm sóc, khác với việc ăn một đống đồ ăn vặt. Tựa lời của một nhà báo: “ Nó có cảm giác gần hơn với nguồn cội, từ thủa sơ khai, lúc khởi sinh ra vạn vật.” Một niềm khao khát là bằng cách nào đó được gần hơn với sỏi đá, với Mẹ Thiên Nhiên.
Không giống như nông nghiệp truyền thống, cách thức của hữu cơ là canh tác với thiên nhiên, thay vì sản phẩm nhân tạo, phân bón hay thuốc trừ sâu. Những kỹ thuật như là luân canh cải thiện chất lượng đất và giúp đỡ người nông dân hữu cơ có thể bù đắp được sự thiếu hụt của các chất hóa học nhân tạo. Tuy nhiên, như là một phương pháp sản xuất lương thực, nhân tố hữu cơ không hiệu quả trong việc sử dụng lao động và đất đai; còn có một vài hạn chế về số lượng có thể sản xuất ra. Hơn nữa, lợi ích về môi trường khi không sử dụng phân bón nhân tạo là rất nhỏ so với khối lượng khí CO2 phát ra từ việc vận chuyển thực phẩm (một lượng lớn các sản phẩm hữu cơ của nước Anh được vận chuyển từ các nước khác và từ các cửa hàng về nhà riêng bằng xe hơi).
Nông nghiệp hữu cơ thường được cho là an toàn hơn so với nông nghiệp thông thường đối với môi trường và người tiêu dùng. Tuy nhiên, các nghiên cứu về nuôi trồng hữu cơ trên toàn Thế Giới vẫn tiếp tục bác bỏ quan điểm này. Một đánh giá quy mô của Cơ quan Tiêu chuẩn Thực phẩm Anh Quốc chỉ ra rằng: Theo thống kê, không hề có sự khác biệt giữa nuôi trồng hữu cơ và truyền thống. Ngay cả khi kết quả cho thấy có bằng chứng cho sự khác biệt thì các nhà khoa học không tìm thấy được dấu hiệu cho thấy sự khác biệt này có thể gây ảnh hường tới sức khỏe chúng ta.
Một quan niệm khá đơn giản rằng thực phẩm hữu cơ thì nhiều dinh dưỡng hơn thực phẩm thông thường chính là điều bấy lâu luôn bị hiểu lầm. Thức ăn chính là một sản phẩm tự nhiên, và độ dinh dưỡng của nhiều thực phẩm phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác, bao gồm độ tươi sạch, cách thực phẩm được chế biến, loại đất mà nó được nuôi trồng, lượng ánh sáng và lượng mưa chúng được hấp thụ, v.v.. Chẳng hạn, hương vị của cà rốt không liên quan gì đến việc nó được bón phân mà quan trọng là sự đa dạng chủng loại cà rốt và khoảng thời gian từ khi nó được đào lên. Sự khác biệt được tạo nên từ những điều trên dường như còn lớn hơn bất kỳ sự khác biệt nào từ cách sử dụng một hệ thống sản xuất hữu cơ hoặc phi hữu cơ. Kể cả một vài trang trại hữu cơ trông khá khác biệt so với các trang trại khác.
Thực phẩm hữu cơ thì an toàn hơn thực phẩm thông thường cũng là một quan điểm khá mâu thuẫn bởi thực tế nhiều loại thực phẩm quen thuộc đều có chất độc tự nhiên trong nó. Rau mùi gây ra những vết phồng rộp trên da của những người làm nông. Bánh mì nướng sinh ra những chất gây ung thư. Một chuyên gia nghiên cứu cho biết: "Mọi người tưởng rằng càng trở nên tự nhiên hơn chúng thì chúng sẽ càng tốt hơn. Nó không đơn giản là thế. Trên thực tế, điều ngược lại mới là đúng: càng trở về trạng thái nguyên thủy của nó, nó càng có khả năng đầu độc chúng ta. Theo tự nhiên, rất nhiều cây trồng không muốn mình bị ăn, vì vậy chúng ta đã dành ra 10.000 năm phát triển ngành nông nghiệp và loại bỏ những đặc điểm có hại từ đồng ruộng."
Tuy nhiên, những người châu Âu có học vấn sợ hãi hơn nhiều khi ăn những thứ có một số chất do con người tạo ra so với việc ăn những thứ mà được thiên nhiên tạo ra trực tiếp. Xung quanh rất nhiều thực phẩm dồi dào, tự nhiên không phải thứ họ quan tâm mà lại là công nghệ. Những nỗi ám ảnh của chúng ta về đạo đức và sự an toàn của những thứ chúng ta ăn đó là những mối quan ngại về thuốc kháng sinh ở động vật, các chất phụ gia trong thực phẩm, cây biến đổi gen, v.v.. Như là một biểu hiện của một xã hội công nghệ cao nhưng có ít niềm tin vào khả năng sử dụng công nghệ này một cách khôn ngoan. Trong khuôn khổ này, càng ít sự tác động từ bàn tay con người, thì có lẽ càng tốt cho sức khỏe hơn.
Cuối cùng, phong trào nuôi trồng thực phẩm hữu cơ là một thứ rất đắt tiền và xa xỉ cho người tiêu dùng trong cộng đồng châu Âu. Đối với các khu vực đang phát triển trên Thế Giới, nó không hề thiết thực. Theo các nhà môi trường học châu Âu, sự thật là phương pháp hữu cơ này cần nhiều nhân công và đất trồng hơn là phương pháp thông thường để cho năng suất như nhau là một điều tốt nhưng đối với những người nông dân ở những vùng nông thôn của châu Phi thì lại là một thảm họa. Ở đây, đất đai nghèo nàn chất dinh dưỡng và sản lượng cây trồng quá thấp đến nỗi chỉ đơn giản là không đủ chất hữu cơ để đưa trở lại đất. Có lẽ điều quan trọng ở đây là nên giúp đỡ những quốc gia này tiếp cận với các kỹ thuật canh tác tiên tiến nhất, thay vì đi ngược lại với những vấn đề cơ bản.
