Mẹ có nhớ cái buổi tối hôm đó, mẹ con mình đứng trong nhà tắm mà khóc?
Từng lời mẹ tuôn ra như làn suối, nhưng gặp phải đá chặn dòng, vì nó cuộn lại nghẹn ngào rồi từng từ mới nhỏ giọt chảy ra: “Nhất - định - phải - trở - thành - người - độc - lập - con - à”. Con chỉ biết nhìn mẹ khóc mà sụt sùi gật đầu.
Hồi đấy con mười mấy nhỉ? Con chưa thể hiểu hai chữ “độc lập” là như thế nào. Từ “độc lập” có chăng, con mới mơ hồ biết qua bài giảng những ngày cấp 3. Rằng có một dân tộc, để quyết giành lấy hai chữ “độc lập”, bao nhiêu lớp người đã hy sinh. Con và mẹ lúc ấy, đang đứng trong phòng tắm, căn nhà mình, ở một đất nước độc lập - Việt Nam.
Con ước, nếu chỉ nhờ cái ngoại cảnh đó thôi, thì mình tự khắc trở thành “người - độc - lập”. Nhưng cái suy nghĩ ấy dường như càng đẩy con ra xa khỏi ước muốn đó. Thứ kéo con lại gần, có chăng là khao khát tô vẽ cái phiên bản mơ ước mà chính con còn không rõ hình thù.
Mình đã sẵn là người độc lập, mẹ à.
Con là - con gái - của mẹ.
Em là - người yêu - của anh.
Mẹ có thấy, mình là của nhau chỉ khi có một sợi dây kết nối ở giữa? Vậy mà nhiều khi sợi dây ý như vô hình, và cái ham muốn sở hữu khiến ta quên mất mình gắn bó với nhau bởi hai điểm nút, cột bằng một sợi dây.
Con từng nghe: “Em là của anh!”.
Con nghĩ, nếu cởi bỏ sợi dây ấy ra, thì mình sẽ chẳng thuộc về - “là của” ai cả. Chẳng phải bỏ điểm nối ra rồi, ta chẳng là gì của nhau? Rằng nếu không có sợi dây đó, ta sẽ là những cá thể đứng riêng lẻ, không còn mối liên hệ. Như khi “Em là - bạn gái - của anh”, nếu con dứt mình xóa chữ “bạn gái”, thì “là” và “của” cũng chẳng còn chỗ mà tồn tại. “Em” và “anh” đứng đó, chẳng còn là gì của nhau.
Mình độc lập, mẹ à.
Con là con của mẹ.
Em là người yêu của anh.
Tớ là người quen của chị ấy.
Chị là sinh viên trường F…
Con, em, tớ, chị - trong tiếng Anh đều là “I”, là chính mình đấy, mẹ à. Nó độc lập bởi cái giây phút nó cất lên từ miệng mình. Và nếu mẹ cắt bỏ hết mọi thứ sau từ “là”, mẹ sẽ thấy “I” đứng đó - độc lập - một cá thể duy nhất mang tiếng nói của người bật ra.
Mình - I - độc lập, chẳng phải là của ai, mẹ à.
Tản văn Truyền cảm hứng