Mình luôn mong muốn cải thiện bản thân, thay đổi định kiến, sửa đổi những thói quen xấu. Nhưng nghĩ thì dễ hơn làm. Đôi khi có những thói quen khó sửa tới mức mình có khi nghĩ: "chắc phải kệ nó thôi", có những định kiến hình thành trong mình sâu sắc đến mức mình còn không nhận thức ra nó.
Để chứng minh một ý tưởng bị sai, ta chỉ cần tìm một chứng cứ duy nhất khiến nó bị sai. Giả định của mình như thế này.
Hoàn cảnh có ảnh hưởng đến hành vi của một người. Nó có thể hỗ trợ con người trong thay đổi thói quen.
Chúng ta đều biết thói quen là chuỗi hành vi lặp lại. Nó khởi đầu bằng sự kích thích, kết thúc bằng phần thưởng, phần thưởng tăng cường độ mạnh của thói quen.
Làm sao để mình chứng minh giả định của mình bị sai? Nếu một người bị nghiện được đưa vào môi trường cai nghiện, hoàn cảnh mới này làm họ cai nghiện thành công, nhưng nếu đưa về hoàn cảnh cũ, họ có tái nghiện không? Tái nghiện ở đây có nghĩa là thay đổi hoàn cảnh cũng không làm thay đổi được thói quen, đặc biệt là các thói quen ăn sâu vào tiềm thức.
Tức là giả định của mình sai rồi? Tạm kết luận thế.
Mình có thể gọi đó là thói quen được không nhỉ. Có thể. Và mình chỉ đang tránh thói quen đó bằng việc tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích. Chứ về cơ bản thì thói quen vẫn ở đó.
Yếu tố kích thích nằm ở môi trường, hoàn cảnh. Vì thế, thay đổi nó làm dừng lại quá trình kích thích. Nhưng cơ thể thì vẫn truy cầu dopamine được giải phóng nên nó sẽ tạo cảm giác khó chịu. Tùy theo mức độ mà nó sẽ tạo hiệu ứng khác nhau.
Giả định của mình có thể đổi thành:
Hoàn cảnh có ảnh hưởng đến yếu tố kích thích. Nó giúp ta tránh khỏi kích hoạt các thói quen.
Vậy nếu đột nhiên hoàn cảnh thay đổi sang hướng kích thích, thì chúng ta vẫn có nguy cơ trở lại với thói quen cũ. Đặc biệt là các thói quen mang tính chất hủy hoại.
Mình từng đọc về nhiều trường hợp thực sự thay đổi. Điểm chung của họ là họ đã "chạm đáy" cuộc đời. Ý chí lúc này của họ lớn đến mức vượt qua được sự hối thúc của bộ não. Cơ mà "chạm đáy" thì khổ lắm, đừng. Đây không phải mối quan hệ hai chiều.
Thế có cách nào thực sự thay đổi được thói quen không?
Mình nghĩ là có. Kiểu gì cũng có paper về nó.
Sau cùng, mình cũng chưa tìm ra paper nào về việc thay đổi thói quen thực sự mà không nói về yếu tố môi trường, hoàn cảnh.
Một số paper:
https://www.researchgate.net/publication/322222649_Habit_Formation_and_Change
Vậy nếu không thể tránh khỏi hoàn cảnh đó, con người ta cần làm gì?
Không biết 😂
Chắc là rèn luyện thêm cách phản ứng, tức là cùng kích thích đó, mình train cho nó phản ứng khác đi.
Không biết thiền định có làm thay đổi não bộ không nhỉ?
Ghi chú: Đây là bài mình viết lại, trước đó sử dụng editor đem lại undesired behavior.
- copy và xóa một vài đoạn. - nhấn control z -> các đoạn bị thay đổi thứ tự, mất đi một số đoạn văn, không thể phục hồi - phải viết lại.
Khai bút đầu năm có hơi tốn công, cám ơn nếu bạn đã đọc tới đây. Chúc bạn một năm mới thành công và thắng lợi.