Trước mình có đăng bài này nhưng không hiểu sao lại mất tiêu trên đây, nên giờ mình đăng lại.
________________________________
Reality is not what it seems: The Journey to Quantum Gravity - Carlo Revelli
Hãy thử định nghĩa một ngày, khái niệm “ngày” dựa theo sự tự xoay quanh trục của Trái Đất, nghĩa là khoảng thời gian Trái Đất tự xoay một vòng quanh trục được gọi là “một ngày”. Nhưng theo ước tính thì tốc độ xoay quanh trục của Trái Đất đang chậm dần, với gia tốc là -2.3 milli giây (-0,0023 giây)/thế kỉ. Vậy có nghĩa là “thời gian” ngày càng chậm lại, khoảng tỉ tỉ năm nữa thì 1 ngày sẽ kéo dài khoảng 48 tiếng, mà khoa học chứng minh rằng con người, ở thời điểm hiện tại, cần khoảng 6-8 tiếng cho giấc ngủ, vậy suy ra con người ngủ nhiều hơn hoặc thức nhiều hơn trong tương lai xa ư??!!! Chắc….. là không phải vậy. Nếu lấy trục Trái Đất để làm mốc cho “một ngày”, cho thời gian, thì chắc chắn ta sẽ có sai số, vậy thì hãy thử lấy Mặt Trời. Khoảng thời gian để Trái Đất quay quanh Mặt Trời được gọi là một năm….. hơn. Nghĩa là hơn “một năm” một tí xíu, chính xác là 365 ngày 6 tiếng, đó là lí do ta có năm nhuần mỗi 4 năm (6 x 4 = 24). Vậy thì lấy Mặt trời để làm mốc thì còn sai số dữ dội hơn nữa, đó là chưa kể định nghĩa cho “năm” rất đa dạng nữa, khái niệm năm ta thường biết là Năm Thiên Văn (Sidereal year), là khoảng thời gian Trái Đất trở về đúng vị trí ban đầu, ngoài ra ta còn có Năm Điểm Cận Nhật (Anomalistic year) khoảng thời gian giữa 2 lần Trái Đất gần mặt trời nhất - 365.25964 ngày, Năm theo mùa (Tropical year), dựa trên chu kì 4 mùa trên trái đất.

Theo những nhận định trên, ta có thể thấy rất khó để thống nhất được định nghĩa cho thời gian, bởi định nghĩa cho một năm, một ngày vẫn chưa thật sự là hoàn hảo. Cũng như trục Trái Đất hay mặt trời, các thiết bị đo thời gian (cách gọi hoa mỹ của “đồng hồ” :D) đều có sai số, có thể dễ dàng nhận biết qua quảng cáo đồng hồ X chỉ sai số duy nhất Y giây sau Z năm. Có thể đọc tới đây nhiều bạn sẽ bắt bẻ mình là con người đã tìm được định nghĩa chính xác nhất, hoản hảo nhất cho một giây, đó là 9,192,631,770 vòng phát xạ để đồng vị 133 của Caesium di chuyển giữa hai mức năng lượng blah blah blah, nói tóm lại đó là nguyên tắc hoạt động của đồng hồ nguyên tử, loại đồng hồ chính xác nhất ở hiện nay. Nhưng cũng như đồng hồ X, đồng hồ nguyên tử cũng sai số Y giây sau Z năm, có thể số Y cực nhỏ và số Z cực lớn nhưng VẪN có sai số. Vậy rốt cuộc ta không thể định nghĩa được chính xác thời gian là gì à?
Theo triết học thì thời gian là thuộc tính vận động GIỮA các vật thể. Có nghĩa là khái niệm thời gian được xây dựng nên từ sự vận động GIỮA các vật thể (Trái Đất quanh trục của chính mình, Trái Đất xoay quanh Mặt Trời, Đồng vị 133 Caesium di chuyển giữa hai mức năng lượng), nếu mọi vật trong vũ trụ bỗng dưng dừng lại, thì khái niệm thời gian trở nên vô nghĩa. Nhưng theo thuyết tương đối hẹp (Special Relativity) của Einstein thì tất cả chuyển động đều mang tính tương đối, vậy thì sự vận động GIỮA các vật thể cũng không là ngoại lệ, cũng là tương đối. Có thể kết luận là ta không tìm được định nghĩa hoàn hảo cho thời gian, bởi vì chẳng có định nghĩa nào như vậy, thời gian chỉ là sự tiện lợi do con người tạo ra. Mình nói đó là sự tiện lợi là do thay vì nói “World Cup tổ chức mỗi 4 vòng quay của Trái Đất quanh Mặt Trời” thì “World cup tổ chức 4 năm một lần” sẽ tiện hơn. Ta có thể bỏ qua khái niệm thời gian, đó là năm, ở trong trường hợp này và vẫn giữ được độ chính xác của các sự kiện, nhưng như vậy sẽ rất bất tiện, mà con người là loài động vật dị ứng với sự bất tiện nhất trong thế giới động vật. Cho nên thời gian chính là khái niệm do con người đặt ra nhằm làm mọi thứ tiện hơn và theo khuôn khổ GIỜ GIẤC, đó chỉ là một phương tiện trung gian để ta đo đạc chuyển động giữa các vật thể. Thời gian chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng con người.
Bài này mình viết dựa theo các nguồn sau, các bạn có thể tham khảo thêm:

Sách:
A Brief History of Time - Stephen Hawking.
Relativity Simply Explaned - Martin Gardner.
Reality is not what it seems: The Journey to Quantum Gravity - Carlo Rovelli.

Links:
Định nghĩa 1 giây.
Định nghĩa thời gian.
Trái Đất quay chậm lại.
https://maas.museum/observations/2010/09/15/how-long-does-the-earth-take-to-go-around-the-sun-and-what-causes-the-seasons/