Ngày mình còn bé hay nghe mẹ kể: có mùa nước cạn, sông Lô nông lắm, có thể lội qua được. Lúc đấy mình không thể hình dung ra, con sông rộng như thế lại có thể lội mà đi qua như thế nào. Năm rồi, cả một mùa đông không có mấy giọt mưa, đi đò mà soi thấy cả đáy dòng sông, cát bùn và đá cuội, cảm tưởng như chân vịt khua không khéo có thể quyệt xuống đấy. Mình mới hiểu những gì mẹ kể.

Và cũng như những chuyện khác, những điều mẹ nói thường đúng, chẳng qua mình chưa đủ lớn để thấy mà thôi.

Trước đây mẹ cũng kể: có khi sông Lô mùa nước to, lũ tràn qua đê làm ngập lụt xóm làng. Năm rồi lũ lớn miền Bắc lên nhanh sau siêu bão Yagi, sông Lô nhiều nơi cũng vỡ đê, mới thấy sức nước ghê gớm nhường nào.

Xuân năm nay nước cạn, mà cũng tĩnh lặng lạ thường, dòng sông như ngừng trôi, tựa như một tấm pha lê xanh biếc phẳng lặng soi bóng mây trời trên cao. Đi đò giữa mùa xuân, gió đông hây hẩy, nắng chiều nghiêng nghiêng, lấp lánh, mà lòng thấy biết bao cảm hoài.

Chỉ tiếc bãi cát thì dài, mà lòng sông lại ngắn quá, chẳng lưu khách xuân được lâu, mới lên thuyền một lúc đã đến nơi rồi.