Thơ (dịch)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 Rudyard Kipling

Nếu như con có thể ngẩng cao đầu
Khi tất cả xung quanh đều cúi xuống và đổ tội cho con
Nếu như con có thể tin khi niềm tin của tất cả với con đã héo mòn,
Mà vẫn rộng lượng và giữ tấm lòng son;
Nếu như con có thể đợi chờ và đợi chờ chẳng làm con mỏi mệt,
Hoặc bị dối lừa, nhưng chẳng bao giờ lừa ai hết,
Hoặc bị ghét bỏ, nhưng vẫn dùng bao dung để thết,
Mà vẫn không hào nhoáng, cũng chẳng đạo mạo vẩn vơ

Nếu như con có thể mơ - mà không làm nô lệ cho những giấc mơ
Nếu như con có thể nghĩ - mà không bị chỏng chơ giữa những con tàu không ngừng nghỉ
Nếu như con gặp Bi hay Hỷ
Mà đối với cả hai đều không cung kính hoặc khinh khi;
Nếu như con có thể gánh vác trên vai lời nói chí thành,
Bị vặn vẹo để làm vũ khí cho kẻ mạnh,
Hoặc nhìn những thứ con dâng tặng cuộc đời bị giẫm đạp thành muôn mảnh,
Làm con cúi đầu mà lại từng chút nhặt nhạnh:

Nếu như con gom góp tất cả những thứ đã thành
Và không ngần ngại phân tranh trong một trò đen đỏ
Để thua, rồi thắp lại ngọn lửa nhỏ
Nhưng chẳng bao giờ hé miệng về thất bại đó;
Nếu như con chỉ còn có trái tim, khối óc và chân tay
Để giúp con trong những khoảnh khắc mệt mỏi này
Và khi con phải dấn thân không kể tháng ngày
Thì Ý chí của con vẫn chắc một tiếng nói: Hãy tiếp tục đi

Nếu như con nói với đám đông mà đức hạnh bất dịch bất di
Hay rảo bước giữa những vì vua - mà không mất đi những điều giản dị
Nếu như cả kẻ thù lẫn những người yêu quý đều chẳng làm gì để có thể tổn thương
Nếu như cả nhân loại đều nhìn, nhưng chẳng ai quá nương
Nếu như con có thể khiến chỉ một phút tương đương
Với sáu mươi giây rộng lượng  
Thì cả Trái Đất này và tất cả những gì nhỏ nhặt tầm thường đều chẳng đi đâu xa
Và còn hơn thế nữa-con sẽ là một người Đàn ông, con của ta!

If you can keep your head when all about you  
Are losing theirs and blaming it on you,  
If you can trust yourself when all men doubt you,
But make allowance for their doubting too;  
If you can wait and not be tired by waiting,
Or being lied about, don’t deal in lies,
Or being hated, don’t give way to hating,
And yet don’t look too good, nor talk too wise:

If you can dream—and not make dreams your master;  
If you can think—and not make thoughts your aim;  
If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same;  
If you can bear to hear the truth you’ve spoken
Twisted by knaves to make a trap for fools,
Or watch the things you gave your life to, broken,
And stoop and build ’em up with worn-out tools:

If you can make one heap of all your winnings
And risk it on one turn of pitch-and-toss,
And lose, and start again at your beginnings
And never breathe a word about your loss;
If you can force your heart and nerve and sinew
To serve your turn long after they are gone,  
And so hold on when there is nothing in you
Except the Will which says to them: ‘Hold on!’

If you can talk with crowds and keep your virtue,  
Or walk with Kings—nor lose the common touch,
If neither foes nor loving friends can hurt you,
If all men count with you, but none too much;
If you can fill the unforgiving minute
With sixty seconds’ worth of distance run,  
Yours is the Earth and everything that’s in it,  
And—which is more—you’ll be a Man, my son!

Cố mà nhớ lấy vài tiểu tiết
của người bạn đã từng thân thiết
để ngày họ mất đi bạn sẽ biết mà nói rằng: nhìn thấy lần cuối
mặc đồ này đồ kia, áo khoác nâu, mũ không màu tối
Cố mà nhớ lấy vài tiểu tiết. Bởi rồi chẳng ai có mặt
và linh hồn họ khuất mắt và tiếng khóc
chẳng khác tiếng cười,
và im lặng và gào thét đến tận trời
và nhiệt độ thân người giữa 37 và 40
và không còn cuộc sống nào ngoài chốn này chật chội
và chẳng có hình ảnh khi sống, khi khóc, khi cười
và họ cầm những cốc giấy với khuôn mặt thật tươi
và cốc giấy chỉ một lần rồi bỏ.


Cố mà nhớ lấy vài tiểu tiết. Bởi thế giới này có
quá nhiều người khó trọn giấc ngủ ngon
rồi chẳng ai hàn gắn những giấc mộng cỏn con,
và không giống thú hoang họ sống mòn
trong mỗi mái nhà cô đơn và họ chết
cùng nhau trên tiền tuyến
và trong những bệnh viện
Và đất sẽ chẳng thân thiện nhả họ ra,
thiện ác nằm cùng nhau, như những kẻ đi theo Kora,
tất cả trong cơn giãy ra khỏi cái chết,
miệng mở to trong khi hổn hển,
ngợi ca và chửi rủa lúc hét lên
một tiếng. Nhớ, nhớ,
cố mà nhớ lấy vài tiểu tiết.

Try to remember some details. Remember the clothing
of the one you love
so that on the day of loss you'll be able to say: last seen
wearing such-and-such, brown jacket, white hat.
Try to remember some details. For they have no face
and their soul is hidden and their crying
is the same as their laughter,
and their silence and their shouting rise to one height
and their body temperature is between 98 and 104 degrees
and they have no life outside this narrow space
and they have no graven image, no likeness, no memory
and they have paper cups on the day of their rejoicing
and paper cups that are used once only.

Try to remember some details. For the world
is filled with people who were torn from their sleep
with no one to mend the tear,
and unlike wild beasts they live
each in his lonely hiding place and they die
together on battlefields
and in hospitals.
And the earth will swallow all of them,
good and evil together, like the followers of Korah,
all of them in thir rebellion against death,
their mouths open till the last moment,
praising and cursing in a single
howl. Try, try
to remember some details.