- Công ty tao lại có một đợt nhân sự mới vào nhưng hôm qua, lại thấy những người đồng nghiệp cũ đội nón ra đi rồi. Quái lại

- Mình vừa chuyển công ty, mà thấy công ty sa thải kha khá những người cũ.

- Cuối năm vừa rồi, em may mắn kiếm được việc mà sợ bị layoff lần nữa quá anh

Đó là những gì mình được chia sẻ trong khoảng 3 4 tháng trở lại đây. Thật kì lạ. Khi đài báo nói rằng 2025 sẽ là năm phục hồi. 2025 sẽ là lúc chúng ta đứng lên để phát triển. Vậy tại sao các cuộc sa thải vẫn diễn ra? Vẫn có những làn sóng thất nghiệp như đầu 2023, 2024?

Kinh tế vĩ mô, bất ổn chính trị, làn sóng sa thải… Những yếu tố trên thực sự ảnh hưởng tới miếng cơm, manh áo của mỗi người. Tuy nhiên, liệu nó có thực sự ảnh hưởng tới mức phải ngày ngày run sợ và không dám làm gì? Liệu nó là con ma ám ảnh chúng ta mỗi ngày? Hay nó chỉ là bóng ma và không làm gì được? Cùng xem qua nhé.

Bạn có thắc mắc tại sao có những năm mình đi làm, tiền vào như nước, thưởng nóng liên tục, nhảy việc đâu trúng đó, lương tăng ầm ầm. Ngược lại có những khoảng thời gian (như 2 năm vừa qua), làm đâu hụt đó, lương thưởng cắt xén, việc mới tìm không ra, sống mệt mỏi vô cùng.

Có lúc chúng ta thấy: Thời tới cản không kịp, thiếu Thời làm hụt hơi

Bạn thân mến, đó là do Thiên thời - Kinh tế vĩ mô của toàn cầu ảnh hưởng đến bạn.Kinh tế vĩ mô thường được mô tả sẽ tác động lên toàn cầu (một cách nói chung chung) và khiến mọi thứ đi lên hay đi xuống.

Tuy nhiên, mỗi giai đoạn của nền kinh tế đều có những đặc điểm riêng biệt. Trong những năm suy thoái, khi nền kinh tế gặp khó khăn, mọi ngành nghề đều chịu tác động ít nhiều. Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng bị ảnh hưởng theo cùng một cách. Ví dụ như trong lúc suy thoái, Covid hoành hành, có một số ngành vẫn phát triển như vũ bão:

Ngành tiêu dùng thiết yếu: Những công ty sản xuất và cung cấp các sản phẩm thiết yếu (thực phẩm, dược phẩm, hàng tiêu dùng cơ bản) vẫn ổn định, vì nhu cầu của người tiêu dùng về các sản phẩm này không bị giảm xuống, thậm chí còn có thể tăng trong thời gian suy thoái.

Ngành giải trí: Các ngành giải trí như trò chơi điện tử hay dịch vụ streaming vẫn có thể chứng kiến sự tăng trưởng khi người tiêu dùng tìm kiếm sự giải trí tại nhà thay vì chi tiêu cho các hoạt động ngoài trời. Tuy nhiên, các ngành giải trí xa xỉ như du lịch cao cấp có thể bị ảnh hưởng nặng hơn.

Giáo dục đào tạo (trực tuyến): Khi nền kinh tế suy thoái, nhiều người lựa chọn học thêm các kỹ năng mới để nâng cao khả năng cạnh tranh trong thị trường lao động. Ngành giáo dục trực tuyến phát triển mạnh mẽ khi học viên tìm kiếm các khóa học và chứng chỉ từ xa với chi phí hợp lý hơn so với việc theo học tại các trường đại học hoặc học viện truyền thống.

Đương nhiên những ngành khác vẫn sẽ bị ảnh hưởng như: Tài chính, Bất Động Sản, Chứng khoán, ngành hàng tiêu dùng xa xỉ như Nhà hàng high end, Du lịch… sẽ chịu tác động mạnh.

Nói đến đây thì chắc các bạn cũng mường tượng được rồi ha. Mỗi giai đoạn của kinh tế, sẽ có người lên người xuống, Vậy khi chúng ta nói đến khủng hoảng kinh tế, trước hết, mình nên nhìn vào xem:

Ngành nào đang và sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất?

Ngành nào đang được hưởng lợi từ điều này?

Công ty bạn đang làm cho thuộc trong ngành hàng bị ảnh hưởng không?

Nếu bạn làm freelance thì hãy nhìn xem khách hàng của mình đang ở trong ngành nào của giai đoạn này? Sắp tới những ngành hàng được hưởng lợi họ có nhu cầu gì mà mình có thể đáp ứng được, để còn chuẩn bị từ bây giờ.

Nếu như chúng ta may mắn không thuộc ngành hàng bị ảnh hưởng thì hãy bình tĩnh. Làn sóng diễn ra mình sẽ chịu tác động nhưng không nhiều. Lúc đó thì mới có kế hoạch rõ ràng hơn cho sự nghiệp và công việc của mình.

Mình vẫn hay ví dụ rằng: Mình hay nhìn suy thoái như một cơn bão siêu to khổng lồ, ta kinh sợ trước sự ảnh hưởng của nó. Cơ mà… liệu bão có đánh vào khu mình ở hay không? Mình chịu tác động trực tiếp hay gián tiếp. Chúng ta hiếm khi làm rõ mà chỉ sợ chung chung. Như vậy sẽ ảnh hưởng tới các quyết định khác của mình.

Cái gì đã gọi chu kỳ thì tức là có sự lặp lại. Vì vậy, chúng ta có thể biết được giai đoạn nào của thị trường sắp tới để có thể có những bước đi đúng.

Suy thoái có sẽ xảy ra một nữa không? Có.Sự thịnh vượng của nền kinh tế quay trở lại? Chắc chắn có.Có thể mình sẽ không biết chính xác khi nào nó đến. Dù sao đi nữa, chúng ta vẫn luôn có khả năng nghĩ trước một bước thông qua việc nắm bắt chu kỳvà chuẩn bị cho từng giai đoạn.

Việc hiểu được quy luật cơ bản về thị trường vĩ mô (cách hoạt động, sức ảnh hưởng…) sẽ giúp chúng ta hoạch định được Tài chính - Cá nhân đặc biết nhất là mảng Sự nghiệp trong một khung thời gian đủ dài và được hưởng lợi.

Nếu như chúng ta lúc thịnh không chuẩn bị cho lúc suy và ngược lại, chúng ta sẽ bị bỏ lỡ nhiều cơ hội và cũng không thể phục hồi nhanh khi biến cố ấp đến.

Mình có quen một người bạn. Bạn rất giỏi trong chuyên môn Content - có kinh nghiệm trong lĩnh vực Tài chính. Bạn vào làm ở một công ty Moble App trong ngành Fintech top 1 Việt Nam. Khi thời đến (đỉnh điểm của hưng thịnh trong thị trường), bạn có rất nhiều offer tốt. Rồi cuối cùng bạn chọn làm cho 1 Startup với mức lương 1000+ vào cuối năm 2022. Sau đó lại một công ty startup Tài chính khác mời bạn về, mức lương đạt đỉnh 1.300$ (2023)

Mình đã có nhắn nhủ với bạn hãy cẩn thận. Vì thị trường đang rất nóng, làm việc gì cũng thuận, nhưng vì chính đang thuận lợi quá nên sau đấy có thể là một đợt suy thoái diễn ra. Khi suy thoái diễn ra, những ngành hàng liên quan đến Tài chính sẽ chịu ảnh hưởng mạnh nhất. Đặc biệt ảnh hưởng nhất là Startup.

Bạn có nghe nhưng quyết định vẫn nhảy. Thế rồi, cơn sóng lay off diễn ra. Bạn may mắn sống sót. Rồi bạn nhìn những đồng nghiệp mình mới quen ra đi từ từ. Sống trong sự bất an vì không biết mình có bị ‘xử’ đợt tới không. Tuy nhiên không dám nhảy việc, vì giờ lúc này, chỗ nào cũng khó. Chuyện gì đến cũng đến. Bạn bị cắt giảm.

Bạn chia sẻ rằng thật tiếc khi không ở lại công ty Mobile App kia - Vì dù gì cũng làm ở đó lâu, có hiệu quả, phúc lợi đảm bảo, và khi suy thoái thì không bị cắt giảm. Bỏ qua 2 năm làm việc để chạy theo mức lương mong muốn, giờ không có chỗ để về.

Cơ hội đến thì hãy cân nhắc. Biến cố ập tới thì cứ bình tâm. Xác định xem mình đang ở đâu đã. Nếu tốt hơn thì hãy xem sắp tới thế nào từ bây giờ, để còn chuẩn bị cho kịp.

Bài cũng đã dài nhưng tiện nốt câu chuyện, mình muốn chia sẻ góc nhìn của mình về 2 đợt layoff ở 2023 và 2025. Mình viết vắn tắt nên ai cần trao đổi cứ nhắn mình. Đương nhiên là còn phải fact check data rất nhiều và đây chỉ thuần là sự suy đoán của mình với những gì mình quan sát.

Đối với 2023, đó là khoảng thời gian tồi tệ của các công ty sau Covid. Họ đã được bơm tiền để sống qua dịch bệnh. Tuy nhiên, không ai hẹo khi cơn bão tới. Chúng ta ra đi vì kiệt sức ngay khi tia nắng xuất hiện. Sau một khoản thời gian gồng gánh qua Đại dịch, toàn bộ nguồn lực cạn kiệt, công ty buộc phải căt toàn bộ những gì dư thừa, không hiệu quả để giảm gánh nặng vận hành, tối ưu chi phía. Cắt được cái gì, cắt hết. Sống trước cái đã.

Đối với 2025 (sau 2 năm suy thoái), khi bộ máy đi vào hoạt dộng và có mở headcount mới, giờ là lúc các doanh nghiệp tiếp tục tinh chỉnh để hạ bớt chi phí (học hỏi từ 2 nưam vùa qua). Khi AI phát triển, tính ứng dụng được mở rộng, doanh nghiệp ấy thế mà mừng khi chi phí vận hành ngày càng rẻ, hiệu quả có thể xê dịch nhưng không đáng cả. Vì thế kần layoff này, mình cho rằng nó là sự điều chỉnh nhẹ để tiếp tục phục hồi. Người cũ không hiệu quả thì đi, người mới vẫn được thêm vô để chứng tỏ năng lực.