Thiên kiến xác nhận ảnh hưởng như thế nào tới việc chúng ta giải thích một hiện tượng lạ?
Một ví dụ rất dễ thấy của tâm lý thiên kiến xác nhận mà mình quan sát được. Trên internet có hàng triệu video, trong số đó có...
Một ví dụ rất dễ thấy của tâm lý thiên kiến xác nhận mà mình quan sát được.
Trên internet có hàng triệu video, trong số đó có rất nhiều video quay được những hiện tượng kì lạ không thể giải thích.
Hãy xem video con rùa biết bay này đi:
Phần lớn mọi người đều ngay lập tức cho rằng đây là video được chỉnh sửa, sử dụng kĩ xảo, chẳng ai tin rằng có một con rùa biết bay như thế cả.
Rồi hãy đến với clip những chiếc xe ô tô đang lao trên đường bỗng nhiên tông vào thứ gì đó vô hình.
Mọi người lại cho rằng đây là những vụ va chạm với thế giới tâm linh, hoặc có người thì nói là va chạm với vũ trụ song song,...vv Hầu như chẳng ai nghĩ nó cũng là sản phẩm của kĩ xảo cả
Tại sao? Tại sao lại rất ít người hướng tới giả thuyết "video fake, kĩ xảo dàn dựng" cho những clip ô tô tai nạn một cách kì lạ mà lại ngay lập tức tin rằng những chiếc oto đó thực sự va chạm với thế giới song song??
Ngược lại sao không ai chịu tin rằng thực sự có con rùa biết bay tồn tại trên Trái Đất trong clip, mà lại hướng tới giả thuyết "video fake" nhiều hơn?
Hay như các clip biểu diễn siêu năng lực, người đàn ông dùng suy nghĩ đốt cháy tờ giấy. Đối với những hiện tượng lạ đó, thay vì nghĩ tới những giả thuyết đơn giản như dùng tiểu xảo, dùng mẹo như một trò ảo thuật, mọi người thường chấp nhận luôn tới những khả năng tâm linh, siêu nhiên,. Thậm chí là họ còn coi đó như là bằng chứng để củng cố cho niềm tin, tín ngưỡng của mình là đúng.
Chẳng hạn khi chứng kiến người đàn ông dùng suy nghĩ đốt cháy tờ giấy. Những người tin vào năng lực đặc biệt của võ học cổ truyền sẽ ngay lập tức cho rằng anh ta đang vận nội công để làm điều đó.
Những người tin vào Pháp Luân Công có thể tin rằng là do con mắt thứ 3 của anh ta đã được khai mở nên anh ta mới sử dụng năng lượng của vũ trụ để đốt tờ giấy
Hay có người cũng có thể tin là do anh ta sở hữu năng lực của quỷ Satan. Hoặc anh ta đã thỏa hiệp bán linh hồn cho quỷ dữ,...vv
Một ví dụ khác
Khi nhìn thấy trên trời có một đám mây hình người. Các tín đồ Thiên chúa giáo sẽ bảo đó là chúa hiện hình, có điềm báo
Các tín đồ phật giáo lại "adidaphat" và nghĩ rằng phật đang giáng thế ban phước chúng sanh,...vv
Tóm lại, một hiện tượng lạ rất dễ để được các tín đồ vơ lấy để làm bằng chứng củng cố cho niềm tin tín ngưỡng của họ, họ không cần quan tâm thực sự đằng sau hiện tượng đó là bí mật gì.
Không phải chỉ những người cuồng tín mới có tâm lý này, mà chúng ta ai cũng có, kể cả tớ luôn.
Khi đứng trước 1 hiện tượng kì lạ, không thể giải thích được thì bạn sẽ làm gì?? Bạn sẽ đặt giả thuyết, và giả thuyết đó thường sẽ sát hơn với niềm tin mà bạn có sẵn từ trước. Nếu bạn tin vào thuyết âm mưu cho rằng người ngoài hành tinh đang sống trên Trái Đất và trà trộn vào những người xung quanh chẳng hạn, thì dù chỉ thấy một đốm sáng lượn lờ trên trời, bạn sẽ ngay lập tức hướng tới giả thuyết đĩa bay của alien.
Bạn sẽ khó khăn trong việc chọn giả thuyết nào mà buộc phải thỏa hiệp với những gì bạn không tin. Chẳng hạn nếu mình không tin rằng alien có thật, thì mình sẽ khó tin vào giả thuyết đĩa bay của bạn, vì nó buộc mình phải thỏa hiệp với giả định "alien có thật".
Đa số chúng ta đều nghĩ chẳng có con rùa nào trên Trái Đất biết bay mà đúng ko? nên khi xem clip con rùa biết bay ta mới dễ chọn ngay vào giả thuyết "cái video kia là fake, là kĩ xảo", chứ mấy ai chịu thỏa hiệp với việc "thực sự có tồn tại con rùa biết bay" đâu., Nhỡ có thật thì sao? Nghe hề hước thật, nhưng việc thừa nhận người đàn ông sở hữu năng lực của quỷ để đốt cháy tờ giấy thì lại không hề hước tí nào với những người thực sự tin. Vậy mình muốn tin vào chuyện con rùa bay được chứ? Đừng cười mình, vì đâu khác gì chuyện tin vào siêu năng lực đâu.
Lời khuyên của mình là hãy đặt giả thuyết theo quy tắc Dao cạo Ockham.
Xem thêm về các nguyên tắc đặt giả thuyết ở đây:
Xem thêm về các nguyên tắc đặt giả thuyết ở đây:
Quan điểm - Tranh luận
/quan-diem-tranh-luan
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất