Trong một đoạn ghi âm, Trưởng lão Thích Thông Lạc đã nhận xét về người học trò của mình - Thích Chân Quang (TCQ) - như thế này:
"Khi thầy gặp thầy Chân Quang, tức là thầy Thông Huyễn, thầy thấy rõ ràng là con người này cũng đặc biệt. Đó là người thứ hai mà thầy gặp trên cuộc đời này... Đầu tiên thầy ấy đến đây được thầy trắc nghiệm qua thì thầy thấy đầu óc nó lạ lùng, đầu óc này cũng ghê gớm lắm. Nếu con người này không được huấn luyện kỹ thì sau này... nó sẽ là một màn đen u ám, nó sẽ lôi biết bao nhiêu người... Người có trí óc nhớ như vậy, nếu hướng dẫn cho họ tu chứng thì lợi ích rất lớn, bởi vì tu chứng rồi thì cái ngã không còn tham sân si nữa. Còn không thì cái ngã ghê gớm lắm, họ coi thiên hạ không ra gì hết, ở ngoài mặt thì làm bộ vậy chớ ở trong bụng họ chê mấy người hổng có ra gì, mấy người đọc đâu có nhớ bằng tui... Cái bản ngã từ đó nó có. Nếu không có một bậc thầy hơn được nó thì nó không đầu hàng đâu, đầu óc đó không đầu hàng ai hết. Cho nên thầy Thông Huyễn đâu có ngán thầy Thanh Từ đâu, đầu óc đó đâu có coi huynh đệ nó ra cái thớ gì hết. Ngoài mặt thì nó làm như cung kính tôn trọng lắm, nhưng trong bụng nó biết nó có tài, nó không phục ai hết..."
Hôm nay, tôi tình cờ xem được một video phỏng vấn ông TCQ vào năm 1988 tại tu viện Thường Chiếu. Trong video, anh nhà báo đã hỏi vị sư trẻ TCQ rằng:
"Trong thiền viện này, bác sĩ cũng có, kỹ sư cũng có, kiến trúc sư cũng có, với tuổi trẻ và tài năng như vậy, tại sao quý thầy không dùng kiến thức của mình để phục vụ trong đời sống hằng ngày cho sự tiến hóa văn minh của chúng ta, mà trái lại quý thầy lại vào nơi hẻo lánh, thôn dã, như vậy được lợi ích gì?"
Đại ý của câu hỏi trên cũng tương tự với câu hỏi mà "Chúng Thanh Niên" của Thích Chân Quang hay phát biểu trên mxh khi nhìn vào hình ảnh của ông Minh Tuệ: "Tu như ông Minh Tuệ thì giúp ích được gì cho xã hội?", "Nếu ai cũng bắt chước ông Minh Tuệ thì đất nước này sẽ đi về đâu?"
Xin mời "Chúng Thanh Niên" của Thích Chân Quang lắng nghe vị sư trẻ Thích Chân Quang giải đáp:
"Thật ra những việc phát minh sáng tạo cũng tốt. Tuy nhiên, nếu con người chưa gạn lọc hết những tham lam, thù hận, ích kỷ của mình thì khoa học là công cụ để gieo rắc tai họa. Còn một người đã gạn lọc được những tham lam thù hận của mình thì họ mới thực sự là một người ích lợi cho xã hội trên nhiều phương diện. Hơn nữa, một người mà đã tẩy sạch tâm ý mình được rồi thì họ sẽ tự tìm thấy được cái hạnh phúc, thanh tịnh sẵn có nơi tự tâm mà không lệ thuộc vào bất cứ điều kiện nào bên ngoài. Mọi người chỉ thấy dường như chúng tôi là những kẻ chôn mình NHƯNG SỰ THẬT CHÍNH CHÚNG TÔI MỚI LÀ những kẻ vươn mình vào một cuộc sống an lạc mới."
Cá nhân tôi thấy đây là một câu trả lời hay. Tuy nhiên, đối với một vị tu sĩ Phật giáo đang thực tập buông xả, vô ngã thì mấy chữ "NHƯNG SỰ THẬT CHÍNH CHÚNG TÔI MỚI LÀ..." nghe hơi cấn. Tôi công nhận thầy Thông Lạc nhận xét rất chính xác về "cái ngã" của TCQ. Nhưng chúng ta nên thông cảm với vị sư trẻ, vì vị này bước vào con đường tu tập chưa lâu và vẫn đang trong quá trình "gạn lọc".
Trong khoảng thời gian bốn năm tiếp theo kể từ cuộc phỏng vấn trên, có nhiều biến động xảy ra trong cuộc đời của TCQ:
- Ông bị thầy Thanh Từ phạt rời chúng 3 tháng. Theo như thầy Thanh Từ kể thì lỗi của TCQ là "chú thông minh, chú viết bài vở cũng khá, nhưng mà chú viết hay chống người này, chống người kia. Tôi không bằng lòng mới quở chú làm vậy là không được, vì người tu phải tìm hiểu cho thấu đáo, đừng đứng mặt này chỉ trích mặt kia, làm vậy là thiển cận..."
- Sau khi bị thầy Thanh Từ quở phạt, TCQ bất mãn, quyết định "đổi sư phụ". Ông theo thầy Thông Lạc ở tu viện Chơn Như.
- Sau khi tu học với thầy Thông Lạc một thời gian, do không chịu nổi giới luật khắt khe của tu viện, TCQ quyết định rời tu viện Chơn Như để tự tu, và lập nên Thiền Tôn Phật Quang ở núi Dinh vào năm 1992.
Vậy là TCQ đã tự ý rời bỏ hai vị sư phụ của mình, đúng như thầy Thông Lạc đã giả định, TCQ đã "không được huấn luyện kỹ" và...
Năm 2024, sự kiện "Thích Minh Tuệ" xảy ra. Trong một video thuyết pháp, Thích Chân Quang đã gọi ông Minh Tuệ là "thằng ba trợn". Việc này đã khiến nhiều người phẫn nộ. Đám đệ tử của TCQ thì cho rằng đó chỉ là một trong nhiều clip cắt ghép nhằm bôi nhọ uy tín sư phụ của họ. Kênh Pháp Quang Sen Hồng đã cung cấp nhiều đoạn clip gốc để mọi người đối chiếu với những clip đã được cắt ghép, nhưng vẫn chưa thấy đoạn clip gốc nào có nhắc đến "thằng ba trợn".
Hàng loạt việc làm "bất thường" của nhà sư TCQ đã gây nhiều phản ứng trái chiều từ dư luận:
- Bịa ra những tà thuyết độc hại (gọi đó là luật nhân-quả) để thao túng người nghe, kêu gọi Phật tử cúng dường tài sản cho mình càng nhiều càng tốt.
- Đúc tượng Phật giống khuôn mặt mình (chứ không có chuyện ông ấy càng tu thì mặt càng giống Phật đâu).
- Tự gọi những lời giảng của mình là "giáo lý Phật Quang" (Hình như ông "phật" tên Quang này có nguồn gốc ở núi Dinh - Bà Rịa).
- Biên soạn tài liệu, tự gọi đó là "kinh" và bắt đệ tử tụng đọc (tự cho mình ngang với Phật?)
KINH BÁT CHÁNH ĐẠO - Một trong những tài liệu do TCQ biên soạn và tự gọi là "KINH"
KINH BÁT CHÁNH ĐẠO - Một trong những tài liệu do TCQ biên soạn và tự gọi là "KINH"
- Tự ý sửa ngũ giới của Phật (tự cho mình hơn Phật?)
- Bắt đệ tử thề độc phải tuyệt đối trung thành với mình, nghĩa là trò nào rời bỏ ông (giống như ông từng đối xử với 2 người thầy trước đây của mình) thì sẽ bị đọa, người nhà cũng bị vạ lây...
Sau hơn 40 năm "gạn lọc" thân tâm, vị sư trẻ TCQ ngày nào nay đã già và được tấn phong lên hàng giáo phẩm Thượng Tọa. Sư phụ của TCQ từng nói rằng "người có trí óc nhớ như vậy, nếu hướng dẫn cho họ tu chứng thì lợi ích rất lớn". Theo các bạn, TCQ đã "tu chứng" chưa, hay vẫn cứ "chứng nào tật nấy"? TCQ đã mang tới bầu trời xứ Đông Lào này thứ lợi lạc gì, hay chỉ là "màn đen u ám" (như sư phụ của ông ấy đã dự đoán)? Ở bài viết này, tôi chủ yếu cung cấp thông tin và đặt ra nghi vấn. Phần kết luận là dành cho bạn đọc.
P.S: Có một số nguồn tin nói rằng TCQ đang bị công an phong tỏa tài sản, điều tra và sắp sửa bị truy tố. Tôi cho rằng điều đó rất khó xảy ra. Đụng vào TCQ như đụng vào "vùng cấm". Ông ấy cũng giống như những cán bộ cao cấp của nhà nước vừa bị buộc thôi chức gần đây vậy. Không một cơ quan nào có thể lập được bản luận tội cho những người này. Có lẽ là vì... tội của họ chẳng có giấy mực nào tả nổi.