TheMerc tên đầy đủ là Tăng Xuân Trường, hiện anh đang là Giám đốc Công ty cổ phần MercTrans chuyên hoạt động trong ngành bản địa hoá và phần mềm. Anh Trường có đam mê và tình yêu mãnh liệt dành cho game và... võ thuật. Khi đến tham quan văn phòng của MercTrans (sau khi di chuyển giữa nắng hè oi ả của Hà Nội khoảng... 3m từ văn phòng của Spiderum), chúng tôi bị ấn tượng bởi một không gian, hay nói chính xác hơn là một phòng giải trí trá hình với các máy chơi game từ PS1 đến PS4, Nintendo Switch, Wii, và vô số “ma túy nhựa” figures (gọi như vậy vì nghe nói ai dính vào món này cũng tiêu tán gia sản chỉ để mua mô hình về ngắm nghía, hít hà...). Anh Trường không thèm chào chúng tôi vì đang dở trận Mortal Kombat 11. Do không khí có vẻ căng thẳng nên chúng tôi đành chờ đợi và suy đoán chắc anh đang thua cũng hơi sâu. Kinh nghiệm chỉ ra rằng không bao giờ nên đến gần một người đam mê võ thuật (Judo) khi anh ta đang thua game.
Có yêu thích thì chắc chắn cũng phải có ghét bỏ, và đối với anh Trường thì việc ghét chưa bao giờ là một thử thách:
“Mình ghét nhiều thứ lắm, ví dụ như ghét thằng Việt Anh này, hay là ghét những người viết không cẩn thận, sai chính tả, sai ngữ pháp, viết không đầu không đuôi; những người dùng những từ lai căng không phải ngôn ngữ Tiếng Việt bình thường. Vì làm trong ngành ngôn ngữ nên mình khá khắt khe với điều đó. Ngoài ra mình cũng không thích những người sử dụng Tiếng Anh không tốt. Về mặt ngôn ngữ là vậy, còn về khía cạnh tính cách con người, mình ghét những ai có tính hẹp hòi, để bụng, thích “vạch lá tìm sâu”.
Không chỉ là một hardcore gamer, một chuyên gia trong nhiều lĩnh vực, anh Trường còn rất đam mê sáng tác văn học. Sách của anh cũng từng được xuất bản, còn đó là cuốn sách nào thì các bạn thử tự tìm hiểu xem nhé!
Anh Trường sinh ra và lớn lên trong một gia đình theo khoa học thuần tuý với bố là kỹ sư còn các bác đều làm những ngành nghề liên quan đến khoa học. Ngay từ nhỏ, anh đã được bố rèn cho tính tỉ mỉ từ những công việc nhỏ nhất. “Không biết mọi người có biết bếp 3 chân bằng gạch ngày xưa không, như bình thường người ta chỉ gá tạm thôi, còn bố mình thì khác, ông bắt mình phải mài nhẵn mặt tiếp xúc với nồi và đất để nó không bị kênh và chắc chắn. Khi lắp ráp bất cứ thứ gì, bố luôn yêu cầu mình phải lắp ráp đúng trình tự từ những chi tiết nhỏ nhất.” - anh chia sẻ.
Với nền tảng từ gia đình, anh Trường sớm đam mê Toán học và trở thành một học sinh chuyên Toán. Với anh, Toán học hấp dẫn ở chỗ bộ môn này không chỉ rèn giũa tư duy mà còn thúc đẩy người học không ngừng tìm hiểu tới tận gốc rễ của mọi vấn đề. Cụ thể, chính nhờ những lần phải suy nghĩ sâu hơn về những câu hỏi tưởng như hiển nhiên nhưng lại không dễ chứng minh trong Toán học, ví dụ như “Vì sao 1+1=2? Vì sao 2 tam giác bằng nhau?”, mà anh nhận ra giá trị của việc không ngừng đặt câu hỏi, tìm tòi để nắm bắt được cốt lõi của mọi khía cạnh trong công việc và cuộc sống.
Toán học cũng trang bị cho anh Trường phương pháp tư duy mạch lạc và khoa học. Trong quá trình tìm tòi và học hỏi, anh nhận ra rằng thành tựu của một nghiên cứu Toán học nói riêng và Khoa học nói chung không đơn giản chỉ là kết quả. Kết quả quan trọng, nhưng quá trình xây dựng các hệ thống để chứng minh và kiểm định những thứ dẫn đến kết quả đó cũng quan trọng không kém, bởi chúng cho ta biết phương pháp luận của một nghiên cứu Toán học nói riêng và Khoa học nói chung. Nắm được phương pháp luận cũng giống như nắm được bản chất của vấn đề, và lối tư duy đi sâu tìm hiểu tới bản chất này hoàn toàn có thể được áp dụng trong mọi mặt của cuộc sống, ví dụ như… để chơi games chẳng hạn. Anh Trường chơi rất nhiều games và có khả năng học hỏi để nắm bắt games cực kỳ ấn tượng. Đáng tiếc là xung quanh anh cũng toàn… hardcore gamer nên không phải lúc nào việc tryhard cũng đem lại những chiến thắng ngọt ngào; ngược lại, nó còn không ít lần khiến anh không kịp... về ăn cơm tối với vợ vì “nốt ván đã”.
Được tiếp xúc với Khoa học và đặc biệt là Toán học ngay từ bé, anh Trường có thiên hướng định lượng mọi thứ trong đời sống và dựa vào đó để đưa ra những nhận định hay quyết định của bản thân. Với anh, lối tư duy như vậy khiến cho mọi quyết định trở nên rõ ràng hơn và hoàn toàn có thể lý giải một cách logic. Chẳng hạn như khi đánh giá giá trị con người, anh luôn nhìn vào giá trị kinh tế đầu tiên - cụ thể là vào cách xã hội đang “định giá” một người thông qua công việc. Với anh đây là thứ dễ định lượng, so sánh và đối chiếu nhất; không phải để xem mình hơn kém ai mà để biết mình đang ở đâu, yếu ở điểm nào và từ đó tìm cách cải thiện. Nói như vậy không có nghĩa là anh coi nhẹ những giá trị về mặt con người, tính cách… chỉ là những giá trị có phần trừu tượng và không thể định lượng này cần nhiều thời gian hơn để đánh giá và đầu óc thiên về logic của anh không ngay lập tức chấp nhận chúng một cách tự nhiên được.
Để làm rõ hơn quan điểm này, anh Trường chia sẻ rằng cách đơn giản nhất để xác định giá trị kinh tế của bản thân là tính xem một giờ làm việc của mình đáng bao nhiêu tiền. Khi biết rõ một giờ mình kiếm được bao nhiêu và tại sao kiếm được từng ấy, mỗi người sẽ có cơ sở để tìm phương án cải thiện, ví dụ như tăng giờ làm (không nên) hoặc tăng năng suất và tính hiệu quả (nên). Theo anh, trong bối cảnh thị trường biến động nhanh và liên tục như hiện tại, việc xác định được giá trị bản thân lại càng trở nên quan trọng hơn:
“Thị trường lao động luôn luôn thay đổi, ví dụ như cách đây 8 năm, ngành ngân hàng rất hot; còn những năm trở lại đây, ngành công nghệ thông tin lại đang nổi lên. Tuy nhiên, khi xác định được giá trị bản thân, bạn sẽ không bị ảnh hưởng quá nhiều bởi những xu thế kiểu này. Ngược lại, bạn còn biết cách chuyển hoá giá trị của mình từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác.”
Không chỉ trong công việc, anh Trường còn áp dụng cả logic và khả năng định lượng vào việc… sáng tác văn học.
“Với mình để viết văn cần tư duy nhiều, không phải cứ đặt bút xuống là có thể viết được. Một người viết tốt cần phải quan sát, ghi chép và luyện tập nhiều. Là một người có thiên hướng logic, mình thích viết những nội dung logic và không giỏi viết những thứ trừu tượng hay sáng tạo quá.”
Cũng vì không thể chịu được sự thiếu rõ ràng mà anh Trường có một bản thảo sách tới giờ vẫn chưa được xuất bản vì anh không muốn... sửa lại bản thảo theo yêu cầu của nhà xuất bản. Anh cho biết biên tập viên kiểm duyệt bản thảo không đưa ra được những tiêu chí đánh giá có cơ sở và có thể đo lường bằng những con số; họ chỉ đơn giản cho rằng có những điểm “không phù hợp” và yêu cầu anh chỉnh sửa. Mặc dù hiểu rằng những nhận định này có thể được đúc rút từ nhiều năm kinh nghiệm trong ngành, bản thân anh vẫn không thấy thuyết phục vì không thỏa mãn với lối tư duy định tính như vậy.
Những người biết anh Trường từ lâu ở ngoài đời có lẽ cũng biết anh từng có ít nhiều tiếng tăm với các bài viết và cộng đồng “có số có má” trên mạng. Tuy nhiên, anh thường tương đối kín tiếng về việc này và cũng không thích dùng nó như phương tiện để phục vụ cho con đường sáng tác của mình:
"Ở Việt Nam nhiều người hay sử dụng tiếng tăm của bản thân để xuất bản và bán sách. Mình không ủng hộ việc đó lắm. Khi xuất bản sách, mình muốn người đọc nhìn nhận các bài viết của mình có giá trị và đáng được đón nhận chứ không phải vì nó là tác phẩm của một thương hiệu cá nhân đã được công chúng biết đến.”
Ở công ty của mình - MercTrans - trừ chuyện chơi games thua hay đổ tại tay cầm thì anh Trường luôn là một “người anh” tương đối mẫu mực.
Cách đây 5 năm, MercTrans ra đời với vỏn vẹn 4 thành viên. Sau nửa năm, vì các thành viên chủ chốt đều bận công việc riêng nên gần như chỉ còn một mình anh làm tất cả mọi thứ từ kiếm khách, quảng cáo, dịch thuật, kiểm soát chất lượng… để phát triển và định hình công ty. Sau một thời gian, MercTrans bắt đầu nhận được nhiều dự án hơn, có nhiều đối tác hơn. Lúc này anh mới quyết định gọi những thành viên cũ quay lại và tuyển thêm những thành viên mới để đảm bảo giảm thiểu rủi ro cho mọi người.
Ở MercTrans, anh luôn nói với nhân viên của mình nếu không còn làm ở đây nữa thì ít nhất họ sẽ biết chính xác mình làm được gì và công việc đó đáng giá bao nhiêu khi quay trở lại thị trường lao động. Với anh, phát triển năng lực cho anh em luôn là điều quan trọng nhất.
“Nếu chỉ bó hẹp nhân sự trong một mức lương và giao cho họ những công việc cụ thể, lặp đi lặp lại thì không khác gì mình áp đặt suy nghĩ của mình lên cách sống và cách làm việc của họ” - anh chia sẻ.
Cũng chính nhờ nhân sự MercTrans, cụ thể là Hùng Vũ, anh Trường mới biết đến Spiderum vào năm 2017. Thời điểm đó, anh không có hứng thú để tham gia một nền tảng viết lách bởi trong khoảng 10 năm trước đó đã tham gia viết khá nhiều trên nhiều nền tảng. Nếu có viết anh cũng chỉ muốn viết sâu về chuyên môn ngành bản địa hoá, một lĩnh vực chắc chắn cũng rất ít người đọc quan tâm.
“Thế nhưng cuối cùng mình vẫn quyết định viết bài trên Spiderum vì hồi đó thấy nhiều bài viết... nông cạn và buồn cười quá. Mình chỉ muốn viết để chứng tỏ bản có thể sản xuất ra những nội dung chất lượng hơn thế.”
Sau một thời gian tham gia, anh Trường dần nhận ra nhận định “thượng đẳng” ban đầu của mình “có gì đó sai sai”. Hóa ra rất nhiều tác giả trên Spiderum đều có chất riêng, có những góc nhìn, những kiến giải và trải nghiệm riêng hết sức thú vị. Cũng từ đó, anh bắt đầu bị lừa vào tròng, để rồi hết viết bài trên web lại viết bài trong sách do Spiderum phát hành (cả 3 cuốn tính đến nay), và hiện tại thì kiêm luôn vị trí leader mảng digital (đặc biệt là SEO) của Động Nhện. Ít ai ngờ rằng một con người tưởng như tôn thờ logic đến cực độ như anh lại có lúc tính dốc hết tiền định dùng để… cưới vợ ra đóng góp và thuyết phục đội ngũ Spiderum đừng đi làm full-time bên ngoài mà hãy tiếp tục cố gắng phát triển sản phẩm. Tưởng như cú lừa này đã là đỉnh điểm, nhưng không ngờ tới lúc đó @please và @Levi thậm chí còn… không nhận tiền và đề nghị giúp đỡ của anh mà vẫn quyết định tạm rời Spiderum để ra ngoài chinh chiến tích lũy thêm tài chính và kinh nghiệm.
Không dừng lại ở đó, anh Trường khốn khổ còn không ít lần ngỏ ý muốn đội ngũ Spiderum về làm việc cùng team mình để có thể hỗ trợ thêm về tài chính và kinh nghiệm (dù anh cũng không phải đại gia; còn Spiderum, như các bạn thấy trên logo, vốn dĩ cũng chỉ là một chú nhện chân siêu ngắn). Dường như đầu óc logic và mang tính định lượng của anh đã bị vẻ đẹp tiềm ẩn của Spiderum làm cho lu mờ, dẫn tới kết cục “chọn con tim nên kệ luôn lý trí”. Vậy là anh từng bước rơi vào… brotherzone và trở thành một “người anh” vì tình cảm mà dốc hết năng lực, mối quan hệ, công sức vào sự phát triển của Động Nhện cho tới tận hôm nay.
Dẫu bị lừa hết lần này qua lần khác một cách trắng trợn, anh vẫn có những ấn tượng khá tốt về Spiderum:
“Mình tham gia vì tin Spiderum không phải một startup kiểu “trên trời” mà trái lại, rất thực tế. Các bạn làm việc chuyên nghiệp, có quy trình đầy đủ và rõ ràng. Những nhân sự của Spiderum cũng là những người mình tin là có giá trị cao trên thị trường tuyển dụng, nhưng họ chọn cùng làm việc với nhau để tạo ra một môi trường lành mạnh. Đó là điều khiến mình cảm thấy thú vị.”
Cũng theo anh, một môi trường làm việc lành mạnh có thể không có những con người quá xuất sắc và ngược lại những con người xuất sắc hoàn toàn có thể tạo ra những môi trường tệ. Thế nên sự hài hòa của Spiderum biến nơi này trở thành một môi trường có phần khác biệt so với nhiều công ty ngoài thị trường.
Mặc dù phần này có mùi “con hát mẹ khen hay” vì bản thân anh Trường hiện cũng là một thành viên của Spiderum Team, chúng tôi, những người thực hiện bài phỏng vấn này vẫn cứ tin anh cho anh vui.
Với vẻ ngoài lạnh lùng, đầu húi cua, đam mê võ thuật, đã vậy lại còn rất trân trọng “tình anh em”, anh Trường có vẻ như là một nhân tố tiềm năng có thể theo đuổi nghiệp diễn viên trong các siêu phẩm phim ca nhạc của anh em giang hồ mạng. Tuy nhiên, khi chúng tôi đề cập đến khả năng này, anh liền nắm ngay lấy áo của admin @please và ngay lập tức vào thế tấn.
Buổi phỏng vấn kết thúc và không có sau đó.
Phần bật mí độc quyền của Spiderum: Anh Trường đã gặp nửa kia của mình tại buổi offline của Spiderum năm 2018 khi ra mắt cuốn sách “Dăm ba cái tuổi trẻ” của nhà Nhện. Khi đó anh là MC buổi ra mắt sách, còn bạn nữ là độc giả đến tham gia. Họ đã cảm nắng nhau dù chưa hề biết nhau trên Spiderum và hiện tại họ đã có một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Vậy nên, nếu muốn có người yêu, các bạn biết phải làm gì rồi đấy.
