Đặng Hoàng Giang là một trí thức, nhà hoạt động xã hội nổi tiếng với các tác phẩm sâu sắc, phản ánh nhiều vấn đề xã hội Việt Nam đương đại. Tốt nghiệp kỹ sư tin học tại Đại học Công nghệ Ilmenau (Đức) và có bằng tiến sĩ kinh tế phát triển từ Đại học Công nghệ Vienna (Áo), ông mang góc nhìn đa chiều vào các tác phẩm của mình.
(Ảnh từ Fonos)
(Ảnh từ Fonos)
Dưới đây là phân tích chi tiết về nội dung, đối tượng nghiên cứu và nhóm độc giả phù hợp cho từng tác phẩm theo trình tự thời gian.

1. Bức xúc không làm ta vô can (2015)

img_0

Nội dung

Cuốn sách đầu tay này được chia thành ba phần chính, tập trung vào việc nghiên cứu cái tôi cá nhân trong bối cảnh xã hội Việt Nam. Tác giả đặt ra câu hỏi lớn về vị thế đạo đức của người bức xúc: "Chúng ta, những người đang bức xúc có thực sự vô can, có thực sự là 'người tốt'?". Sách phân tích cách chúng ta thể hiện sự bức xúc và liệu điều đó có mang lại lợi ích cho cá nhân và xã hội, hay ngược lại, có thể làm suy yếu tinh thần và tạo ra môi trường tiêu cực. Tác phẩm đề cập đến nhiều vấn đề thời sự nóng hổi, từ các hiện tượng như Ngọc Trinh, Sơn Đoòng, đến các show truyền hình thực tế, văn hóa nuôi dạy con cái và văn hóa du lịch.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là các hiện tượng xã hội, cảm xúc bức xúc công khai, và vị thế đạo đức trong xã hội Việt Nam. Tác giả tập trung vào phân tích các phản ứng cá nhân đối với các vấn đề xã hội và những hệ lụy của chúng.

Những ai nên đọc

- Người trẻ quan tâm đến xã hội: Hiểu cách phân tích vấn đề đa chiều, tránh rơi vào "bức xúc vô nghĩa" hoặc thói quen chỉ trích hời hợt (ví dụ: phản ứng trước các vụ việc như tranh cãi về Sơn Đoòng).
- Nhà báo/Người làm truyền thông: Học cách tiếp cận các hiện tượng xã hội với góc nhìn phản biện, tránh định kiến (ví dụ: phân tích hiện tượng Ngọc Trinh).
- Nhà quản lý/Chính sách: Thấu hiểu tâm lý đám đông trong các vấn đề gây tranh cãi (ví dụ: phản ứng về biển đảo, LGBT+).
- Người đang "bức xúc" nhưng bế tắc: Tìm cách chuyển hóa cảm xúc tiêu cực thành hành động xây dựng (ví dụ: từ phẫn nộ về ô nhiễm môi trường sang tham gia phong trào cộng đồng).
Lý do nên đọc: Sách giúp bạn tránh trở thành "kẻ đạo đức giả" khi chỉ phán xét người khác mà không tự vấn bản thân.

2. Thiện, ác và smartphone (2017)

img_1

Nội dung

Tập trung vào văn hóa làm nhục công cộng trên mạng xã hội, cuốn sách ra đời trong thời kỳ Internet cho phép con người tấn công nhau một cách gián tiếp chỉ qua một cú click chuột. Đặng Hoàng Giang phân tích kỹ lưỡng về thời đại số, nơi con người thường xem nhau như những hình ảnh avatar không có thực, và tin rằng họ có thể hành hạ, châm biếm và làm tổn thương người khác một cách tàn nhẫn và thiếu đạo đức.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là văn hóa mạng, hành vi trên mạng xã hội, và hiện tượng làm nhục công cộng trực tuyến. Tác phẩm khám phá cách thức Internet và mạng xã hội ảnh hưởng đến cách chúng ta tương tác với người khác, đặc biệt là những tác động tiêu cực.

Những ai nên đọc

- Phụ huynh có con dùng mạng xã hội: Hiểu rủi ro khi trẻ bị bắt nạt trực tuyến hoặc trở thành "thủ phạm" vô tình (ví dụ: chia sẻ clip đánh hội đồng).
- Người làm giáo dục: Xây dựng chương trình phòng chống bạo lực mạng trong trường học (ví dụ: cách xử lý các vụ bắt nạt qua group chat).
- Nhân viên văn phòng/Doanh nghiệp: Nhận diện văn hóa "ném đá" nơi công sở qua các group chat nội bộ (ví dụ: phê phán đồng nghiệp ẩn danh).
- Người từng là nạn nhân hoặc thủ phạm trên mạng: Hiểu cơ chế tâm lý đằng sau hành vi gây hấn ảo (ví dụ: áp lực xã hội, nhu cầu thể hiện bản thân).
Lý do nên đọc: Sách giải thích tại sao chúng ta dễ dàng "quay lưng với lương tri" khi ngồi sau màn hình, và cách khôi phục sự tử tế trong thế giới số.

3. Điểm đến của cuộc đời (2018)

img_2

Nội dung

Tác phẩm ghi lại hành trình của tác giả khi đồng hành cùng những người bệnh nan y và gia đình họ. Một trong những nhân vật chính là chị Hà - người mẹ đồng hành cùng người con trai 8 tuổi trong hành trình chống lại căn bệnh ung thư. Câu chuyện gây xúc động khi miêu tả cách một đứa trẻ nhỏ đã "biết" và "dám" nói đến cái chết như một người trưởng thành, và sự can đảm của người mẹ khi không né tránh hay giấu diếm mà cùng con nhìn trực diện, đối mặt với cái chết.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là những người đối mặt với bệnh nan y, trải nghiệm cuối đời, và phản ứng của con người trước sự tử vong. Tác giả đã dành một năm trời để theo dõi các trường hợp khác nhau, trở thành người thân của họ và là người được chia sẻ những tâm sự cuối cùng.

Những ai nên đọc

- Người chăm sóc bệnh nhân ung thư/giai đoạn cuối: Học cách trò chuyện về cái chết, lắng nghe không phán xét (ví dụ: câu chuyện bé 8 tuổi dặn mẹ "đừng khóc khi con mất").
- Bác sĩ/Y tá: Rèn luyện kỹ năng đồng cảm thay vì chỉ tập trung vào điều trị y khoa (ví dụ: cách hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhân).
- Người trẻ hoang mang về ý nghĩa cuộc sống: Tìm cảm hứng từ những câu chuyện "sống trọn vẹn dù biết mình sắp chết".
- Người theo đạo/tâm linh: Khám phá góc nhìn đa tín ngưỡng về hành trình cuối đời (sách đề cập cả Phật giáo, Công giáo, và quan điểm phi tôn giáo).
Lý do nên đọc: Cuốn sách như một liệu pháp chữa lành, giúp bạn đối diện với nỗi sợ hãi lớn nhất của loài người – cái chết – bằng sự bình thản.

4. Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ (2020)

img_3

Nội dung

Cuốn sách dẫn người đọc vào thế giới của người trẻ trên dưới hai mươi tuổi – lứa tuổi không còn trẻ con nhưng chưa thực sự là người lớn. Trong thế giới đó có những run rẩy của va chạm thân thể lần đầu, có lấp lánh của tình yêu, có những đêm dài, những chuyến đi xa, những hoang mang và băn khoăn hiện sinh. Tuy nhiên, bao trùm lên tất cả là nỗi đau – nỗi đau từ sự cô đơn của đứa con vẫn được xã hội khen là "trưởng thành" và "ngoan", từ sự trống rỗng nội tâm của đứa trẻ lớn lên trong một gia đình lạnh lẽo, từ sự tuyệt vọng của người trẻ bị giam cầm trong nhà tù mang tên tình yêu cha mẹ.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là người trẻ trong giai đoạn chuyển tiếp từ thiếu niên sang trưởng thành, tâm lý và trải nghiệm tuổi mới lớn, và mối quan hệ cha mẹ-con cái trong giai đoạn này.

Những ai nên đọc

- Cha mẹ có con tuổi teen: Hiểu nguyên nhân sâu xa khi con "đóng cửa phòng" hoặc có biểu hiện trầm cảm (ví dụ: áp lực học tập, kỳ vọng gia đình).
- Giáo viên cấp 3/Đại học: Nhận diện dấu hiệu khủng hoảng tuổi trưởng thành ở học sinh (ví dụ: tự làm đau, rối loạn ăn uống).
- Người trẻ 18–25 tuổi: Tìm thấy tiếng nói chung và giải pháp cho cảm giác "lạc lõng" khi bước vào đời (ví dụ: xung đột giữa giá trị truyền thống và hiện đại).
- Nhà tâm lý học: Học cách tiếp cận thế hệ Gen Z tại Việt Nam với những vấn đề đặc thù (ví dụ: mâu thuẫn giữa tự do cá nhân và áp lực gia đình).
Lý do nên đọc: Sách phơi bày "mặt tối" của những đứa trẻ "ngoan" – những người lớn lên trong im lặng và tổn thương – từ đó kêu gọi sự thấu cảm thay vì phán xét.

5. Đại dương đen (2021)

img_4

Nội dung

Tác phẩm là tiếng nói chia sẻ hiếm hoi với thế giới của người trầm cảm, đồng thời là lời kêu gọi xóa bỏ định kiến xã hội. Đây cũng là công trình giáo dục tâm lý, cung cấp kiến thức căn bản về trầm cảm: hình hài nó thế nào, nó từ đâu tới, nó có thể phá hủy ra sao, có những phương thức trị liệu nào và mỗi chúng ta có thể làm gì để giúp đỡ người bệnh. Tác giả chỉ ra rằng "cứ 5 đến 6 người thì có 1 người từng bị trầm cảm, một tỷ lệ cao hơn bệnh ung thư hay huyết áp cao rất nhiều" nhưng xã hội lại không nhận thức đầy đủ về vấn đề này.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là người mắc chứng trầm cảm, các vấn đề sức khỏe tâm thần, và thái độ của xã hội đối với trầm cảm.

Những ai nên đọc

- Người nghi ngờ mình bị trầm cảm: Nhận diện triệu chứng thông qua case study thực tế (ví dụ: cô gái trẻ mất ngủ triền miên, anh sinh viên tự cắt tay để giải tỏa).
- Người thân của bệnh nhân trầm cảm: Học cách hỗ trợ mà không áp đặt (ví dụ: thay vì nói "cố lên", hãy nói "anh ở đây với em").
- Nhà quản lý nhân sự: Xây dựng môi trường làm việc thân thiện với người có vấn đề sức khỏe tâm thần (ví dụ: chính sách nghỉ phép linh hoạt).
- Học sinh sinh viên: Hiểu rằng trầm cảm không phải "yếu đuối" và cách tìm kiếm trợ giúp từ phòng tham vấn học đường.
Lý do nên đọc: Cuốn sách phá vỡ định kiến "trầm cảm là bệnh của người giàu" hay "chỉ cần đi chơi là khỏi", đồng thời cung cấp kiến thức y khoa đáng tin cậy.

6. Vẻ đẹp của cảnh sắc tầm thường (2024)

img_5

Nội dung

Cuốn sách mở ra hành trình khám phá vẻ đẹp thiên nhiên qua cái nhìn tinh tế của hai nhân vật hư cấu Tò Mò và Suy Ngẫm. Thay vì chỉ trân trọng những phong cảnh "hợp Instagram", tác giả hướng ta tới việc cảm nhận sự phong phú, phức tạp và bí ẩn của âm thanh, mùi vị, chuồn chuồn, nhện, bướm di cư, đầm lầy, hoa tàn hay lúc xấu trời – những điều tưởng chừng tầm thường.

Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, sự đánh giá về môi trường, và mindfulness (sự tỉnh thức) trong việc cảm nhận thế giới tự nhiên.

Những ai nên đọc

- Người thành thị stress vì nhịp sống nhanh: Tìm thấy liệu pháp thiền từ việc quan sát thiên nhiên nhỏ bé (ví dụ: cách một chiếc lá rụng, tiếng mưa rơi).
- Nhiếp ảnh gia/Nghệ sĩ: Khám phá vẻ đẹp nghệ thuật trong những cảnh vật "không đáng chụp" (ví dụ: bãi rác, vũng nước mưa).
- Nhà bảo tồn môi trường: Hiểu mối liên hệ giữa thẩm mỹ và ý thức bảo vệ thiên nhiên (ví dụ: vì sao chúng ta chỉ quan tâm đến động vật dễ thương?).
- Du khách "mê sống ảo": Thoát khỏi ám ảnh "điểm check-in đẹp" để trải nghiệm du lịch chậm và sâu (ví dụ: ngắm rêu trên tường cổ thay vì xếp hàng chụp ảnh ở homestay nổi tiếng).
Lý do nên đọc: Sách thách thức quan niệm "thiên nhiên phải hùng vĩ mới đáng chiêm ngưỡng", giúp bạn tìm thấy sự bình yên ngay trong không gian sống hàng ngày.

Kết Luận

Các tác phẩm của Đặng Hoàng Giang phản ánh một hành trình sáng tác đa dạng: từ phân tích xã hội sắc bén (Bức xúc không làm ta vô can, Thiện Ác và Smartphone), khám phá nhân văn về sự sống – cái chết (Điểm đến của cuộc đời), đến tâm lý người trẻ (Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ), sức khỏe tâm thần (Đại dương đen), và mối quan hệ với thiên nhiên (Vẻ đẹp của cảnh sắc tầm thường). Dù khai thác chủ đề nào, tất cả đều hướng đến hai nhóm độc giả cốt lõi:
- Người muốn hiểu chính mình thông qua các vấn đề xã hội, tâm lý, hoặc triết lý sống.
- Người muốn hiểu người khác, đặc biệt là những nhóm yếu thế (bệnh nhân, người trầm cảm, người trẻ lạc lối).
Hãy chọn tác phẩm phù hợp với vấn đề cá nhân hoặc nghề nghiệp đang đối mặt. Mỗi cuốn sách đều có thể đứng độc lập như một công cụ tự vấn và thay đổi nhận thức.