Nếu vào một ngày đẹp trời, chiếc ngăn tủ cũ kỹ trong phòng bạn bỗng phát sáng bất thường, bạn sẽ làm gì? Với trí tò mò không thể cưỡng lại, bạn bước tới, kéo nó ra một cách dứt khoát, và bên trong là một cỗ máy thời gian!

Liệu bạn sẽ quay về đâu?

Nếu là mình, chẳng cần đắn đo, mình sẽ quay về năm 2013, lẻn ra ngoài tiệm net và tìm cách để âm thầm “múc” cho mình một túi đầy Bitcoin, khi giá của nó vẫn chưa bằng một tô phở tái nạm. Nghe quen nhỉ? Có lẽ đây không chỉ là giấc mơ của riêng mình, mà của cả một thế hệ đang than vãn vì “biết đến Bitcoin quá muộn”.

Bitcoin, và rộng hơn là công nghệ blockchain, bắt đầu manh nha tại Việt Nam từ những năm 2013–2014. Báo Thanh Niên từng đăng tải bài viết có tựa đề "Đào và lướt Bitcoin ở VN", kể về những bạn trẻ say sưa tìm cách "đào coin" như một trò chơi công nghệ mới. Nhưng đi cùng với đó luôn là những cảnh báo quen thuộc: “lừa đảo đa cấp”, “mất trắng vì đầu tư ảo”, “nguy cơ rửa tiền”… Những lời cảnh báo ấy vẫn được lặp đi lặp lại suốt cả thập kỷ sau, khiến blockchain mãi là một khái niệm trông rất xa vời, nếu không muốn nói là tai tiếng.

Ấy vậy mà, một bước ngoặt mới có thể đang hình thành. Mới đây, một mạng blockchain Layer-1 ở quy mô quốc gia, do công ty 1Matrix, một doanh nghiệp công nghệ Việt Nam, trực tiếp thiết kế và phát triển từ nền tảng lõi, đã chính thức được khởi động.

Theo những thông tin ở thời điểm hiện tại, có vẻ 1Matrix không phải là một dự án “start-up blockchain” thông thường. Đứng sau nó là những cái tên “máu mặt” trong giới tài chính – công nghệ Việt: từ Techcombank, One Mount Group, cho tới Hiệp hội Blockchain Việt Nam. Đặc biệt, dự án còn có sự tham gia trực tiếp của ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain, và ông Hồ Anh Minh, con trai Chủ tịch Techcombank. Với mục tiêu phục vụ hơn 50 triệu người dân, được “đặt hàng” phát triển bởi chính giới lãnh đạo cấp cao, và cam kết đầu tư lên tới 500 triệu USD, 1Matrix đang được kì vọng sẽ tạo nên một siêu dự án blockchain đầu tiên của Việt Nam.

Vậy 1Matrix thực chất là gì? Nó có gì khác so với những mạng như Ethereum, BNB Chain hay Solana? Vì sao họ không chọn đi đường tắt bằng cách xây Layer-2, mà lại chọn con đường gian nan là tự phát triển Layer-1 từ đầu? Và liệu đây chỉ có phải là một chiêu “PR blockchain quốc nội”, hay thực sự là một bước ngoặt công nghệ?

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng bóc tách dự án 1Matrix từ trong ra ngoài, từ tầm nhìn, đội ngũ sáng lập, công nghệ nền tảng, đến lộ trình phát triển và viễn cảnh tương lai. Bởi nếu 1Matrix thật sự nghiêm túc với mục tiêu trở thành “cao tốc số” quốc gia, thì dù bạn là lập trình viên, nhà đầu tư, hay chỉ là người dùng công nghệ bình thường, bạn cũng sẽ là một phần trong hành trình này. Đặc biệt là khi chúng ta đang bước vào một giai đoạn mang tính bước ngoặt, “Kỷ nguyên vươn mình” của dân tộc Việt trong thế giới sắp sửa định hình một trật tự mới.

Nếu quan tâm và muốn tìm hiểu thêm các kiến thức trong lĩnh vực blockchain, bạn cũng có thể tham giagroup Xóa Mù Crypto – cộng đồng do MoveSpiders kết hợp cùng Aptos Foundation xây dựng. Link tham gia Spiderum sẽ để ở phần mô tả. Còn bây giờ thì bắt đầu thôi. 

Trước khi đi sâu vào công nghệ hay chiến lược dài hạn, chúng ta cần hiểu rõ: 1Matrix thực chất là ai, được sinh ra từ đâu, và đang hướng đến điều gì? Vì chỉ khi nắm được bức tranh tổng thể, ta mới thấy hết quy mô và tầm vóc thật sự của dự án này.

1.1. Mục tiêu – Tầm nhìn – Sứ mệnh

1Matrix không đơn thuần là một dự án công nghệ. Đây là một nỗ lực mang tính chiến lược để xây dựng hạ tầng blockchain quốc gia đầu tiên “Make in Vietnam”, một mạng lưới chuỗi khối nền tảng do chính người Việt thiết kế, vận hành và làm chủ hoàn toàn.

Tầm nhìn của 1Matrix đến năm 2030 là đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về blockchain, thông qua việc phát triển một mạng lưới đủ mạnh để phục vụ hàng triệu người dân trong đời sống số hàng ngày. Dự án kỳ vọng sẽ phục vụ trực tiếp hoặc gián tiếp cho hơn 50 triệu người dùng Việt Nam, không chỉ trong lĩnh vực tài chính, mà còn trong dịch vụ công, y tế, giáo dục, truy xuất nguồn gốc, và nhiều ứng dụng thực tiễn khác.

Điều đặc biệt là 1Matrix không chọn hướng đi “ăn xổi” như nhiều dự án blockchain khác. Mục tiêu trước mắt của họ là xây dựng công nghệ lõi từ gốc: từ thuật toán đồng thuận, cơ chế dữ liệu, bảo mật hệ thống đến trải nghiệm người dùng. Nói cách khác, thay vì “copy-paste” (hay đúng thuật ngữ là fork) một mã nguồn blockchain sẵn có từ nước ngoài, họ muốn dựng lên một hệ thống hoàn toàn mới, do người Việt thiết kế và định hình.

Sứ mệnh của 1Matrix được ông Phan Đức Trung, Chủ tịch HĐQT dự án, mô tả ngắn gọn nhưng đầy trọng lượng:

“Việc làm chủ công nghệ blockchain sẽ củng cố chủ quyền quốc gia về dữ liệu, an ninh thông tin và nâng tầm vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.”

Không phải ngẫu nhiên mà dự án này được Chính phủ “giao nhiệm vụ” tại Diễn đàn Quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số năm 2024. Nó nằm trong tổng thể chiến lược phát triển công nghệ chuỗi khối mà Việt Nam đã đề ra, như một phần của hành trình xây dựng nền kinh tế số, xã hội số và Chính phủ số trong thập kỷ tới.

1.2. Đội ngũ sáng lập & Hậu thuẫn

Sau những tham vọng lớn lao, điều khiến nhiều người chú ý hơn cả là ai đang thực sự đứng sau 1Matrix? Và câu trả lời đã phần nào lý giải được vì sao dự án này có quy mô rất lớn.

1Matrix JSC (Công ty Cổ phần 1Matrix) chính thức được thành lập ngày 31/3/2025, như kết quả của sự hợp tác giữa các tên tuổi đầu ngành:

One Mount Group – một công ty công nghệ lớn trong hệ sinh thái Techcombank – hiện nắm 60% cổ phần.

Ông Hồ Anh Minh – con trai của Chủ tịch Techcombank Hồ Hùng Anh, sở hữu 10% cổ phần và đóng vai trò là người đại diện cho tầm nhìn công nghệ – tài chính trong dự án.

Decom Holdings – công ty do ông Phan Đức Trung sáng lập – nắm 30% cổ phần còn lại.

Về vai trò lãnh đạo, ông Phan Đức Trung, một gương mặt kỳ cựu trong ngành blockchain tại Việt Nam, hiện đang là Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA). Ông sinh năm 1976, từng giữ nhiều vai trò tư vấn chính sách về tài sản số, và hiện tự giới thiệu mình là “kiến trúc sư trưởng của mạng blockchain Việt Nam”. Ông Trung cũng có quan hệ mật thiết với nhiều tập đoàn lớn trong nước, đặc biệt là hệ sinh thái Masan – Techcombank – yếu tố giúp dự án có cả nguồn lực tài chính lẫn hành lang chính sách thuận lợi.

Trong khi đó, ông Hồ Anh Minh, sinh năm 1995, dù còn khá trẻ, nhưng đã là một trong những doanh nhân sở hữu tài sản lớn nhất sàn chứng khoán Việt, với gần 9.000 tỷ đồng cổ phần tại Techcombank. Ông cũng nắm giữ cổ phần đáng kể tại Masterise Group và One Mount – những doanh nghiệp đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế số của Việt Nam. Việc ông Minh trực tiếp tham gia 1Matrix không chỉ cho thấy cam kết về nguồn lực, mà còn cho chúng ta thấy được xu hướng chuyển dịch của giới tài chính truyền thống sang lĩnh vực hạ tầng công nghệ thế hệ mới.

Đặc biệt, One Mount Group – cổ đông lớn nhất của dự án – đã cam kết đầu tư từ 200 đến 500 triệu USD để phát triển mạng blockchain Make in Vietnam này. Điều đó khiến 1Matrix trở thành một trong những dự án blockchain có ngân sách lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam, đủ sức triển khai một hệ thống hạ tầng phức tạp và duy trì hoạt động trong nhiều năm.

Ngoài ông Trung và ông Minh, đội ngũ điều hành cụ thể của 1Matrix hiện vẫn chưa được công bố chi tiết. Tuy nhiên, sự kiện ra mắt dự án đã có sự hiện diện của đại diện từ các bộ, ngành, doanh nghiệp công nghệ và các cơ quan quản lý nhà nước, cho thấy dự án không chỉ mang tính chất “startup”, mà là một sáng kiến có tính quốc gia, được vận hành bởi những nhân sự dày dạn kinh nghiệm từ cả khu vực công lẫn tư.

Tuy nhiên, thị trường crypto thường nhắc chúng ta về một bài học. Nguồn lực lớn thường không đảm bảo thành công, đặc biệt là với các dự án layer-1. Đã từng có rất nhiều cái tên máu mặt kêu gọi được số vốn khổng lồ, nhưng không tránh khỏi trò đùa của số phận, lại rơi vào thất bại.Cái tên điển hình có thể nhắc đến EOS, dự án từng gọi được số vốn khổng lồ đến 4 tỷ USD. một trong những ICO lớn nhất lịch sử, nhưng sau đó gần như mất hút vì không xây dựng được hệ sinh thái thực sự. Hay gần đây chúng ta có thể nhìn vào Near Protocol, từng gọi được hơn 350 triệu USD vào năm 2021, nhưng đang sống lay lắt ở chu kỳ này.

Việc 1Matrix có được sự hậu thuẫn lớn từ Techcombank, One Mount và các cơ quan chính phủ là một lợi thế không thể phủ nhận. Và số tiền cam kết đầu tư từ 200–500 triệu USD với chúng ta có thể là con số khổng lồ. Nhưng khi bước vào thế giới blockchain, 1Matrix có thể cần nhiều yếu tố hơn để có thể đảm bảo thành công.

Có chăng, một điều chúng ta có thể thấy được đó là tầm nhìn của đội ngũ. Thay vì phát triển một ứng dụng, hay phát hành một đồng coin như cách nhiều dự án khác từng bắt đầu, họ chọn xây từ gốc, một mạng blockchain Layer-1 hoàn chỉnh.

Vậy chính xác thì Layer-1 là gì? Và tại sao trong khi nhiều bên đang tìm đến Layer-2 - một giải pháp tiết kiệm thời gian và chi phí, như cách Sony dùng công nghệ của Optimism để xây blockchain layer-2 Soneium, hay Coinbase với Base. Thì tại sao 1Matrix lại chọn hướng “đào đường xuyên núi” này?

Nếu coi blockchain là một thành phố số, thì Layer-1 chính là nền móng, phần hạ tầng lõi chịu trách nhiệm lưu trữ, xác thực và xử lý toàn bộ giao dịch. Bitcoin, Ethereum, Solana,… đều là những mạng Layer-1. Trên nền tảng đó, các ứng dụng mới có thể được xây dựng, giống như việc dựng nhà trên nền đất vững chắc.

Còn Layer-2 là một cách xây những “đô thị vùng ven” để giảm tải cho Layer-1. Layer-2 thường được xây dựng trên một mạng blockchain sẵn có, giúp xử lý giao dịch nhanh và rẻ hơn, nhưng vẫn phụ thuộc vào Layer-1 để bảo mật và ghi nhận dữ liệu cuối cùng. Ví dụ như Optimism hay Arbitrum đều là Layer-2 chạy trên Ethereum.

Vậy tại sao 1Matrix không chọn Layer-2, giải pháp vừa phổ biến, vừa nhanh, rẻ, có sẵn?

Câu trả lời nằm ở bốn chữ: chủ quyền và định hướng dài hạn.

2.1. Chủ quyền công nghệ & dữ liệu

Dùng Layer-2 là “dựa trên hạ tầng của người khác”. Dù nhanh chóng triển khai, nhưng việc xây dựng trên Ethereum hay bất kỳ Layer-1 quốc tế nào đều kéo theo phụ thuộc vào tiêu chuẩn, thuật toán, và quy tắc của nước ngoài. Điều này khó đảm bảo an toàn dữ liệu, đặc biệt khi ứng dụng blockchain cho các dịch vụ công – nơi thông tin nhạy cảm như danh tính, hồ sơ y tế, tài sản… cần được kiểm soát chặt chẽ bởi luật pháp Việt Nam.

“Nếu dữ liệu người Việt vẫn chạy trên mạng quốc tế, thì gọi là chủ quyền dữ liệu làm sao được?” – Đây là quan điểm mà ông Phan Đức Trung, Chủ tịch 1Matrix, đã nhiều lần khẳng định.

2.2. Tùy biến toàn diện, từ công nghệ lõi đến trải nghiệm

Khi sở hữu Layer-1, 1Matrix có thể chủ động điều chỉnh tất cả yếu tố quan trọng: thuật toán đồng thuận, cấu trúc lưu trữ dữ liệu, mức phí giao dịch, trải nghiệm người dùng,... Điều này đặc biệt quan trọng với các hệ thống dịch vụ công hoặc doanh nghiệp lớn trong nước, nơi mỗi giây xử lý, mỗi đồng phí hay mỗi rủi ro bảo mật đều ảnh hưởng tới hàng triệu người.

Layer-2 không cho phép tùy biến sâu như vậy, bởi vẫn bị giới hạn bởi Layer-1 mà nó phụ thuộc vào.

2.3. Khả năng liên thông quốc tế ngang hàng

Blockchain của 1Matrix được thiết kế để kết nối trực tiếp với các mạng blockchain lớn trên thế giới như BSN của Trung Quốc và EBSI của châu Âu – hai nền tảng đang được nhiều quốc gia ứng dụng để triển khai dịch vụ công và dữ liệu công dân.

Nếu chỉ là một Layer-2 của mạng khác, 1Matrix sẽ bị xem như “trạm phụ”, khó có quyền đồng đàm phán về tiêu chuẩn kỹ thuật và khả năng tích hợp. Trong khi nếu là Layer-1 độc lập, 1Matrix có thể ngồi ngang hàng, xây cầu nối, và đàm phán ngang vai với các hạ tầng quốc tế – một điều thiết yếu nếu Việt Nam muốn vươn ra toàn cầu bằng công nghệ blockchain.

2.4. Nguồn lực đủ mạnh để làm từ gốc

Dù hiện nay đã có rất nhiều công cụ hỗ trợ, việc xây dựng một blockchain Layer-1 từ đầu vẫn luôn là một hành trình đắt đỏ và phức tạp. Nó đòi hỏi không chỉ vốn đầu tư lớn, mà còn cần thời gian, đội ngũ kỹ thuật trình độ cao và năng lực vận hành bền bỉ.

Theo một chia sẻ từ anh Nguyễn Thế Vinh (đồng sáng lập và CEO của Ninety Eight, trước đây là Coin98), “Chi phí để xây dựng hạ tầng cho một Blockchain Layer 2 khoảng 5-10 triệu USD (chưa bao gồm chi phí vận hành, nâng cấp, marketing,..). Trong khi L2 đã được kế thừa rất nhiều resource từ L1 của nó.”

Điều đó có nghĩa: để xây dựng một Layer-1 hoàn chỉnh, chi phí có thể gấp nhiều lần con số trên, chưa kể đến những rủi ro về kỹ thuật, bảo mật và quy mô vận hành. Đây là lý do vì sao phần lớn các dự án hiện nay chọn “đi đường tắt”, tận dụng nền tảng có sẵn, thay vì tự xây từ đầu.

Nhưng 1Matrix thì khác. Với sự hậu thuẫn tài chínhtừ Techcombank, One Mount Group, cùng cam kết đầu tư lên tới 500 triệu USD, 1Matrix chọn cách xây từ nền móng, để tạo nên một hạ tầng của Việt Nam, thay vì chỉ lắp ghép từ công nghệ có sẵn.

Nhưng trong thực tế, bắt đầu từ gốc không có nghĩa sẽ thành công hơn so với việc xây dựng trên nền tảng có sẵn. Không có cộng đồng, không có dApp thực sự sử dụng, thì một Layer-1 dù tốt về kỹ thuật cũng có thể rơi vào cảnh hoang vắng. Một tình cảnh mà Near hay Polkadot đã rơi vào chính ở chu kỳ trước.

Dù sản phẩm của 1Matrix vẫn chưa chính thức ra mắt mainnet, nhưng qua những chia sẻ từ ông Phan Đức Trung – Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam và cũng là người trực tiếp dẫn dắt dự án, chúng ta đã có thể hình dung được phần nào diện mạo công nghệ của mạng lưới này.

Không chỉ đơn thuần xây dựng một blockchain mới đơn thuần, 1Matrix tìm cách đưa blockchain vào những tiện ích có thể phục vụ đời sống thật sự – từ trải nghiệm người dùng, khả năng mở rộng, đến mức độ tương thích với hạ tầng quốc gia và quốc tế.

Hãy cùng điểm qua những đặc điểm cốt lõi được kỳ vọng sẽ trở thành “xương sống” công nghệ của 1Matrix:

3.1. Hiệu năng cao

Một trong những thách thức lớn của các blockchain hiện nay là tốc độ. Ethereum chỉ xử lý khoảng 15–20 giao dịch mỗi giây (TPS), trong khi các ứng dụng đời sống như ví điện tử hay hệ thống ngân hàng cần hàng nghìn TPS để đảm bảo trải nghiệm tức thì.

1Matrix đặt mục tiêu đạt hàng chục nghìn TPS, tương đương với những blockchain hiệu năng cao nhất hiện nay như Aptos hay Solana. Với thông lượng như vậy, các thao tác như xác nhận hồ sơ công dân, chuyển khoản ngân hàng, hay ký hợp đồng số có thể được thực hiện trong vài giây, thay vì phải chờ vài chục giây để chuỗi khối xác nhận hay phải trả phí “gas” cao.

3.2. Thuật toán đồng thuận tiên tiến

Hiện tại, 1Matrix chưa công bố chính thức cơ chế đồng thuận, nhưng theo nhiều nguồn từ chính đội ngũ dự án, mạng lưới có khả năng cao sẽ sử dụng biến thể của Proof-of-Stake (PoS) kết hợp Byzantine Fault Tolerance (BFT) – một dạng thuật toán đang được nhiều mạng hiệu năng cao áp dụng (ví dụ như Near, Avalanche).

Ưu điểm của cơ chế này là:

Đảm bảo độ an toàn trước rủi ro gian lận: Blockchain vẫn sẽ duy trì hoạt động ổn định ngay cả khi có một vài node cố tình làm sai hoặc bị tấn công. Đây là điểm mạnh của cơ chế BFT, vốn được thiết kế để duy trì trạng thái ổn định cao.

Không cần “đào” coin: Thay vì dùng máy tính công suất lớn để giải thuật toán như Bitcoin (vừa tốn điện, vừa hại môi trường), cơ chế Proof-of-Stake cho phép người tham gia chỉ cần nắm giữ và “đặt cọc” token (staking) để vận hành mạng.

Dễ triển khai, tiết kiệm chi phí: Vì áp dụng cơ chế  Proof-of-Stake, blockchain của 1Matrix có thể không cần máy móc mạnh hay đội ngũ kỹ thuật phức tạp, các tổ chức như doanh nghiệp, trường đại học, cơ quan công đều có thể dễ dàng tham gia vận hành mạng của 1Matrix bằng cách chạy node xác thực – giúp mạng lưới mở rộng nhanh và an toàn hơn.

3.3. Hạ tầng Cloud Node

Một trong những sáng tạo mang tính “Make in Vietnam” rõ nét của 1Matrix chính là việc họ tích hợp mô hình Cloud Node – tức chạy node blockchain trên nền tảng đám mây, tương tự như cách các doanh nghiệp hiện nay sử dụng Google Cloud hay AWS.

Theo chia sẻ của ông Phan Đức Trung, mục tiêu của họ là:

“Biến việc triển khai node trở thành một thao tác đơn giản, không cần đội IT phức tạp. Người dùng chỉ cần vài thao tác là có thể chạy node, tham gia mạng lưới.”

Giải pháp sáng tạo này mở ra khả nhiều năng triển khai node cho những đối tượng khác nhau:

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ – như một phần trong quy trình truy xuất nguồn gốc, quản trị chuỗi cung ứng.

Các cơ quan nhà nước – như công cụ lưu trữ hồ sơ công dân, tài sản số.

Các trường đại học và tổ chức nghiên cứu – để tham gia mạng như những nút xác thực tin cậy.

3.4. Liên thông quốc tế

Không phải là một blockchain nội địa, hoạt động biệt lập, 1Matrix đang được thiết kế để kết nối trực tiếp với BSN (Trung Quốc) và EBSI (Châu Âu) – hai mạng blockchain quốc gia/khu vực đang dẫn đầu về ứng dụng blockchain trong chính phủ và doanh nghiệp.

Việc tích hợp này không chỉ giúp người dùng quốc tế có thể tương tác với ứng dụng tại Việt Nam, mà còn mở đường để doanh nghiệp Việt kết nối quy trình với chuỗi cung ứng toàn cầu – từ truy xuất nông sản xuất khẩu sang EU đến hợp đồng vận chuyển logistics xuyên biên giới.

3.5. Hướng đến EVM compatibility

Dù chưa có công bố chính thức, nhưng 1Matrix cho biết họ sẽ tuân thủ theo “tiêu chuẩn kết nối quốc tế”, điều này gần như chắc chắn blockchain của Việt Nam sẽ có khả năng tương thích với Ethereum Virtual Machine (EVM) – nền tảng phổ biến nhất bậc nhất trong giới lập trình Web3.

Việc tương thích EVM sẽ tạo được cơ hội :

Thu hút cộng đồng lập trình viên đông đảo đang viết ứng dụng trên Ethereum, BNB Chain, Polygon,...

Giúp hàng trăm ứng dụng phi tập trung (dApp) trên các blockchain EVM có thể dễ dàng chuyển sang chạy trên 1Matrix mà không cần viết lại từ đầu.

Tạo đà để phát triển một hệ sinh thái ứng dụng “make in Việt Nam”: từ ví, sàn DEX, game NFT đến ứng dụng quản trị DAO.

Với vai trò là blockchain nòng cốt, để có phát triển bền vững, 1Matrix cần có một kế hoạch phát triển rõ ràng và một hành lang pháp lý ổn định. Đây là hai yếu tố cốt lõi giúp một dự án không chỉ “sống sót”, mà còn có thể mở rộng quy mô, tích hợp vào đời sống và trở thành một phần của hạ tầng xã hội.

Không chỉ đặt mục tiêu chung chung, 1Matrix đã đưa ra một roadmap chi tiết từ nay đến năm 2030. Dưới đây là những cột mốc chính:

Giai đoạn 1 (2025–2026): Nghiên cứu, xây nền móng và cộng đồng ban đầu

Đây là giai đoạn 1Matrix đặt những viên gạch đầu tiên cho hạ tầng và hệ sinh thái của mình. Dự án chính thức thành lập công ty và hoàn thiện pháp lý trong quý II năm 2025, đánh dấu sự ra mắt chính thức trên truyền thông và các kênh chính thống.

Để có bước chạy đà trong việc xây dựng cộng đồng kỹ thuật, 1Matrix đã và đang tổ chức VietChain Talents 2025 – cuộc thi đầu tiên dành riêng cho các nhà phát triển và startup blockchain tại Việt Nam. Cuộc thi không chỉ là sân chơi sáng tạo, mà còn là cách để mạng lưới tìm kiếm những nhân tố tiềm năng cùng xây dựng hệ sinh thái ứng dụng trong tương lai.

Trong thời gian này, đội ngũ cũng tập trung phát triển các thành phần kỹ thuật cốt lõi của mạng lưới, bao gồm:

Thuật toán đồng thuận

Hệ thống vận hành dữ liệu

Hạ tầng cloud node – cho phép triển khai node blockchain dễ dàng như sử dụng dịch vụ điện toán đám mây

Cuối giai đoạn này, mạng sẽ triển khai testnet nội bộ, tiến tới testnet công khai trong năm 2026, một bước thử nghiệm quan trọng trước khi bước vào giai đoạn mainnet.

Giai đoạn 2 (2026–2027): Thử nghiệm thực tế, mainnet

Trong giai đoạn này, 1Matrix sẽ bắt đầu triển khai các thử nghiệm thực tế tại một số địa phương, đặc biệt là tham gia sandbox tại Đà Nẵng để ứng dụng blockchain vào các lĩnh vực như dịch vụ công, đô thị thông minh, và quản trị dữ liệu công dân.

FYI: Sandbox là mô hình thử nghiệm có kiểm soát do cơ quan quản lý cho phép, nhằm giúp các công nghệ mới được thử nghiệm thực tế trên quy mô giới hạn, trước khi triển khai đại trà. Đây là bước quan trọng để đánh giá hiệu quả và rủi ro của công nghệ mới trong môi trường thật.

Song song đó, 1Matrix cũng đề xuất tham gia sandbox trong hệ thống fintech của Ngân hàng Nhà nước, nhằm tích hợp blockchain vào hệ sinh thái ngân hàng số – nơi các giao dịch tài chính, định danh điện tử và hợp đồng thông minh có thể vận hành trơn tru, minh bạch hơn.

Mạng lưới cũng sẽ kết nối các node đầu tiên tại cơ quan nhà nước, trường đại học và doanh nghiệp lớn, tạo nền móng cho hệ thống xác thực phân tán.

Dự kiến, mạng chính (mainnet) sẽ được ra mắt vào năm 2027, với ít nhất 50–100 node hoạt động, đi kèm hàng chục ứng dụng nền tảng được phát triển để phục vụ nhu cầu thực tế trong nước.

Giai đoạn 3 (2028–2030): Phủ sóng toàn quốc, đưa blockchain vào xã hội số

Sau khi đã hoàn thiện nền tảng công nghệ và thử nghiệm thành công trong môi trường kiểm soát, 1Matrix bước vào giai đoạn quan trọng nhất, cũng là nhiệm vụ chính của mình, đó là mở rộng quy mô sử dụng và tích hợp sâu vào các lĩnh vực trọng yếu của xã hội.

Dự án đặt mục tiêu đưa blockchain trở thành hạ tầng ngầm của xã hội số, vận hành trong âm thầm nhưng đảm bảo được sự minh bạch, tin cậy và kết nối liên thông trên diện rộng. Các ứng dụng điển hình sẽ được phổ cập vào các lĩnh vực như:

Dịch vụ công: blockchain giúp đơn giản hóa và minh bạch hóa quy trình đăng ký hộ khẩu, giấy khai sinh, cấp phép xây dựng, cấp bằng lái,… loại bỏ thủ tục rườm rà, giảm gian lận và tiết kiệm thời gian cho người dân.

Ngân hàng số: tích hợp blockchain vào các tính năng như xác thực định danh (eKYC), ký hợp đồng điện tử, và chuyển khoản đa chuỗi, giúp hệ sinh thái tài chính trở nên thông minh, an toàn và dễ mở rộng hơn bao giờ hết.

Truy xuất nguồn gốc: từ nông sản, thực phẩm sạch đến hàng hóa xuất khẩu, mọi thông tin về nguồn gốc, hành trình vận chuyển, chứng nhận chất lượng sẽ được lưu trữ vĩnh viễn trên blockchain, tăng tính minh bạch, nâng cao uy tín hàng Việt trên thị trường quốc tế.

Tài chính phi tập trung (DeFi): mở đường cho các ứng dụng như cho vay ngang hàng (lending), sàn giao dịch phi tập trung (DEX), và stablecoin gắn với VND — mang lại lựa chọn tài chính mới cho người dùng mà không cần thông qua trung gian truyền thống.

Bên cạnh đó, nếu hành lang pháp lý cho phép, 1Matrix sẽ kích hoạt token gốc của mạng lưới, mở ra cơ chế staking, quản trị mạng và các chương trình phần thưởng – qua đó khuyến khích cộng đồng tham gia vận hành, bảo mật và phát triển hệ sinh thái.

Mục tiêu cuối cùng của giai đoạn này là phục vụ gián tiếp ít nhất 50 triệu người dùng Việt, thông qua các ứng dụng phổ thông trong đời sống, từ đi làm giấy tờ, nhận lương, đến tiêu dùng và xác minh thông tin. Đây sẽ là thời điểm blockchain không còn là một khái niệm kỹ thuật xa vời, mà trở thành phần tất yếu của hạ tầng số quốc gia.

Cho đến hiện tại, Việt Nam vẫn chưa có luật chính thức công nhận tài sản số hay tiền mã hóa. Tuy nhiên, blockchain đã được xác định là công nghệ chiến lược trong chương trình chuyển đổi số quốc gia, với nhiều định hướng pháp lý lớn đã được ban hành qua các văn bản:

Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị (cuối 2024) ưu tiên phát triển blockchain, xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

Chiến lược quốc gia đến 2030 về blockchain (Quyết định 1236/QĐ-TTg) đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm dẫn đầu khu vực.

Tại Diễn đàn phát triển doanh nghiệp công nghệ số 2025, Tổng Bí thư trực tiếp giao nhiệm vụ cho One Mount phát triển mạng blockchain Make in Vietnam.

Có thể nói, blockchain đã có được sự ủng hộ từ nhà nước, một nền tảng chính sách đang dần được mở ra, và 1Matrix được xem là một phần trong tầm nhìn đó.

Nhưng đi từ chủ trương đến hiện thực luôn là một hành trình đầy thách thức.

Chẳng hạn, ngân hàng trung ương Thái Lan (BoT) từng phải lùi thời gian thử nghiệm đồng tiền số bán lẻ (retail CBDC) từ quý II/2022 sang cuối năm, khiến toàn bộ kế hoạch triển khai đại chúng bị chậm lại gần một năm. Nếu tình trạng tương tự xảy ra với 1Matrix, thời gian "ngâm" sandbox quá lâu hoàn toàn có thể làm mất đi lợi thế tiên phong mà dự án đang nắm giữ.

Một ví dụ khác là dự án blockchain e-Gov của Bộ Tài chính Thái Lan. Ra mắt từ năm 2019 với ba chương trình thí điểm (hoàn thuế du lịch, đấu thầu, phát hành trái phiếu), nhưng đến năm 2022, phần lớn vẫn chỉ dừng ở phạm vi thử nghiệm nội bộ, chưa thể triển khai đại trà. Tình trạng đình trệ này cho thấy một sự thật rằng khi blockchain đi vào lĩnh vực công, nó dễ bị “kẹt” lại ngay giữa các vấn đề ngân sách hạn chế, năng lực triển khai thiếu hụt, và sự thay đổi trong ưu tiên chính trị.

Tóm lại, chính sách thuận lợi là điều kiện cần, nhưng chưa phải đủ. Dự án sẽ phải đối mặt với nhiều bài toán phát sinh trong thực tế: Làm sao thoát khỏi sandbox đúng lúc? Làm sao đảm bảo nhân sự, ngân sách và tiến độ triển khai để không bị vỡ trận giữa đường?

Đó là những câu hỏi mà 1Matrix phải tự mình tìm ra lời giải, trước khi đạt được tham vọng trở thành nền móng cho một kỷ nguyên công nghệ số mới.

Nhưng ít nhất, ta có thể thấy họ không chọn cách đứng yên chờ đợi. Như ông Phan Đức Trung, Chủ tịch HĐQT 1Matrix, từng nói:

“Nếu chưa có luật, ta sẽ đi bằng sandbox. Nếu chưa có sandbox, ta sẽ góp ý để tạo ra nó.”

Và thực tế, việc 1Matrix đã chủ động lên kế hoạch tham gia sandbox tại các địa phương như Đà Nẵng, và đặt mục tiêu tham gia sandbox fintech trong lĩnh vực ngân hàng đã cho thấy tinh thần tiên phong của mình, không đứng chờ cơ hội, mà tự tay tạo ra nó.

Để mà nói thật, blockchain không phải là công nghệ mới mẻ chỉ vừa xuất hiện ngày hôm qua. Trên thế giới đã có rất nhiều mạng blockchain phổ biến, thậm chí người Việt chúng ta cũng đã có những blockchain của mình như Viction hay KardiaChain.

Vì vậy, nếu chỉ xét về mặt công nghệ, 1Matrix có thể không phải là một phát minh đột phá. Nhưng điểm đáng nói, và cũng là thứ làm nên giá trị thật sự của dự án này, nằm ở câu hỏi: blockchain của 1Matrix sẽ giúp gì cho đời sống người Việt?

1Matrix có thể là nỗ lực đầu tiên nhằm xây dựng một hạ tầng số cấp quốc gia do chính người Việt thiết kế, làm chủ và phục vụ cho người Việt. Đây là một dự án có khả năngkhông chạy theo cơn sóng thị trường, mà hướng đến việc làm nền móng thật sự cho kỷ nguyên số hóa của đất nước. Sự thành công của 1Matrix vẫn là một câu hỏi cần thời gian tiết lộ câu trả lời. Còn bạn, bạn nghĩ thế nào về dự án này? Hãy chia sẻ với Spiderum ở phần bình luận nhé