Tất cả mọi người đều đang sống, cố gắng vì những điều khác nhau. Hạnh phúc của mỗi người đều là độc nhất. Giống như DNA, không có mã gen nào giống mã gen nào hoàn toàn.
Đối với 1 nhà sư khổ hạnh, có thể một cuộc sống vô dục vô cầu là đáng sống. Hạnh phúc của 1 doanh nhân có thể là mong muốn công ty của mình phát triển mạnh mẽ, mang lại nhiều của cải vật chất. Trong khi một người nổi tiếng muốn xây dựng danh tiếng của mình thật vang dội thì một nông dân nào đó chỉ đơn giản là muốn mùa màng bội thu. Một người cha đơn thân cố gắng hết tinh thần và sức lực để nuôi lớn những đứa con thơ. Một nhà văn hạnh phúc khi được viết ra những tâm tư của mình. Một con nghiện sống vì liều thuốc tiếp theo. Chúng ta đều đang đi theo những ngôi sao chỉ đường khác nhau. Chẳng có hạnh phúc nào giống hạnh phúc nào.
Chúng ta đều đang đi theo những ngôi sao chỉ đường khác nhau
Chúng ta đều đang đi theo những ngôi sao chỉ đường khác nhau
Chẳng những vậy mà trong mỗi con người phức tạp, lại có rất nhiều hình dạng của hạnh phúc. Một người muốn có sự nghiệp ổn định, danh tiếng tốt, gia đình êm ấm, những đứa con ngoan, tất cả điều đó. Không những thế họ còn muốn cuối tuần đi uống rượu với bạn bè, có nhân tình bên ngoài, muốn được thư giãn thay vì làm việc. Một người có thể có thể có nhiều nguồn vui khác nhau, đôi khi chúng bổ trợ cho nhau, đôi khi chúng lại đối lập nhau. Nếu có nhu cầu nào đó không được thoả mãn thì con người sẽ rơi vào trạng thái đối lập của hạnh phúc là buồn khổ.
Suy cho cùng, con người là một loài động vật tham lam. Chẳng phải ngẫu nhiên mà chúng ta có Phật giáo, một tôn giáo hướng con người về trạng thái vô dục vô cầu để sống hạnh phúc.
Tất cả những mong cầu của con người đều xuất phát từ mục đích sinh tồn và sinh sản. Sinh tồn ở đây bao gồm ăn, uống, ngủ, tránh rét lạnh, bệnh tật. Sinh sản bao gồm tình dục, sinh sản và chăm sóc con cái.
Sự nghiệp và tài chính ổn định giúp chúng ta có cơ hội sinh tồn cao hơn. Danh tiếng tốt giúp ta tìm được người bạn đời phù hợp, hỗ trợ mục đích sinh sản. Tất cả những mong cầu hướng về hai mục đích đó đều được não bộ đánh giá là hoạt động tốt, từ đó tiết ra dopamine, một loại hormone giúp con người có động lực để làm ra hành động truy cầu những hạnh phúc đó.
Tuy mục đích sống của con người đều có xuất phát điểm giống nhau là sinh tồn và sinh sản, nhưng cách mỗi con người đáp ứng hai nhu cầu ấy lại khác nhau.
Ví dụ để thoả mãn nhu cầu ăn, một người có thể muốn ăn những loại thực phẩm xanh, ít dầu mỡ và tốt cho sức khoẻ. Trong khi khẩu vị của một người khác lại là những thức ăn nhanh nhiều dầu, muối nhưng tiện dụng và nhanh chóng.
Một ví dụ khác là về tình dục. Một người chọn cách toàn tâm toàn ý xây dựng một mối quan hệ ý nghĩa với người bạn đời của mình, tình dục là kết quả thăng hoa trong tình yêu. Trong khi đó một người khác là chỉ đơn giản là chìm đắm vào thế giới của phim khiêu dâm để tự thoả mãn mình. Hai hành động tuy khác nhau nhưng suy cho cùng thì đều xuất phát từ bản năng sinh sản của con người.
Hai con sư tử sẽ không có cách đáp ứng như cầu khác nhau, chúng đều đói thì đi săn, muốn sinh sản thì nhảy lên lưng một con cái, nói cách khác, chúng không có khả năng lựa chọn giống như con người.
Trong một xã hội loài người với tài nguyên dư dả, có quá nhiều cách để một con người thoả mãn các loại nhu cầu, chính vì thế mà mỗi người đều có định nghĩa về hạnh phúc độc nhất của riêng mình. Sự khác nhau này xuất phát từ môi trường sống, kinh nghiệm và kiến thức của mỗi người.
Môi trường sống ảnh hưởng rất nhiều đến chúng ta vì con người là một sinh vật bầy đàn. Ta có thiên hướng sẽ làm những hành động, truy cầu những loại hạnh phúc mà được xã hội, bầy đàn đánh giá cao. Đó là lý do mà nhiều bậc phụ huynh muốn cho con mình vào lớp chọn. Lớp chọn chưa chắc đã có những thầy cô dạy giỏi hơn, nhưng chắc chắn sẽ có một môi trường học tập tốt hơn. Tôi cũng từng ở trong lớp chọn, giờ ra chơi của lớp tôi chẳng khác gì giờ tự học, mỗi người đều cầm trên tay quyển sách giải đề dày cộp, hăng hái trao đổi, vùi đầu vào ôn luyện. Ở trong môi trường như vậy, nghiễm nhiên tôi cũng muốn hoà nhập với cộng đồng, mang quyển toán ra làm dù không ai nhắc nhở, dù có thể ở nhà tôi sẽ không có tính tự giác như vậy. Tôi học vì niềm vui của tri thức được bầy đàn của tôi công nhận.
Kinh nghiệm và kiến thức cũng ảnh hưởng rất lớn đến cách nhìn về hạnh phúc của mỗi người. Nói về rượu chẳng hạn, một người đã uống và thích rượu sẽ chẳng thể nào giải thích cái niềm vui cuối tuần đi nhậu cho một người chưa từng nhấp một giọt rượu nào. Tương tự như một học sinh học không quá tốt không hiểu được tại sao có những học sinh cày ngày cày đêm, truy cầu niềm vui của tri thức và sự công nhận. Trải nghiệm và kiến thức của mỗi người sẽ quyết định cách họ nhìn nhận cuộc sống, cách họ truy cầu hạnh phúc.
Tôi không đánh giá, hay nói đúng hơn là không có quyền đánh giá cuộc sống hay hạnh phúc của bất kỳ ai, từ doanh nhân thành đạt với sự nghiệp bạc triệu cho đến người nghiện ma tuý, mỗi người đều có cách sống, cách mưu cầu hạnh phúc của riêng mình.
Điều tôi muốn nói là con người cần liên tục trải nghiệm, liên tục học tập, liên tục đặt mình vào những môi trường mới mẻ để có thể tìm được hạnh phúc thực sự của mình. Một chú chim con chẳng thể biết được sự tự do và khoan khoái của bầu trời nếu nó không dám bay ra khỏi tổ. Giống như vậy, con người cần liên tục trau dồi kinh nghiệm sống, đi qua những môi trường khác nhau, trải nghiệm những niềm vui, hạnh phúc mà cuộc đời có thể mang lại, thì mới có thể làm mới bản thân, làm giàu vốn sống, tìm ra cho mình một mục đích cao cả để sống, để cố gắng, và để mong cầu. Nhưng cũng phải thật cẩn thận trước những cám dỗ mà đời sống hiện đại mang lại, đừng chìm đắm vào những hạnh phúc nhất thời nhưng mang lại hậu quả lâu dài cho chính mình và những người xung quanh.
Hãy truy đuổi những vì sao sáng, đừng làm một con trâu bị xỏ khuyên, để những nghiện ngập và dục vọng trói buộc và dắt mũi.