Tại sao Enneagram không phổ biến ở Việt Nam?

Tại sao Enneagram rõ ràng có nhiều điểm ưu việt trong số các mô hình phân loại tính cách nhưng lại kém phổ biến ở Việt Nam đến vậy?

Xin phép mượn lời dưới đây để lý giải và cũng là nỗi lòng của mình khi chọn Enneagram để nghiên cứu nghiêm túc:

"Trên hành trình khám phá và tìm hiểu về bản thân, nhóm dịch giả đã có cơ hội tiếp xúc với nhiều mô hình phân loại tính cách khác nhau, để rồi cuối cùng dành nhiều thời gian hơn cả với mô hình Enneagram. Không chỉ miêu tả chính xác đặc điểm tính cách của từng cá nhân, mô hình này còn giúp mỗi người hiểu được các cơ chế tinh vi đã và đang chi phối, điều khiển những hoạt động hằng ngày, để rồi từ đó có thể đưa ra những lựa chọn và cách tương tác giúp cuộc sống của chủ thể trở nên trọn vẹn hơn.

Điểm cơ bản và khác biệt nhất của Enneagram so với các mô hình khác là việc nhấn mạnh "tất cả chúng ta là một", tức là trong chúng ta đều đã sẵn có tất cả tính cách của mọi người xung quanh, nhưng vì nhiều lý do mà hiện chỉ một kiểu tính cách mạnh nhất được thể hiện. Theo đó, loại hình tính cách cơ bản của chúng ta được xem như không thay đổi suốt cuộc đời, nhưng chúng ta còn những loại hình tính cách khác, nó có thể điều chỉnh tùy thuộc vào môi trường tương tác. Điều này giải thích cho nhiều trường hợp tại sao khi nhìn bên ngoài, tính cách con người lúc già lại khác lúc trẻ, lúc ở cơ quan khác khi về nhà, hay lúc căng thẳng và lúc bình an lại khác nhau.

Dù rất sâu sắc và có giá trị, nhưng việc nghiên cứu và ứng dụng Enneagram ở Việt Nam chưa thực sự phát triển vì hai lý do chính: thứ nhất, tài liệu tiếng Việt về mô hình này còn rất ít về lượng và thiếu cả về chất, dù cho thuyết tâm lý này đã bén rễ từ những năm 1970 ở Mỹ và hiện đã được nghiên cứu, phát triển rộng khắp ở nhiều quốc gia; thứ hai, không hề đơn giản để một cá nhân tìm được tính cách Enneagram chính xác của mình, tiếp đó là hành trình thực hành hoàn thiện bản thân, vì đây vốn là một quá trình lâu dài – được xem như cả đời – đòi hỏi sự chiêm nghiệm nghiêm túc, chân thực nhất về chính mình, đi cùng với sự trợ giúp của các chuyên gia về Enneagram.

...

Và điều quan trọng, cũng xin được gợi ý đến quý độc giả là để thật sự cởi bỏ được chiếc áo đơn điệu của “chỉ một tính cách căn bản", để sử dụng được hết sức mạnh tiềm ẩn của Enneagram, chúng ta cần có sự tương tác với cộng đồng, những người đã tìm hiểu và đang thực hành mô hình Enneagram này. Hành trình đơn độc sẽ khiến quý độc giả mất rất nhiều thời gian, cũng như rất dễ mắc kẹt sâu hơn vào “cái bẫy của tính cách đơn” – tức việc xem "tính cách căn bản" ấy cũng là chính con người mình và để nó kìm hãm sự phát triển toàn diện của bản thân – điều thường được biểu hiện với câu nói quen thuộc kiểu “tính tôi là như vậy đó”, mà quên rằng thực ra tính cách chỉ là những “lớp áo giáp thói quen” được chính chúng ta tạo ra để bảo vệ bản thân từ những năm tháng đầu đời."

Phan Thanh Trí - Nhóm dịch giả cuốn sách "Enneagram căn bản" đã xuất bản tại Việt Nam.