Ta đã thấy gì trong RÒM

“Ròm” đã thắng lớn ngay từ trước khi ra rạp, bởi sự tò mò của khán giả về một bộ phim đầy lận đận. Thắng lớn tại giải quốc tế, nhưng rồi lại phải chấp nhận chỉnh sửa để qua vòng duyệt phim. Rốt cuộc bộ phim này có gì “nhạy cảm” mà người ta phải bắt tiêu hủy bản dựng đã được thế giới vinh danh? Mình đã ra rạp xem Ròm với một sự tò mò như thế và Ròm cũng không làm mình phải thất vọng bởi có rất nhiều thứ hay ho có thể mổ xẻ từ bộ phim này.

Dù có nhiều ý kiến khen chê, nhưng không thể phủ nhận rằng Ròm là một hiện tượng đặc biệt của điện ảnh nước nhà. Thậm chí nói không ngoa, đây sẽ còn là một cột mốc thú vị mà những người được chứng kiến nó sẽ có nhiều điều để bàn luận trong tương lai.

Vậy ngoài những thông điệp và chủ đề được công khai trên truyền thông, Ròm còn muốn nói lên những gì, mà đến mức Cục Điện ảnh phải nhận định rằng:

Theo ý kiến của mình, Ròm không chỉ muốn phản ánh cái khổ, cái đói nghèo và bi kịch của việc sa đà vào con đường cờ bạc của những người dân trong khu chung cư, mà còn muốn chỉ ra nguồn cơn bi kịch của những con người ấy.

Người xem có thể chỉ nghĩ đơn giản là bởi họ tham lam, nhưng bộ phim thì ngầm chỉ ra một kẻ chủ mưu khác. Có lẽ chính bởi thông điệp này mà bộ phim gặp khó khăn trong công tác kiểm duyệt. Thứ mà mình muốn nhắc đến ở đây, nói ra chắc ai cũng hiểu, đó chính là câu chuyện đất đai, giải phóng mặt bằng.

Sau khi xâu chuỗi lại các tình tiết của phim, mình tạm tóm tắt nội dung phim theo một cách khác như sau:

Cả bộ phim nói về khát khao “đòi đất” của những người dân nghèo, sống trong một khu chung cư tồi tàn và xập xệ. Nhưng điều đáng nói là khu chung cư này lại đang trong diện giải phóng mặt bằng để xây dựng một dự án mới.
Tại sao mình biết được điều này? Nó thể hiện ở ngay đầu phim, khi cả khu chung cư xúm lại đuổi đánh một nhóm người ăn mặc bảnh bao, lịch sự, phim không tiết lộ thân phận của nhóm người này, nhưng ta cũng lờ mờ đoán được, họ chỉ có thể là những nhân viên công quyền, hoặc đại diện của chủ đầu tư dự án, muốn thỏa thuận với người dân khu chung cư này về việc giải phóng mặt bằng. Ngoài ra còn ở một chi tiết ở gần cuối phim, sau vụ hỏa hoạn xảy ra, người ta thấy khu chung cư bị rào kín và có một bản quy hoạch dự án được treo ngay tại đây.

Qua lời của Phúc ở ngay đầu phim, chúng ta hiểu rằng thông qua việc cho vay nặng lãi, tên chủ đề do Wowy thủ vai đã gần như nắm hết giấy tờ nhà của cả khu trong tay . Tức là quyền sở hữu của từng căn chung cư giờ đã rơi vào tay “kẻ khác”, còn những gia đình ở đây chỉ có thể sống tạm qua ngày, mong mỏi cơ hội đòi lại quyền lợi của mình. Đến đây thì bắt đầu ngờ ngợ, quen quen rồi nhỉ?

Bằng hệ thống chạy đề nhiều tầng, nhiều lớp, đặc biệt là bởi một cộng cụ đắc lực là những đứa trẻ “cò đề”, tiêu biểu trong phim là Ròm và Phúc, những kẻ đầu sỏ của đường dây ghi đề này không chỉ muốn kiếm tiền bằng cách dụ dỗ người ta sa đà vào cờ bạc để rồi phải vay nặng lãi, mà chúng còn muốn kích thích người ta chơi những cú thật to, những cú tất tay để phải cầm cố giấy tờ nhà, hòng thâu tóm hết toàn bộ cả khu chung cư.

Để rồi sau khi hoàn thành được mục đích, tay đại ca mới dùng tiền xúi bẩy Ròm đốt khu chung cư, để đuổi hết những người sống ở đây, tiện bề cho hắn chiếm lợi từ dự án quy hoạch. Nhưng ở đây lại nảy sinh ra một dấu hỏi khác.

Ngay từ đầu phim, qua lời miêu tả của Ròm về đường dây ghi số đề, đạo diễn đã để ngỏ câu trả lời cho người xem ngầm hiểu. Nhưng cũng không khó để đoán được đáp án mà số đông cùng nghĩ đến.

Bởi vậy bi kịch của những người dân trong khu chung cư này là họ bị đầu độc trở thành nạn nhân của một âm mưu to lớn hòng chiếm lấy mảnh đất mà họ đang cư ngụ. Họ bị cuốn vào vòng xoáy cờ bạc - nợ nần, bị đẩy vào con đường lưu manh, với mong muốn đòi lại “giấy tờ nhà”, đòi lại mảnh đất của mình.

Nhưng bi kịch hơn cả, là niềm tin mà họ bám víu vào - trò chơi “số đề”, lại đều nằm trong lòng bàn tay của những kẻ đầu sỏ phía trên. Chúng chỉ cần dừng cuộc chơi bất kì lúc nào, như khi Phúc mang tiền và giấy ghi đến nhà chủ đề, nhưng không ai mở cửa, thì dù Ròm có phán được ra con số may mắn cũng chẳng ai kiếm được tiền từ tay chủ đề.

Thông điệp về “đất đai” còn ẩn trong chính câu chuyện của Ròm.

Bố mẹ đã bỏ rơi cậu vào chính ngày căn nhà của gia đình bị giải tỏa. Từ đó, Ròm bị đẩy ra đường, sống kiếp đời lang thang. Ngày nào Ròm cũng chờ bố mẹ tới đón ở bức tường đối diện với tòa nhà cao tầng trước đây đã từng là nhà của cậu. Chính vì thế mà bi kịch của Ròm còn nghiệt ngã hơn, khi cậu là nạn nhân, nhưng đồng thời lại tiếp tay cho những kẻ xấu đẩy những người xung quanh vào bi kịch giống như mình.

Như vậy, ẩn sau câu chuyện về cuộc đời của Ròm, cũng như những người dân ở khu chung cư nghèo là một thông điệp lên án và vạch mặt nguồn cơn của những bi kịch - “đất đai”. Hay rộng hơn là những thế lực nổi lòng tham với đất, đẩy người dân vô tội vào đường cùng.

Nhưng điều mà mình cảm thấy băn khoăn, đó là bộ phim hầu hết chỉ phản ánh hiện thực tăm tối, các nhân vật trong phim nếu không chết thì cũng bị đẩy đến sự tha hóa. Dường như đây mới chính là lí do mà Ròm buộc phải chỉnh sửa lại so với bản dự thi ở Busan để có thể ra rạp.

Cái kết của phim càng cho thấy một cái nhìn bi quan của đạo diện. Khi mọi thứ vẫn tiếp diễn như chưa hề có gì xảy ra. Còn tương lai của Ròm và Phúc, vẫn chỉ dừng lại trong những tưởng tượng khi chúng ngồi trên nóc một chiếc xe chuyển nhà. Nhưng chuyến xe ấy lại chẳng thể chở cả hai về một mái ấm mà chúng mong mỏi, mà lại dừng đột ngột trên đường, để rồi hai đứa trẻ tiếp tục cuộc đuổi bắt với cuộc đời cho đến khi kiệt sức. Còn khu chung cư cũ thì bị quây lại như bao dự án đang nằm chờ khác. Bi kịch cứ thế lại quay vòng. Biết đâu ngày mai câu chuyện lại được bắt đầu ở một khu chung cư khác?

Trên đây chỉ là cách mình giải mã Ròm dựa trên những hình ảnh và nội dung trong phim. Còn một vài ẩn dụ nhỏ khác, mình sẽ thử xem lại rồi kiểm nghiệm xem có hợp lí không, nếu được sẽ lại chia sẻ cùng các bạn trong một bài viết sau.