Khi tôi tới Dortmund, tôi nghĩ tôi đã chuẩn bị trước mọi thứ. Tôi đã sai. Tôi không bao giờ quên được những gì đã xảy ra. Khi ấy tôi đi tìm một căn hộ trong thành phố để ở, và tình cờ nghe được vài lời bàn tán về mình.
Họ nói rằng, “Thấy tên của gã đó chưa? Gündoğan. Đó là tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Hắn có đủ tiền chi trả cho chỗ này không? ”.
Tôi nghĩ thầm “Cái đếch gì vậy? Suy nghĩ kiểu gì đấy?”.
Tất nhiên khi tôi bảo họ mình là cầu thủ, họ thay giọng ngay. “Thưa anh, xin mời vào xem, nếu cần gì cứ bảo chúng tôi”.
Và chính họ cũng là người nhập cư đấy!!! 
Thật đáng thất vọng. Tệ hơn nữa, bạn không thể loại bỏ những điều tiêu cực ấy khỏi cuộc sống. Nó làm tôi cảm giác mọi người có định kiến về mình dù không phải lúc nào cũng vậy.
Nhiều người ngạc nhiên về trình độ tiếng Đức của tôi - “Ờ thì, tôi lớn lên ở Đức mà trời, không lẽ tôi phải nói tiếng Đức dở và nói nhuyễn tiếng Việt thì mới hợp lý hay sao?”. Điều tương tự cũng xảy ra ở chiều ngược lại. Bố mẹ tôi là người Thổ Nhĩ Kỳ nên tôi cũng coi mình là người Thổ. Vài người Thổ gặp tôi và thắc mắc, “Anh bạn cũng là người Thổ Nhĩ Kỳ hả?’.
Cảm giác đó không dễ chịu lắm. Tôi mang 2 quốc tịch nhưng đôi khi tôi cảm giác như mình bị kẹt ở giữa ranh giới vậy.
Họ bảo tôi không hẳn là người Đức.
Họ bảo rằng tôi không hẳn là người Thổ Nhĩ Kỳ.
Rồi cuối cùng tôi là người gì???
Phần tệ nhất là khi lên đội tuyển quốc gia, tôi phải chọn giữa chơi cho Đức hay chơi cho Thổ Nhĩ Kỳ. Lúc đó tôi cũng còn trẻ nên chuyện đó khiến tôi phân vân rất nhiều, tôi không chắc sau này mình sẽ thành cầu thủ lớn hay không, tôi không biết sau khi tôi đưa ra quyết định rồi đời mình sẽ ra sao.
Đặc biệt là ở Thổ Nhĩ Kỳ, nhiều người tò mò liệu tôi có phải là người Thổ hay không. Khó chịu nhỉ. Tôi chơi cho Đức đâu có nghĩa tôi không mang dòng máu Thổ Nhĩ Kỳ.
Có vẻ như họ gặp khó khăn trong việc hiểu được bản chất của vấn đề.
May là mấy lời sân si phần lớn ở trên mạng. Khi tôi thăm quê hương Thổ Nhĩ Kỳ, ai tôi gặp cũng tự hào về những gì tôi đạt được, đặt biệt là ở chỗ ông bà tôi ở. Tôi cũng cảm thấy may mắn vì mình hiểu rõ được 2 nền văn hóa, nó giúp tôi hiểu mọi người hơn, không quan trọng họ đến từ đâu.
Khi bạn ở góc nhìn này, bạn sẽ thấy danh tiếng mang tới những gì. Đời tư của bạn luôn bị phóng đại lên.
Cũng thú vị thật, việc của tôi ở Dortmund là thế chỗ của một cầu thủ Thổ Nhĩ Kỳ khác. Biết Nuri Şahin không? Lúc đó Dortmund mới ăn Bundesliga, Şahin thì là cầu thủ của năm. Anh ấy tới Real còn tôi thì thế chỗ.
Chả áp lực gì đâu nhỉ?
Sau 3 tháng đầu, tôi vẫn chưa chen được chân vào đội hình chính.
Có một lần chúng tôi chuẩn bị đấu với Wolfsburg, Jürgen Klopp tới và bảo với tôi rằng tôi vẫn chưa được điền tên vào danh sách thi đấu. Lúc đó tôi chả biết nói gì cả. Chỉ ngậm ngùi lắc đầu.
Tôi không phải người có suy nghĩ kiểu “Tôi là nhất, tôi nên được ra sân hàng tuần”. Tôi luôn nghĩ có lẽ tôi vẫn chưa cố hết sức, xung quanh thì toàn những cầu thủ chơi tốt hơn. Mọi người bắt đầu hoài nghi về tôi, và tôi cũng vậy.
Sau đó đồng đội hạ Wolfsburg 5-1 mà không có tôi trên sân.
Tôi có đủ đẳng cấp để chơi cho Dortmund không nhỉ?
Hên là tôi đã quen với việc phải đối mặt với thực tế. Tôi biết tôi phải tiếp tục tập luyện và chờ thời.
Vài tháng sau, trong trận đấu với Hannover, một cầu thủ trên sân chấn thương sau có 8 phút, và Jürgen đã thay tôi vào. Thậm chí tôi còn chả có thời gian để khởi động, nhưng hôm đó tôi đã chơi đủ hay để chiếm lấy một suất trong đội hình.
Tiếp đó, tôi ghi bàn ấn định ở bán kết cúp quốc gia Đức.
Chúng tôi ăn luôn trận chung kết.
Chúng tôi còn giành được Bundesliga nữa.
Và tôi chơi không sót trận nào.
Có công mài sắt có ngày nên kim!
Để không bị tụt lại ở phía sau bạn phải luôn mài dũa bản thân. Khi chơi bóng chuyên nghiệp, 99% sinh hoạt hằng ngày của bạn đi theo khuôn khổ. Mỗi ngày sẽ có tin nhắn thông báo cho bạn biết bạn phải làm gì, đi tới đâu. Không có thời gian để ngủ nướng rồi cà phê cà pháo gì đâu.
Chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể đẩy bạn vào rắc rối.
Tôi biết rõ nè, vì có một lần tôi đã khiến Klopp nổi điên. 
Thật sự điên tiết luôn ấy.
Đó là mùa thứ 2 tôi chơi ở Dortmund. Đội bị hụt hơi ở Bundesliga nhưng vẫn có slot Champions League. Quy định của đội là khi bạn thấy không ổn trước một buổi tập, phải báo ngay cho bác sĩ của đội. Như vậy mới phòng ngừa tốt chấn thương, và Jürgen sẽ biết lý do nếu buổi tập đó bạn vắng mặt.
Sáng đó tôi thức dậy và thấy gân khoeo hơi mỏi. Tôi không chắc đó là vấn đề về cơ hay chỉ do tôi hơi mệt.
Lúc ấy tôi nên nhắn cho bác sĩ. Rồi tôi nghĩ chắc cũng ổn thôi, kệ tía nó.
Như thường lệ, tôi tới sân tập sớm 1 tiếng trước khi buổi tập bắt đầu. Để chắc ăn, tôi mới kêu bác sĩ xem qua gân khoeo cho mình.
Ông ấy bảo cơ của tôi hơi căng. “Sao ông không nhắn gì cho tôi vậy?”.
Tôi nói, “Không sao, tôi vẫn tập được. Có gì to tát đâu.” Rồi ông bác sĩ đáp lại tôi - “Nói trước bước không qua!”
Ngồi đợi vài phút thì Jürgen bước vào. Trông không vui tí nào cả.
Rồi ông ấy hỏi, “Vụ gì đấy?”
Tôi nói, “Em thấy gân khoeo mỏi tí thôi, nhưng cũng ổn. Lát nữa em tập được.”
“Sao mày không nhắn gì cho bác sĩ vậy? Mày biết quy định của đội mà?” - Jürgen nói.
Tôi đáp, “Ờ thì em cũng ổn mà, thật đấy”.
Lúc đó tôi cố gắng chống chế chứ tôi biết tôi đang sai. Jürgen thì liên tục bảo rằng sẽ có rủi ro nếu tôi không cẩn thận. Tôi thì cứ nói rằng tôi thấy ổn.
Rồi ổng cọc hẳn lên. Thấy ai bị Jürgen nhìn bằng đôi mắt hình viên đạn và nghiến răng bao giờ chưa? Khi đó ổng hét lên “MÀY MUỐN LÀM CÁI MẸ GÌ THÌ LÀM ĐI!” rồi đóng sầm cửa bỏ đi.
Lúc đó tôi cũng cáu theo luôn. Bình thường tôi rất điềm đạm nhưng cuộc nói chuyện làm tôi mất bình tĩnh. “Đâu cần cục cằn vậy đâu? Ổng bị cái gì vậy?”.
Rồi tôi kêu bác sĩ kiểm tra thêm khi tôi khởi động.
Tầm nửa tiếng sau, tôi xỏ giày bước vào sân, mong đợi một bài thuyết trình từ Jürgen, nhưng ổng tới cạnh tôi và khoác vai.
“Hồi nãy tôi hơi nóng với ông bạn”, Klopp nói. “Tôi chỉ quan tâm và không muốn ông bạn gặp chấn thương thôi.”.
Rồi Jürgen ôm chặt lấy tôi.
Tôi đã khá sốc. Hồi nãy thì nói chuyện như sắp bem nhau tới nơi vậy, bây giờ thì bọn tôi như 2 cha con. Qua đó mới thấy tính cách Jürgen khá bộc trực, nhưng tất nhiên ông ấy là người cởi mở và chân thành.
Jürgen giúp tôi biết thành thật với bản thân và cả những người xung quanh hơn.
Vài năm sau thì tôi cũng thành thật. Năm 2016, tôi thì ở Dortmund được gần 5 năm, và tôi bắt đầu thèm thuồng một thử thách mới. Chờ tới hết hợp đồng rồi đi cũng được, nhưng nếu vậy tôi sẽ không thấy thoải mái.
Tôi biết chắc rằng, tới lúc mình phải ra khơi thêm lần nữa.
Khi ấy là tháng 2, Pep thông báo rằng ông ấy sẽ rời Bayern để đến Manchester City vào mùa sau. Và tôi bị cám dỗ. Tôi nghĩ mãi, thử tưởng tượng một ngày nào đó, bạn được chơi cho Pep mà xem.
Tôi đã bị Barcelona của Pep quyến rũ, theo tôi đó là đội bóng mạnh nhất trước giờ. Và mỗi lần đụng độ Bayern, lúc nào cũng mệt. Bạn sẽ phải dành ra 90 phút trên sân chỉ để đuổi theo quả bóng, không thể hiểu nổi. Giống như cả đội của Pep lúc nào cũng được nạp tiền vậy.
Tôi cũng nghe vài người nói rằng Pep thích cách tôi chơi bóng.
Cũng có một lần, chúng tôi gặp Bayern, tôi đứng cùng vài đồng đội trong đường hầm trước khi hiệp 2 bắt đầu. Pep đi ngang qua và khều tôi một cái.
Lúc đó tôi gãy luôn.
Nghĩ lại thì chắc cũng bình thường mà nhỉ? Chả biết nữa, có lẽ chúng ta nên hỏi Pep. Nhưng chắc chắn rằng bạn phải thích ai thì bạn mới khều khều người ta như vậy chứ hả?
Cả khi biết chắc rằng Man City sẽ ký với tôi, tôi vẫn muốn biết chắc. Tôi nhớ rõ mồn một cái lần đầu đi gặp Pep, và tôi rất muốn hỏi ông ấy một điều.
Tôi đã có thể hỏi về chiến thuật, hay mấy lần chúng tôi thi đấu với nhau. Hay hỏi ông về những kế hoạch tuyệt vời với City cũng được.
Nhưng khi ngồi xuống, tôi chỉ hỏi đúng có một câu.
Chắc tôi chỉ buộc miệng nói ra thôi à.
“Ông có thực sự muốn tôi không? Thực sự luôn ấy.”
Tất nhiên là tôi biết câu trả lời chớ. Không việc gì Pep phải trực tiếp gặp tôi khi Pep không muốn tôi cả. Tôi chỉ là rất muốn nghe điều đó từ chính miệng Pep.
Tôi và Pep đã ở cùng thuyền tới giờ là được 5 năm rồi và tất nhiên là tụi này tâm đầu ý hợp lắm. Kể cả khi tôi phải nghỉ 8 tháng do bị đứt dây chằng chéo trước vào tháng 12/2016, Pep không có chút lo ngại nào về việc tôi có thể lấy lại phong độ cao.
Tôi nhớ có một lần, khi đang hóng gió cùng với một người bạn thì tôi chợt nhớ ra hôm ấy chính là sinh nhật Pep. Và thế là ngay sau đó, tụi tôi đã nảy ra ý định mua tặng ông ấy một món quà. Chúng tôi đã mua một chai rượu champagne và viết cho Pep một tấm thiệp mừng sinh nhật bằng tiếng Tây Ban Nha kèm theo. Vì là hàng xóm của nhau ở Manchester, tôi đã nhờ bạn tôi ghé nhà Pep và gửi tặng ông ấy, sau khi quay lại, cậu ấy đã kể với tôi rằng Pep có vẻ rất thích thú với món quà mà ông vừa được nhận. 
Tôi trở lại rạp chiếu phim trong căn hộ của mình và dường như đã quên đi việc đó. Cho đến khoảng nửa tiếng sau, tôi nghe một tiếng gõ cửa ở bên ngoài. Lúc đó tôi kiểu, “Đứa quỷ nào lại ghé thăm vào giờ này?”, tôi cứ tưởng đứa bạn tôi đã đặt pizza và họ đến để giao hàng. 
Nhưng không, cậu ấy ra mở cửa, và bất ngờ thay đó lại là Pep!
Ông ấy hỏi, “Gundo đâu rồi??” (Ổng gọi tôi là Gundo) 
Cả hai tụi tôi đều rất bất ngờ trước sự hiện diện của Pep, bởi vì ông ấy là một người rất kín đáo và ít khi tiếp xúc với hàng xóm. Đúng thật là chúng tôi có thường thấy nhau, nhưng chỉ khi đi cùng thang máy hoặc là sao đó, chứ Pep chưa bao giờ vào bên trong căn hộ của tôi cả. Ông ấy mang theo ba ly rượu cùng với chai champagne hồi nãy và ngồi lại với chúng tôi khoảng tầm một tiếng, chỉ để tán gẫu và thư giãn, không làm gì khác. 
Sự việc này nhắc cho tôi biết rằng, bóng đá không chỉ là về thể thao, về chiến thuật hay là về những buổi tập, mà bóng đá còn là về tình người, về tình cảm giữa huấn luyện viên và các cầu thủ. Bạn biết gì không? tôi nghĩ rằng sau khi tôi nghỉ hưu, điều tôi nhớ nhất sẽ không phải là khoảng thời gian tôi được chơi bóng ở trên sân, mà chính những kỉ niệm mà tôi có được với các đồng nghiệp và các huấn luyện viên mới là thứ khiến tôi mỉm cười mỗi khi nhớ lại.   
Tôi nghĩ đó cũng là đối nhân xử thế đấy nhỉ. 
Dù có Champions League hay không thì tôi vẫn đang hạnh phúc với sự nghiệp của mình. Cuộc sống hiện tại với tôi vốn đã giống như mơ rồi. Năm 18 tuổi, tôi ngồi trong sân trường ăn trưa với đám bạn, bỗng nhiên có một chiếc xe hơi tấp vào lề ngay ngoài trường, chiếc xe đó nhìn quen lắm.
Đó là xe của ông chú Ilhan. “Ổng làm gì ở đây ta?”, tôi tự hỏi. 
Ổng bảo tôi, “ Về nhà gói đồ đi cu”. “Sao thế?” - tôi tò mò.
“Mai nhóc sẽ đến Nürnberg, người ta mới đưa ra cho mình một bản hợp đồng.”
Tôi đã không thể tin được. Phấn khích dữ dội luôn ấy. Tôi có hỏi xem ông chú có đang giỡn không nhưng đó đúng là sự thật. Sau đó thì tôi lên gặp ban giám hiệu để bảo lưu kết quả.
Nó đã thực sự xảy đến với tôi.
Hôm sau, bọn tôi dậy lúc 5 giờ sáng và phóng xe tới Nuremberg. Tôi chào tạm biệt bố mẹ rồi tạm biệt mái nhà thân thương của mình. Có thể là tôi sẽ đi rất lâu, nhưng lúc đó thì tôi chưa biết gì cả.
Tất cả cảm xúc lúc đó của tôi là háo hức, tôi nghĩ rằng tương lai của tôi sẽ thật tuyệt vời.
Hiện tại thì tôi rất hạnh phúc, vì khi đó tôi đã đúng.
Hết.
Dịch từ: I Have Some Things I’d Like to Say - Ilkay Gündoğan