TRẢI NGHIỆM LẦN ĐẦU TỰ TRÁNG FILM ĐEN TRẮNG – KỲ 1: ĐỒ NGHỀ TRÁNG FILM

Phong trào chụp ảnh film đang trở lại và mạnh lên trong vài năm gần đây tại Việt Nam khiến cho nhiếp ảnh film, một môn nghệ thuật thú vị đang “hấp hối” được thổi “luồng sinh khí” mới. Nếu quan tâm đến chụp ảnh và đọc sách có lẽ bạn cũng đã từng nhìn thấy những tấm ảnh film hoặc từng thấy slogan “FILM IS NOT DEAD” được nhắc đến.

Mình cũng mới chơi ảnh film được khoảng gần 1 năm và hôm nay mình sẽ chia sẻ lại trải nghiệm lần đầu tiên tráng film của bản thân. Nhìn chung tất cả đều mới mẻ, tự tìm hiểu trên mạng Internet do đó không có kinh nghiệm gì hay ho để chia sẻ nhưng hy vọng giúp ích cho các bạn cũng đang định tìm hiểu hoặc dự định tráng lần đầu như mình.

Vì nội dung chia sẻ nhiều nên mình tách làm 2 kỳ: Kỳ 1 nói về các dụng cụ tráng film đen trắng cần thiết. Kỳ 2 sẽ nói về thực hành tráng film đen trắng lần đầu của mình.

Cuộn film đen trắng đầu tiên mình chụp là cuộn film 135: Ilford HP5+ 400 được 1 bé em tặng. Sau khi chụp xong thì mình cũng tự tráng. Đây cũng là lần đầu tiên mình tự tráng film nói chung và film đen trắng nói riêng.

Chúng ta bắt đầu thôi. Toàn bộ dụng cụ tráng film bao gồm:

1. Film đen trắng (để tráng) đã chụp xong và tháo ra khỏi máy ảnh (vẫn phải thò đầu đoạn film ra khỏi vỏ film nhé, đừng để thụt vào trong thì phải ra lab mới có cái dụng cụ kéo film ra, dụng cụ này không tìm thấy trên mạng, chả biết chỗ nào bán).

2. Tank và reel tráng (tăng và rêu): Gồm thân tank đen thùi lũi (trong cũng vậy), nắp đỏ (kiếp đỏ đen). Reel tráng màu trắng, loại này load được 2 cuộn film 135 vào tráng 1 lúc được. Xem hình bên dưới:

3. Thuốc tráng: gồm 2 loại thuốc là (1) thuốc hiện hình (developer) hay còn gọi thuốc dev; (2) thuốc cố định hình (fixer). Thuốc dev là loại D76.

4. Ba ca nhựa loại 1,5 đến 1,8 lít để đựng riêng: thuốc dev, thuốc fixer và nước. Dùng bút dạ viết tên lên từng ca để tránh nhầm lẫn. Và mua thêm thìa/đũa nhựa hoặc inox để pha thuốc.

5. Hai chai nhựa có nắp loại 1,5 đến 1,8 lít để bảo quản thuốc sau khi tráng xong, dùng cho lần kế tiếp (thuốc dev D76 mình mua được dùng lại được cho 5-7 cuộn, thuốc fixer thậm chí dùng được 20 lần). Có thể bảo quản trong tủ lạnh cho chắc cốp, mình không có điều kiện nên để ngoài. Chưa rõ ảnh hưởng đến chất lượng thuốc ra sao, chỉ biết nhiệt độ dung dịch chắc chắn là có thay đổi theo nhiệt độ phòng, khi tráng sẽ cần để ý nhiệt độ.

6. Ca đong dung dịch có vạch chia: mình mua thuốc cô đặc dạng dung dịch, pha vào nước là có thuốc tráng rồi không phải mua hóa chất dạng bột rồi mới pha thành thuốc nên dễ hơn, không nhất thiết phải ca đong. Tuy nhiên có thể mua dùng sau này.

7. Nhiệt kế: Mua loại điện tử mà dùng đo nhiệt độ nước, đồ uống, sữa cho em bé. Trên shopee bán 25-30k/chiếc. Nhưng mình mới biết vậy sau khi tráng chứ mình tìm quanh thành phố Phan Thiết không mua được, đành mua tạm nhiệt kế thủy ngân dùng.

8. Túi đen để load phim vào reel: mục đích của nó giống phòng tối, là tránh việc mình kéo phim ra khỏi vỏ và load lên reel trong ánh sáng sẽ làm cháy toàn bộ phim chưa được tráng. Túi này đen xì, ngăn ánh sáng, bạn sẽ nhét reel và film vào đó thao tác. Cái này mình chưa mua được. Nhưng sử dụng phương án thay thế là có thể vào phòng vệ sinh kín, tắt đèn và không để lọt sáng là load được. Tuy nhiên, để đảm bảo thực sự tối thì mình lấy túi bóng đen (2 cái liền chồng lên nhau) sau đó còn lấy áo phủ lên cho chắc cốp. Rồi nhét tank, nắp, reel, cuộn film và cái kéo vào đó. Cách load phim vào reel thì các bạn xem trên mạng, nó cũng dễ thôi, mình không cần thử trước đó mà làm luôn với cuộn phim đã chụp và chưa tráng. Còn nếu chưa tự tin thì các bạn lấy cuộn film đã tráng (khi đó lộ sáng thoải mái) load phim lên reel ở ngoài sáng để tập cho quen tay trước khi làm thật trong túi đen hoặc phòng tối. Thao tác cụ thể các bạn xem video trên mạng.

9. Kẹp bướm: loại dùng kẹp giấy cỡ to cũng được. Dùng để treo phim lên phơi sau khi tráng xong.

10. Bình nước Aquafina cỡ lớn (5 lít): dùng pha thuốc tráng, rửa phim trong và sau khi tráng.

11. Găng tay cao su và khẩu trang: hỏi han và đọc được trên mạng thấy bảo hóa chất tráng đen trắng không quá độc như tráng film màu. Chỉ có uống nhiều thì vẫn độc. Tuy nhiên cẩn thận thì cứ đeo găng tay cao su và khẩu trang cho chắc cốp.

12. Kéo: để cắt phim.

13. Túi nilon: để bảo quản film sau khi tráng và phơi xong. Thấy bảo film để lâu bên ngoài cũng có thể bị ảnh hưởng, nên mình thấy người ta hoặc nhét lại vào vỏ hoặc cho túi nilon. Cái này phải tìm hiểu thêm xem thế nào.

Tank và reel, thuốc tráng mua trên Shopee. Còn lại ra cửa hàng tạp hóa, siêu thị đều có.