Ngày 10/10/2024, sau khi Viện Hàn Lâm và Uỷ ban Nobel công bố người chiến thắng giải Nobel Văn Học năm 2024 là nhà văn Hàn Quốc - Han Kang. Tôi lập tức lục lại trí nhớ và cố tìm sách của tác giả này trong kho sách của tôi.

Các tác phẩm của nhà văn Han Kang được xuất bản tại Việt Nam gồm 3 tác phẩm : Trắng, Người ăn chay, và Bản chất của người.

Tôi đã lên kế hoạch 2 ngày cuối tuần đọc hết 3 tác phẩm này của nhà văn Han Kang. Văn phong, thế giới, bối cảnh và nhân vật mà Han Kang tạo ra trong từng tác phẩm, đúng là chạm tới những phần sâu của tâm hồn của mỗi cá nhân hay gọi là bóng âm (Shadow) theo trường phái tâm lý của nhà tâm lý học phân tích (Analytical Psychology) Carl Jung. Đó là một màu u tối, đau buồn, sầu thảm cùng cái chết trực chờ với mỗi nhân vật. Ba tác phẩm được dịch và xuất bản tại Việt Nam đều mang chung một màu sắc u uất, tang thương.

Đó là ông anh rể của Yeong-hye trong Người Ăn Chay với vẻ ngoài khó gần, ít nói nhưng sâu thẳm trong tâm hồn anh ta khát khao một tác phẩm (Body Painting) để đời, cuộc sống hàng ngày của anh luôn bị ảo giác và chìm đắm trong thế giới nghệ thuật của Miyazaki Hayao và anh sẵn sàng từ bỏ tất cả : hạnh phúc gia đình, công danh sự nghiệp để tạo thành tác phẩm để đời khi anh và Yeong-hye hoà quyện vào nhau tạo thành một khu rừng sinh động dựa vào nét vẽ trên cơ thể 2 người.

Hay chị của Yeong-hye là Kim In - Hye ẩn sâu trong vẻ nhu nhược, cam chịu chỉ vì mong muốn bình yên và muốn hạnh phúc, năm 19 tuổi rời nhà lên Seoul lập nghiệp và đã có cửa hàng buôn bán khang trang ....nhưng đâu đó đôi lần trước sự bất hạnh cuộc đời không lối thoát : cha mẹ bỏ mặc vì chăm sóc em gái tâm thần với viện phí khổng lồ, chồng gây chuyện với em gái nên phải ly hôn, phải chăm sóc đứa em gái "bị bệnh tâm thần" trong bệnh viện heo hút giữa rừng, chăm đứa con mới 6 tuổi...mà chẳng có một ai kề bên thì chị đã từng muốn "quyên sinh" nhưng ánh mắt đứa con trai liệu có giữ nổi chị khi cảnh cuối tác phẩm thì chị đang cùng Yeong-hye đang chết dần trên xe cấp cứu từ bệnh viện ở xa đến thủ đô Seoul.

Hay nhân vật Kim Eu Sook trong Bản chất của người từ một cô bé muốn học hành đầy đủ nhưng nghiệt ngã của số phận đã không cho em hoàn thành giấc mơ đấy vì nhà quá nghèo. Rồi dấn thân đi làm trong một nhà xuất bản nhỏ nhưng khi làm việc với một dịch giả trong việc phát hành cuốn sách mới nhưng em đâu biết rằng anh chàng dịch giả kia chính là tội phạm bị truy nã nên em bị cảnh sát thẩm vấn nhưng thực sự thì em ấy có biết gì đâu. Để tìm tung tích tên tội phạm đó thì em đã bị tra khảo và đánh đến 7 bạt tai….cuộc đời lại sống trong cảnh nội chiến, khi ngoài đường chỉ toàn xác chết. Em đến uỷ ban tỉnh canh chừng xác chết để chờ người thân đến nhận diện thi thể. Hay những mảnh đời của cậu học sinh lớp 9 – Dong Ho luôn sống cùng lý tưởng của chính mình vì cộng đồng, hay như chiếc linh hồn bé nhỏ “Jeong Dae” cứ vất vưởng tìm chị gái trong vô vọng.

Hình ảnh bà mẹ 23 tuổi trong tác phẩm Trắng mang thai và tự sinh một bé gái ở một miền núi thiếu thốn mọi thứ nhưng đứa bé chỉ sống vài giờ thì mất, xuyên suốt tác phẩm là cụm từ của bà mẹ “đừng chết, xin con, đừng chết”. Và đứa con gái ra đời sau người con ấy luôn cảm thấy chị gái yểu mệnh của bản thân luôn xuất hiện cùng cô ở bất cứ nơi đâu.

Dù nhiều người vẫn không thích Han Kang vì tác phẩm của nữ nhà văn Hàn Quốc, sinh năm 1970 này quá u tối, đau buồn cũng như u uất nhưng sau khi đọc xong cuốn Người Ăn Chay thì tôi đã trở thành fan cứng của Han Kang vì đấy là thứ văn học mà tôi thích. Nhưng nếu làm phép so sánh thì văn học của Han Kang thì đó là sự giao thoa của Banana Yoshimoto và Haruki Murakami.

Thật ra thì tôi đã biết đến nhà văn Han Kang khi tìm những cuốn sách đạt giải thưởng Man Booker quốc tế vào năm 2016. Nhưng trước đó, vào năm 2011 thì NXB Trẻ đã xuất bản cuốn này tại Việt Nam qua sự chuyển ngữ của dịch giả Hoàng Hải Vân. Chị là người đầu tiên dịch cuốn Người ăn chay của nhà văn Han Kang sang tiếng Việt, là cuốn sách đầu tiên của tác giả Han Kang được chuyển ngữ ở Việt Nam và chị cảm thấy niềm tự hào khi là một trong những người đầu tiên dịch truyện của nhà văn Han Kang trước khi Han Kang trở thành nhà văn nổi tiếng khi giành giải thưởng Man Booker 2016 và Nobel Văn Chương 2024.

Nữ dịch giả người Anh, có tên Deborah Smith không phải ngẫu nhiên mà chuyển ngữ cuốn tiểu thuyết này từ tiếng Hàn Quốc sang tiếng Anh , mà có thể chị cảm và hiểu tác phẩm này hay như thế nào nên mới chuyển ngữ sang tiếng Anh , cũng như dịch giả Hoàng Hải Vân chuyển ngữ sang tiếng Việt khi chỉ đọc qua một chương trong cuốn sách Người ăn chay. Sau khi Deborah Smith chuyển ngữ tác phẩm này sang tiếng Anh thì ít ai ngờ chị đã cùng Han Kang chiến thắng giải Man Booker quốc tế vào năm 2016.

Nhà văn đạt giải Nobel Văn Chương 2024 - Han Kang cũng đã thông báo không tổ chức ăn mừng và cũng không muốn cha mình tổ chức tiệc ở trường văn của ông. Cha của Han Kang nói với tờ Korea Time rằng :

“(Han Kang) nói với tôi, 'Với chiến tranh ngày càng leo thang và người ta khiêng xác chết đi mỗi ngày, làm sao chúng ta có thể tổ chức lễ ăn mừng hoặc họp báo?' Con bé nói rằng sẽ không tổ chức họp báo"

Han Kang cũng đã ngăn cản cha của bà tổ chức tiệc ăn mừng tại trường Viết Văn.

Cha Han Kang - tiểu thuyết gia Han Seung Won cho biết "Tôi định tổ chức tiệc ở đây cho người dân địa phương, nhưng con gái tôi bảo tôi đừng làm vậy. Con bé nói, 'Làm ơn đừng ăn mừng khi chứng kiến những sự kiện bi thảm này (ám chỉ hai cuộc chiến tranh). Viện Hàn lâm Thụy Điển không trao giải thưởng này cho con để chúng ta tận hưởng, mà để giữ đầu óc tỉnh táo hơn.” ---------- Triệu Dương