Nhân dịp tôi vừa bị mẹ chửi vì gửi tiền mừng đám cưới hai người bạn tiểu học. Tôi ngồi ngẫm lại xem mình có đáng chửi thật không, có thực sự là một người không biết tính toán, và có …. “lỗ” thật không nếu sau này được làm nhân vật chính trong một đám cưới.

Nếu tính từ năm 18 tuổi bắt đầu có bạn bè lên xe hoa thì tôi đã có 12 năm kinh nghiệm ăn cưới thực chiến, nói không với lý thuyết suông. Để đối chiếu với quan điểm của chính mình thì tôi thử search chị Google “Ý nghĩa của tiền mừng cưới ở Việt Nam” thì đây là kết quả cho ra nhiều nhất và tôi tạm để thành hai ý chính: Tiền mừng đám cưới thể hiện lời chúc phúc cho cặp đôi và chia sẻ một phần chi phí cho tiệc cưới. Kết quả này không sai lệch là bao so với quan điểm của tôi về vấn đề này. Nhưng những gì diễn ra trong festival ăn cưới nửa năm vừa rồi thì dường như có một quan điểm khác hẳn. Tiền mừng cưới với mọi người là một khoản đầu tư trước và tiệc cưới trở thành lễ thu hồi vốn.

Tháng 11-12 năm ngoái, có những ngày nếu thống kê trung bình chắc mỗi người sẽ đi ăn một đám cưới, lý do vì ngày lành tháng tốt, hoặc vì mục tiêu săn rồng của đôi trẻ. Thời điểm đó trong hai tháng tôi đi dự 7 cái đám cưới, thân thiết có, xã giao có, ở Hà Nội có, về quê có rồi ngồi xe khách sang tỉnh khác cũng có luôn. Tổng thiệt hại gần bằng một tháng lương cả tiền mừng và đi lại. Đám cưới ở quê là bạn thân thiết từ ngày tiểu học, tôi có mừng xông xênh hơn bình thường chút, cả nhà chửi tôi điên, bảo chắc gì sau này tôi cưới còn mời lại bạn đó (hoặc chắc gì tôi đã cưới), bạn thì đi làm dâu xa xứ vậy rồi. 

Cũng nằm trong chuỗi sự kiện ăn cưới cùng thời điểm, có hai đám cưới của hai đồng nghiệp cùng chỗ làm cũ, mối quan hệ thì thuộc dạng tương tác nhiệt tình trên Facebook, 1-2 tháng gặp nhau một lần update tình hình cuộc sống. Bữa gần nhất gặp nhau để update chính là nhận 2 chiếc thiệp hồng, cách nhau có hai - ba ngày, một đám là thứ 6 tại tư gia (gọi là cô dâu 1), đám còn lại vào chủ nhật tại nhà hàng (gọi là cô dâu 2). Chuyện không có gì để cấn vì team cũ gặp lại nhau hai bữa trong một tuần, tay bắt mặt mừng, cùng ôn lại kỷ niệm làm trâu ngựa dưới một “xí nghiệp”. Bữa chủ nhật nhập mâm rồi mới thấy thiếu cô dâu số 1, mọi người tự nhủ chắc bận bịu dọn dẹp sau đám cưới này kia, nhưng chúng tôi vẫn cứ gọi một cú điện thoại cho chắc, cho đông đủ mặt mày. Thì đầu dây bên kia là tiếng cô dâu số 1 thì thầm rằng hôm thứ 6 chưa thấy tiền mừng của cô dâu số 2 nên thôi, không đến nữa, cũng không nhờ ai gửi tiền mừng. Tôi thầm nghĩ “phải con cháu trong nhà là tao chửi mày rồi đấy”. 

Bạn bè đôi khi trêu tôi rằng đám cưới của tôi không phải “Lễ vu quy” mà phải gọi là “Lễ thu hồi vốn” vì bản thân tôi cũng khá nhiệt tình trong các mối quan hệ. Nhưng tiếc là, nếu trừ họ hàng thì đa số những đám cưới mà tôi đã tham dự chủ yếu là của những người đồng nghiệp, bạn bè cũ không còn giữ liên lạc. Nếu may mắn sau này có đối tác để tiến tới hôn nhân, có mời những cô dâu chú rể đã xa mặt cách lòng đó thì đúng nghĩa chỉ là thu hồi lại tiền mừng, còn không thì thôi coi như tôi lỗ. Những mối quan hệ này không phải đã xấu đi, không phải kết thúc vì mâu thuẫn hay tranh chấp. Đơn giản vì mỗi người một con đường, không còn phù hợp để xuất hiện trong cuộc đời của nhau nữa thì nhẹ nhàng biến mất. Một hai lời chúc mừng trên Facebook là đủ vui chứ không nhất thiết phải “Ơ bạn còn nhớ tôi chứ, tôi từng ngồi cạnh bạn 2 buổi trong lớp học thêm toán hồi thi vào lớp 6 nè, mấy nữa tôi lên xe hoa, sự có mặt của bạn là niềm vinh hạnh của tôi lắm đấy.” 

Vậy là tiền mừng cưới không còn là quà tặng mừng cho đôi trẻ có một cuộc sống hạnh phúc đến đầu bạc răng long, không còn là đóng góp một chút vào tài chính cho đôi trẻ xây dựng tổ ấm mà bỗng dưng thành một sự đổi chác, một sự tính toán thiệt hơn, một nơi tạm gửi tiền để thu hồi lại khi đến lượt ngày trọng đại của mình. Hên thì lãi mà xui thì lỗ, phải chửi cho bõ tức. Giống như một post trên Facebook gần đây tôi có lướt qua, khi một cô dâu ấm ức đăng hình bóc phong bì cưới với giọng điệu mỉa mai rằng nhà này đi có 300K mà dẫn theo tận 2 đứa con, tổng 3 người. Dưới bình luận có người nói target sai đối tượng thì trách ai, tôi hả hê, nhưng bên cạnh đó phần nhiều là bình luận chê bôi, than rằng ai cũng đi thế này thì lỗ to.

Mỗi lần mẹ tôi đi ăn cỗ cưới cũng vậy, lúc nhận được thiệp hồng, mẹ mở sổ, cuốn sổ khổ A4 ô li, ghi tay chằng chịt, phân lô phân nền theo địa chỉ nhà đến mối quan hệ gần xa, bà con thân thích đến chỗ xã giao,... rà lại từng dòng, đôi khi mỏi mắt quá thì gọi tôi ra xem hộ: “Lúc cưới chị mày nhà này mừng bao nhiêu? Nhà này còn bao nhiêu đứa chưa cưới? Nhà mình còn độc mày chưa gì sất nhưng khả năng cao là lỗ rồi!".

Thế nên cưới xong người ta không hỏi cô dâu chú rể lễ tiệc cỗ bàn có mệt không, sống với nhau có hạnh phúc không mà thường hỏi cưới xong lãi hay lỗ? Cô dâu chú rể đêm tân hôn cũng skip bước âu yếm nhau, mà người bóc phong bì người tay rà sổ ghi chép, điêu luyện hơn cả kế toán: “Đứa này đi bao nhiêu? Lần nó cưới mình đi nhiều hơn cơ mà?”. Vậy là tình cảm bạn bè rạn nứt sau mỗi "phi vụ đầu tư" vì phần đi lại không tương xứng, mà cũng chắc gì người ta cần mối quan hệ lành lặn vì cưới xong có cuộc sống riêng, ai lo việc nhà nấy.

Với tôi thì là thế này, số tiền mừng phụ thuộc vào yếu tố ngay lúc này, tại thời điểm này, dâu rể có thân thiết với tôi hay không, mức độ tương tác hiện tại ra sao, không thường xuyên tương tác thì tình nghĩa ngày trước thế nào, có sâu đậm không và căn cứ vào tình hình tài chính hiện tại của mình là được (dù phần nhiều là ăn cưới xong thì cũng khá rách rưới). Số tiền mừng chỉ cần tương xứng với lời chúc phúc khi tay trao tay phong bì. Chứ không phải môi thì cười tươi như trúng Vietlott nhưng trong lòng thì than “Ôi bay ngay tạ thóc rồi”. Còn cô dâu chú rể thi luôn miệng “Ôi bạn đến là mừng rồi, sự có mặt của bạn là niềm vinh hạnh cho chúng tôi” nhưng trong đầu đã nghĩ xem tiền phong bì hôm nay có bù được tiền cỗ bàn không. Bạn mà mừng ít thì sự có mặt của bạn cũng không hẳn là niềm vinh hạnh cho chúng tôi lắm.

Mà nếu thực sự đã coi việc tổ chức đám cưới như một vụ đầu tư thì phải chấp nhận 1 trong 3 kết quả: Lời - Lỗ - Hòa vốn, thế thôi. Nếu không hài lòng với kết quả thì đầu tư thêm lần sau nữa vậy.