THUYẾT “BÓC VỎ CAM”

Trong tâm lý học về mối quan hệ, sự tinh tế chứa đựng rất nhiều điều ẩn sâu. Thuyết “bóc vỏ cam”, một chủ đề gần đây đang gây bão trên TikTok, đưa ra một minh hoa thuyết phục cho chủ đề này. Bắt nguồn từ nguyên tắc rằng các mối quan hệ quan trọng sự nhất quán và tương tác hàng ngày hơn là những hành động trang trọng, cao thượng, thuyết bóc vỏ cam này phù hợp với khái niệm tâm lý học về hình thức - toàn bộ thì tốt hơn tổng của các phần gộp lại.

Giả sử như bạn ghét việc bóc vỏ cam bởi vì nó dính tay. Khi bạn nhờ người ấy bóc cho bạn, phản ứng của họ sẽ thể hiện điều đó. Điều quan trọng không phải là việc bóc vỏ cam của người ấy mà là tình cảm ẩn chứa bên trong. Đây chính là nguồn gốc của thuyết bóc vỏ cam.

Một phản ứng tự nguyện và chu đáo thể hiện sự sẵn sàng thương yêu, sẵn sàng đáp ứng những nhu cầu nhỏ nhặt; nó biểu thị mức độ thông cảm và thấu hiểu sâu sắc. Mặt khác, phản ứng tiêu cực lại để lộ sự vô tâm. Bài kiểm tra này là một cách đơn giản nhưng sâu sắc để đánh giá sự tôn trọng và quan tâm đến nhau trong một mối quan hệ.

Đây thật sự là một “cờ xanh” khi người ấy của bạn không chỉ sẵn sàng đáp lại những yêu cầu trực tiếp, ví dụ như bóc vỏ cam, mà còn chủ động quan sát và làm những điều nhỏ bé để giúp cuộc sống bạn tốt hơn.

Hãy tưởng tượng bạn là một người hay quên uống nước mỗi khi bạn bận bù đầu với công việc. Người ấy nhận ra thói quen này và bắt đầu để một ly nước trên bàn làm việc của bạn mỗi sáng hoặc nhẹ nhàng trong ngày nhắc nhở bạn đừng quên. Họ làm điều này mà không cần đòi hỏi, đơn giản là họ nhận ra một khía cạnh nhỏ có thể cải thiện sức khỏe của bạn. Những hành động chu đáo như vậy thể hiện sự chăm lo và ân cần, cho thấy rằng đối phương thật sự lo lắng đến hạnh phúc và sức khỏe của bạn.

Mặc dù không phải là một lý thuyết khoa học chính thức, thuyết bóc vỏ cam vẫn phù hợp với những gì do Viện Gottman quan sát và đặc biệt liên quan đến khái niệm “Đầu tư cho sự kết nối”.

Một lời đề nghị có thể đơn giản như yêu cầu bóc vỏ cam, hoặc một cử chỉ bằng lời nói hoặc một hành động phi ngôn ngữ nhằm tìm kiếm sự kết nối cảm xúc. Các nhà nghiên cứu của Viện Gottman phát hiện ra rằng cách phản hồi những yêu cầu này có thể ảnh hưởng đến mức độ thành công và lâu bền của mối quan hệ. Các cặp đôi thường xuyên phản ứng tích cực với đề nghị của đối phương có xu hướng gắn kết bền chặt và lâu dài hơn.

Trong thực tế, nghiên cứu của Tiến sĩ John Gottman cho thấy khi một yêu cầu được đưa ra, các cặp đôi lâu bền có xu hướng hướng về nhau 86% thời gian, so với 33% của các mối quan hệ kém bền vững. 

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Hạnh phúc năm 2006 đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự ân cần trong việc nâng cao hạnh phúc. Cuộc nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ cần đếm những hành động tử tế của bản thân trong một tuần có thể gia tăng sự hạnh phúc cho chính mình. Ngoài ra, nó còn gợi ý rằng việc tích cực tham gia vào các hành vi tử tế, như những việc được khuyến khích bởi thuyết bóc vỏ cam, có thể dẫn đến tình huống đôi bên cùng có lợi: không chỉ mang lại lợi ích cho mối quan hệ giữa hai người mà còn nâng cao hạnh phúc cá nhân.

Thuyết bóc vỏ cam có thể không phải là một thuyết được chứng minh khoa học, nhưng nó đã đặt cho chúng ta một câu hỏi đáng suy ngẫm: Sức mạnh của một mối quan hệ nằm ở các cử chỉ trang trọng hay là những hành động ân cần và thấu hiểu lặng lẽ hàng ngày? Như nghiên cứu đã cho thấy, hành động nhỏ và đơn giản có thể cộng dồn theo thời gian để củng cố mối quan hệ, cũng như làm giàu có thêm hạnh phúc cá nhân. Vì vậy, lần tới khi bạn gặp một yêu cầu đơn giản hoặc một khoảnh khắc thể hiện sự quan tâm, hãy nhớ rằng chính những điều nhỏ bé này sẽ khiến mối quan hệ của bạn tiếc xa hơn.

Nguồn: Mark Travers (2023). A Psychologist Explains Love’s ‘Orange Peel Theory’. Truy cập 03/02/2023, từ: