Sự giàu có từ lâu đã trở thành một trong những chủ đề quen thuộc, được nhiều người nhắc đến như một tấm huy chương lấp lánh để khẳng định vị thế trong xã hội. Không thể phủ nhận rằng giấc mơ về một cuộc sống xa hoa, đủ đầy – nơi của cải mang lại sự tự do và an toàn nhất định, là niềm khao khát của không ít người. Ta có thể hoàn toàn có thể thấy được viễn cảnh rực rỡ mà sự giàu có vẽ nên được tái hiện đầy sống động trong những bộ phim nổi tiếng như The Great Gatsby, Slumdog Millionaire, ANORA hay The Wolf Of Wall Street...

Nếu tỷ lệ triệu phú toàn cầu chỉ rơi vào khoảng 1,5% dân số thì đa số chúng ta đều thuộc phần còn lại nên thật dễ hiểu vì sao ngoài kia, con người ta lại tìm đủ mọi cách để có được những đặc quyền của nhóm thiểu số trên. Tuy nhiên, những vinh hoa rực rỡ ấy cũng giống như một con dao hai lưỡi, đặt con người trước hai ngã rẽ: hoặc đắm chìm trong việc thỏa mãn những dục vọng của bản ngã, hoặc tìm kiếm sự tự do đích thực thông qua việc thấu hiểu và làm chủ chính mình.

The Talented Mr.Ripley (Kẻ Tài Ba) – một bộ phim được chuyển thể từ tác phẩm kinh điển của tác giả Patricia Highsmith đã khắc họa sự đa tầng tinh tế trong những thay đổi cung bậc cảm xúc của một con người mang tâm hồn nghệ sĩ đa tài dần trở thành một kẻ sát nhân g.i.ế.t 3 mạng người chỉ vì khát vọng leo lên từng bậc thang của giới tinh hoa nước Mỹ. Bộ phim xoay quanh Tom Ripley, một chàng trai có vẻ ngoài hiền lành, điển trai với tài năng đánh Piano, được một quý ông tỷ phú người Mỹ thuê sang Ý với mức giá 1000$ cho nhiệm vụ thuyết phục cậu con trai Dickie Greenleaf trở về nước để tiếp quản sản nghiệp của gia đình. Dường như những phân cảnh Tom cố gắng ngồi học thuộc những bản nhạc Jazz hay các nghệ sĩ Jazz mà Dickie yêu thích trước khi qua Ý cùng phân cảnh tự nhận mình tên là Dickie với vị tiểu thư xa lạ ở ga tàu đã phần nào hé lộ những kế hoạch không mấy thiện ý mà gã trai “giới bình dân” này đang nhen nhóm trong tâm trí của mình. Khi thành công đến nước Ý đầy lãng mạn, trái ngược với hình ảnh Tom trong vẻ ngoài nghèo khổ, chỉ có độc một chiếc áo sơ mi được giặt mỗi ngày để mặc đi mặc lại thì Dickie lại rực rỡ đến chói mắt với vẻ ngoài điển trai, giàu có, tự do thoải mái với lối sống xa hoa bằng tiền cha mẹ của mình cùng câu chuyện tình yêu đầy hoàn hảo bên người vợ chưa cưới xinh đẹp, yêu mình hết lòng dù anh ta trăm lần trăng hoa bên ngoài. Tom lập tức như một chú chuột tìm thấy miếng phô mai béo bở dành cho mình, anh ta cố tìm đủ mọi cách để khiến Dickie vui vẻ để từ đó giữ anh ta ở lại bên người, cho anh ta được hưởng ké chút ánh sáng rực rỡ - thứ chỉ duy nhất những người như Dickie mới có được.

Những phân cảnh Tom nhìn chăm chú đến mê muội chiếc nhẫn trên tay Dickie, lén lút mặc đồ Dickie khi Dickie vắng nhà, âm thầm hít lấy hít để hương thơm trên những trang phục đắt tiền của Dickie càng khắc họa rõ những dục vọng thầm kín đang ngày một lớn lên trong Tom để dần dần anh ta như một con đỉa đói, bám chặt lên Dickie, bắt chước từng hành vi, giọng nói, chữ ký để đợi một ngày chính anh ta có thể trở thành bản sao hoàn hảo của Dickie Greenleaf.

Và cuối cùng, Tom đã đợi được đến ngày đó – cái ngày xảy ra cái chết của Dickie Greenleaf. Ngay giây phút Tom giết hại và cướp lấy danh phận của Dickie cũng là lúc những quân bài Domino đã ngã đổ, số phận anh ta đã được an bài rằng sẽ không thể thoát khỏi những vòng luẩn quẩn do tội ác mình gây nên. Và cứ thế, để bao che cho tội ác của mình, Tom đã không thể dừng lại mà tiếp tục hãm hại hai người bạn khác của Dickie.

Nỗi bất hạnh lớn nhất của đời người chính là không thể sống là chính mình. Kể cả khi đã thành công hiện thực hóa giấc mộng giàu sang của mình trong danh tính của Dickie Greenleaf, nắm trong tay tất cả vinh hoa phú quý thì liệu Tom có được hạnh phúc và tự do như anh ta muốn? Câu trả lời đầy mỉa mai lại là không, sự giàu có đã khiến anh ta đánh mất chính mình, đạo đức, lòng tự trọng cơ bản của một con người nên anh ta luôn phải sống trong những cơn ác mộng khi về đêm, luôn phải khom người trước những người thân của Dickie với nỗi sợ bị phát hiện tội ác và luôn phải tự ti sống trong sự khao khát được yêu thương, thấu hiểu, công nhận từ người khác.

Không có bất kỳ công lý nào được thực thi ở cuối phim dành cho Tom Ripley nhưng chính cái c.h.ế.t của Peter – người bạn tri kỷ của Tom có lẽ chính là sự giày vò trớ trêu nhất dành cho gã đàn ông đầy tội lỗi này, khi chính tay anh ta đã kết liễu người bao dung và thấu hiểu anh ta nhất, người duy nhất nhìn thấy những ưu điểm đáng quý bên trong anh ta và chấp nhận Tom kể cả khi biết rằng Tom sắp giết hại mình. Sự cô độc, mất đi danh tính cả đời chính là sự trừng phạt lớn nhất dành cho Tom bởi lẽ: “Tòa án của lương tâm còn nghiêm khắc hơn bất kỳ tòa án nào khác”

Tom Ripley trong The Talented Mr.Ripley là một nhân vật tội phạm vừa khiến người xem khiếp sợ lại vừa đau lòng vì nhân vật này là hình ảnh phản chiếu bên trong rất nhiều người: những kẻ cô đơn, yếu đuối, mang trong mình những tham vọng, ganh tị, luôn lấy sự nghèo khó làm lý do để giải thích cho những tội ác của mình gây nên, khao khát tình yêu và sự quan tâm nhưng lại sợ hãi bị nhìn thấu. Đó cũng chính là những dục vọng theo bản năng nguyên thủy của con người hay còn gọi là Id theo thuyết của nhà phân tâm học Sigmund Freud, nếu không kiểm soát những dục vọng này con người sẽ đánh mất chính mình, mất cân bằng giữa dục vọng, lý trí và đạo đức.

Khép lại toàn bộ tác phẩm chính là lời cảnh tỉnh cho rất nhiều người ngoài kia về những dục vọng, tham sân si luôn tiềm ẩn bên trong mỗi con người. Mong rằng, những ai đọc được bài viết này sẽ tận hưởng bộ phim dưới những góc nhìn truy hỏi về những ranh giới giữa dục vọng bản năng và giá trị đạo đức của bản ngã, những điều nên làm và những điều không nên làm!