Chúng ta đi trong sa mạc, khi chúng ta khát khô cổ và tự nhiên gặp thấy một cái hồ nước thì trong người nó có cảm giác mình vui, mình phấn khởi. Trong người mình có một niềm khao khát mãnh liệt đối với hồ nước đó. Còn khi mà ta đã tới hồ nước rồi ta quỳ xuống ta múc nước lên uống, lúc đó là lạc, là hạnh phúc. - Ts. Thích Nhất Hạnh -
Động lực sống là năng lượng bên trong thúc đẩy con người hành động, đạt được mục tiêu và vượt qua thử thách. Mối liên hệ giữa các chất dẫn truyền thần kinh và động lực sống là một chủ đề phức tạp và hấp dẫn, mở ra nhiều khía cạnh để con người liên tục khám phá.
Vậy theo những kiến thức cổ chí kim, những phương pháp nào giúp cho ta có một cơ thể khỏe mạnh và đạt được động lực sống tốt? Hôm nay tôi sẽ viết những gì tôi biết và tổng hợp về niềm khát khao có được hạnh phúc và sự trải nghiệm hạnh phúc qua các nền y học khác nhau.

I. Theo Y học cổ đại

Tại sao y học cổ truyền lại đúng và có thể áp dụng?
Vì các quan niệm đó thuận theo tự nhiên, con người sinh ra và lớn lên đều do thiên nhiên nuôi dưỡng, sinh vật và tự nhiên là một. Sử dụng nguồn thức ăn tốt lành từ thiên nhiên, uống nguồn nước mát, hít thở bầu không khí trong lành, đó là cách người xưa bảo tồn năng lượng của mình để tồn tại.
Và thứ hai là vì chúng dựa vào kinh nghiệm thực tiễn, và thực tiễn luôn trên con người. Các nguyên lý được xây dựng dựa trên quan niệm và kiến thức y học của thời đại đó. Và thời đại đó thì mắc dịch cúm hay các đại dịch khác thì con người chết hàng loạt. Cho đến khi người ta phát minh ra vaccine, và Alexander Fleming nhờ sự lười biếng của mình tìm ra kháng sinh penicillin.
Bên cạnh những bệnh cấp tính có thể điều trị bằng dược phẩm, phẫu thuật của tây y hiện đại, những phương pháp dưỡng sinh hướng tự nhiên mà ngày nay lại đang rất thịnh hành trở lại. Người ta tập yoga, ăn uống lành mạnh, thiền, hay đi chữa lành như các bạn trẻ ngày nay. Hướng về tự nhiên, điều đó chắc chắn là tốt cho sức khỏe thân tâm và để điều trị các bệnh mãn tính nan y để có được sự khỏe mạnh để làm được điều mình muốn.
Người khỏe mạnh có một nghìn vấn đề, còn người bệnh thì chỉ có một vấn đề mà thôi
1. Y học cổ truyền tây phương 
Y học cổ đại tây phương phần lớn theo trường phái Hippocrates, người tạo ra lời thề mà bác sĩ tốt nghiệp bữa nay hay đọc.
Thuyết thể dịch của Hippocrates hay Thuyết Bốn yếu tố cho rằng sức khỏe của một người phụ thuộc vào sự cân bằng của bốn yếu tố cơ bản trong tự nhiên: đất, nước, khí, và lửa. Và tương ứng với đó là 4 thể dịch: mật đen, niêm dịch, máu, mật vàng. Những người có quá nhiều máu sẽ là người vui vẻ, năng động, lạc quan (sanguine). Những người có nhiều niêm dịch sẽ là những người chậm chạm, ể oải (phlegmatic). Những người có quá nhiều mật vàng rất hay nóng nảy (choleric) và những người có nhiều mật đen sẽ hay u buồn (melancholic).
Để điều trị bệnh, thầy thuốc phải xác định được thể dịch nào bị mất cân bằng để tái lập lại. Ví dụ nếu một người mệt mỏi, suy nhược thì có thể là do thừa niêm dịch. Nước chanh được coi là chất đối nghịch với niêm dịch vì vậy những người hay mỏi mệt thì nên dùng nước chanh. Và điều trị này trong phần lớn trường hợp tỏ ra có tác dụng.
Có nhiều nét tương đồng với văn hóa y học đông phương.
2. Đông Y
Đông y là nhân thuật, nên đối tượng chính của Đông y không phải là "bệnh" mà là "con người". Con người trong Đông y cùng với môi trường, vũ trụ hợp thành một chỉnh thể thống nhất, người xưa gọi đó là "Thiên nhân hợp nhất".
Nền tảng của Đông y dựa trên hai nền tảng triết học chính là Âm Dương và Ngũ Hành. Còn có các học thuyết Thiên Địa Nhân, Kinh lạc, Tạng tượng,…. 4 phương pháp khám là vọng, văn, vấn, thiết. Và Những phương thức điều trị bệnh là châm cứu, xoa bóp, thảo dược và dưỡng sinh.
Âm và Dương là hai khái niệm đối lập nhưng bổ sung cho nhau, đại diện cho sự cân bằng trong vũ trụ và trong cơ thể con người. Âm tượng trưng cho yếu tố thụ động, lạnh, tối và nữ tính, trong khi Dương đại diện cho yếu tố chủ động, nóng, sáng và nam tính. Sự cân bằng giữa Âm và Dương là yếu tố quyết định để duy trì sức khỏe. Mất cân bằng Âm Dương sẽ dẫn đến bệnh tật.
Ngũ hành bao gồm năm yếu tố: Mộc (Wood), Hỏa (Fire), Thổ (Earth), Kim (Metal), và Thủy (Water). Mỗi yếu tố tương ứng với một phần cụ thể của cơ thể và các cơ quan nội tạng. Ngũ hành cũng mô tả mối quan hệ tương sinh (hỗ trợ lẫn nhau) và tương khắc (kiềm chế lẫn nhau) giữa các yếu tố. Sự cân bằng giữa Ngũ hành giúp duy trì sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.
Nghiên cứu khoa học cho đến nay chưa tìm thấy bằng chứng cho các khái niệm truyền thống của Trung Quốc như khí công, kinh lạc và các huyệt đạo. Lý thuyết và thực hành Đông y không dựa trên nghiên cứu khoa học hiện có và có sự bất đồng giữa các thầy thuốc về cách thức chẩn đoán và điều trị trên bệnh nhân. Hiệu quả của thuốc thảo dược Trung Quốc vẫn ít được nghiên cứu và hỗ trợ.
Đông Y là khoa học dựa trên thực nghiệm, dù “khí” và kinh mạch của nó chưa được khoa học nghiên cứu và chứng minh là có giá trị, cùng lúc đó, các nghiên cứu về giải phẫu học cũng cho thấy không có gì khác biệt giữa những điểm kinh lạc với những điểm khác trên cơ thể. Các nhà trị liệu vẫn cho rằng có sự khác biệt đó và đã cho thấy sự cải thiện khi day, ấn những điểm huyệt.
Nếu ai đã từng đọc cuốn Hành trình về phương Đông của Baird T. Spalding, chắc hẳn thấy rất mơ hồ về thuật yoga của người Ấn, về nghệ thuật chiêm tinh bí truyền và các bậc chân tu hàng trăm năm ở dãy Hi Mã Lạp Sơn dưới con mắt chứng kiến của đoàn khoa học Hoàng gia Anh. Những tên gọi của năng lượng như khí hay prana được xem là kho tàng quý giá mà con người cần phải giữ gìn. Chúng thiên về tâm linh và trực giác, khi mà mỗi người trong chúng ta có một thứ kết nối đến vũ trụ, và mỗi chúng ta kết nối được với nhau. Những điều đó là có thật, và được xem là bình thường và hiển nhiên. Để giải thích theo khoa học hiện đại thì chẳng thể nào lý giải được. Chúng chỉ có thể được trải nghiệm và chứng kiến bằng chính con mắt và thực nghiệm của chính bản thân.

II. Theo Y học hiện đại

Có nhiều Hormone hạnh phúc giúp chúng ta có được sức khỏe tinh thần tốt như Dopamine, Serotonine, Oxytocin, Endorphin,.... Và vì nó hạnh phúc nên tôi sẽ chọn nó thay vì các cơ chế đông máu, phân tử phân giải đường hay điện tâm đồ cũng là những kiến thức quan trọng để có một sức khỏe tốt không kém. Hôm nay ta nói về Dopamine và Serotonine.
"Không có sức khỏe tâm thần, không có sức khỏe." - Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO)
1. Dopamine. Phân tử của niềm khát khao
Đã được nghe quá nhiều, là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong não, đóng vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng của cơ thể và tâm trí, từ việc điều chỉnh tâm trạng, cảm xúc đến việc kiểm soát chuyển động và các hành vi khen thưởng. Hệ dopaminergic đề cập đến hệ thống các tế bào thần kinh sản xuất và sử dụng dopamine để truyền tải tín hiệu trong não
(Ảnh trên thể hiện 4 con đường dopaminergic và nó đi từ đâu tới đâu và chúng đều sử dụng Dopamine để dẫn truyền. Trong đó đường dẫn quan trọng nhất là mesolimbic xuất phát từ vùng trần trước (VTA) và đến nhân cạp (nucleus accumbens), có thể bạn không thể nhớ nổi. Nó điều chỉnh cảm giác hài lòng và động lực, ảnh hưởng đến hành vi khen thưởng và sự nghiện ngập. Ba con đường còn lại cũng quan trọng nhưng quan trọng trong chuyện khác.)
Có nhiều cách để duy trì động lực của bản thân bằng cách duy trì Dopamine qua (sách báo nói ra rả) chế độ ăn uống, ngủ đủ giấc, tập thể dục, duy trì mối quan hệ tốt trong xã hội và phát triển bản thân.
Chúng ta cần Dopamine để khao khát hạnh phúc và thật ra lúc chúng ta hạnh phúc, chúng ta cần nó để cái niềm khao khát hạnh phúc ấy trỗi dậy lớn hơn nữa. Một số quan điểm nghiêng về hướng Dopamine chỉ là phân tử khao khát có được, còn để hạnh phúc thật sự thì cần có những phân tử hạnh phúc ở trong giây phút hiện tại.
Và thực sự riêng bản thân tôi thấy việc tự nhận thức được bản thân mình thật sự muốn cái gì và quyết tâm đạt được mục đích đó mới là kim chỉ nam cho tôi có một cuộc sống hạnh phúc. Tôi muốn cuộc sống của mình tốt lên, muốn người thân của tôi không bị bệnh, hoặc có thì biết bệnh viện nào để tới và đủ tiền để chữa. Và tôi chẳng cần quan tâm Dopamine là cái gì.
2. Serotonine (5-HT). Phân tử hiện tại
Cũng như dopaminergic có Dopamine là chất dẫn truyền. Hệ serotonergic liên quan đến các tế bào thần kinh sản xuất và sử dụng serotonin để truyền tải tín hiệu. Serotonin đóng vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng sinh lý và tâm lý, điều chỉnh tâm trạng và giấc ngủ. Khí sắc, tự khen thưởng, tự tin, khoái cảm. Ngoài ra còn liên quan đến các rối loạn gây ra ảo giác, hoang tưởng.
(Serotonin được tổng hợp từ tryptophan, một axit amin thiết yếu, thông qua một quá trình sinh hóa phức tạp. Các tế bào thần kinh serotoninergic tập trung chủ yếu ở các nhân raphe trong não giữa, từ đó chúng phát ra sợi thần kinh tới nhiều vùng khác nhau trong não và tủy sống).
Serotonin có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cảm xúc và tâm trạng. Mức độ serotonin thấp liên quan đến các triệu chứng trầm cảm và lo âu.Vậy một số thuốc chống trầm cảm giúp tăng cường serotonin trong não. Ngoài ra, serotonin còn là tiền chất của Melatonin, chất này tăng dần từ buổi sáng, giảm khi đến giờ chiều và tăng đến đỉnh vào buổi tối giúp chúng ta có thể ngủ.Khi bạn thiền, Hormone này tiết ra và cảm thấy cảm giác khoan khoái, nhưng bạn có thể không cảm thấy vì cảm giác chán nản và buồn bực nó trỗi dậy nhiều hơn.

III. Kết

Dông dài về các định nghĩa và nguyên lý, vậy vấn đề đặt ra là làm thể làm để có được một sức khỏe tốt?
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, các phương pháp Y học cổ truyền và dưỡng sinh chính là lối sống và phương pháp hữu ích nhất cho chúng ta có được sức khỏe tốt. Thuận theo tự nhiên không phải là phó thân cho trời, là phó mặt cho đất, mà đó chính là biết cách áp dụng các nguyên lý và tinh hoa của đất trời vào đời sống.
Còn về các bệnh cấp tính,truyền nhiễm, hay một người bị tai nạn lao động thì đừng bảo người ta về nhà và tập hít thở chậm, thở sâu hay nguy hiểm hơn là khuyên đi đắp thuốc nhé. Đưa đến cấp cứu ngay và luôn để các nhân viên y tế, những người có chuyên môn, có thể kịp thời chữa trị cho người đó. Ngoài ra mỗi người nên trang bị các kiến thức và kỹ năng sơ cứu để phòng khi người thân mình không may xảy ra chuyện gì thì biết cách xử trí.
Việc biết về những nguyên tắc cơ bản của đất trời nơi ta sống và tiếp thu những tiến bộ của văn minh con người chính và kết hợp chúng chính là cách mà con người có thể đạt được an sinh tốt nhất. Tinh thần khỏe mạnh, thân tâm hạnh phúc.