Sự kiện Đức chiếm đóng Tiệp Khắc (1938-1939) qua những bức ảnh hiếm

Sau khi Đức sáp nhập Áo vào tháng 03/1938, Thủ tướng Anh Neville Chamberlain đã hai lần tới châu Âu với hi vọng xoa dịu tham vọng của Hitler và ngăn chặn một cuộc chiến tranh tàn phá khác ở châu Âu, nhưng không thành công.

Tiệp Khắc đã kí hiệp ước với Pháp và Liên Xô lần lượt vào các năm 1926 và 1935, chính là để bảo vệ mình trước nước Đức. Nếu Đức xâm lược, Liên Xô hứa sẽ can thiệp, nhưng chỉ khi Pháp hành động trước.

Các thỏa thuận đồng thời giữa Khối Hiệp ước Nhỏ gồm Tiệp Khắc, Rumani và Nam Tư nhằm chống lại sự xâm lược từ phía Hungary cũng đều không mấy hữu ích.

Lúc này ở Cộng hòa Tiệp Khắc, đang có một phong trào dân tộc chủ nghĩa Đức cực đoan do Konrad Henlein lãnh đạo, và được Đảng Quốc xã ở Berlin ủng hộ hoàn toàn. Phong trào này phản đối sự lãnh đạo của Praha và yêu cầu vùng Sudetenland - nơi có dân số phần lớn là người gốc Đức, phải được thống nhất với Đế chế Đức.

Chỉ hai tháng sau khi sáp nhập Áo, quân đội Đức đã chuẩn bị để đưa quân qua biên giới Tiệp. Tháng 05/1938, Tiệp Khắc phát lệnh động viên một phần quân đội. Tình hình ngày càng trở nên đáng ngại.

Ngày 23/09, trong một động thái tuyệt vọng, Tiệp Khắc một lần nữa huy động quân đội và không quân. Đồng minh của Hitler là Benito Mussolini, đã đề xuất một cuộc họp giữa bốn cường quốc để giải quyết cuộc khủng hoảng Tiệp Khắc.

Hội nghị nổi tiếng được triệu tập vào ngày 29-30/09/1938 tại Munich, với sự tham dự của đại diện Đức, Anh, Pháp và Ý. Đáng chú ý là không có đại diện của Tiệp Khắc.

Thủ tướng Anh Chamberlain, Thủ tướng Pháp Edouard Daladier, Hitler và Mussolini đã kí một hiệp định chấp nhận mọi yêu cầu của Đức.

Sudetenland sẽ được sáp nhập vào Đế chế Đức kể từ ngày 01/10. Điều này cùng với những nhượng bộ sau đó đã tước đi của Tiệp Khắc phần lớn lãnh thổ lịch sử, các công sự phòng thủ, và nhiều nhà máy sắt, thép và dệt may.

Hơn nữa, việc mất Sudetenland còn dẫn đến nguy cơ mất thêm các vùng lãnh thổ ở biên giới phía đông, nơi mà Ba Lan và Hungary đang thèm muốn. Một tuần sau khi phát lệnh động viên, ngày 30/09, Tiệp Khắc đã đầu hàng.

Việc sáp nhập Sudetenland vào Đức kể từ ngày 01/10/1938, đã khiến phần còn lại của Tiệp Khắc trở nên suy yếu.

Hơn nữa, một phần ở vùng biên giới phía đông bắc được gọi là Zaolzie đã bị Ba Lan chiếm đóng và sáp nhập với lí do là để "bảo vệ" cộng đồng người Ba Lan ở đây.

Xa hơn, theo Hiệp ước First Vienna Award, Hungary đã nhận được các vùng lãnh thổ phía nam của Slovakia và Carpathian Ruthenia, nơi có phần lớn dân số là người Hungary.

Ngày 14/03/1939, Nhà nước Slovakia được tuyên bố thành lập, thì ngay ngày hôm sau, Hungary đã chiếm đóng và sáp nhập phần còn lại của Carpathian Ruthenia.

Lo sợ Hungary xâm lược, Thủ tướng Tiệp Khắc đã yêu cầu quân đội Đức bảo vệ phần lãnh thổ còn lại của nước này.

Sáng ngày 15/03, quân Đức tiến vào các phần còn lại của Tiệp Khắc (tiếng Đức là Rest-Tschechei), và hầu như không gặp phải sự kháng cự nào (trường hợp kháng cự có tổ chức duy nhất diễn ra ở Místek, khi một đại đội bộ binh do Karel Pavlík chỉ huy đã chiến đấu với quân Đức).

Cuộc xâm lược Carpatho-Ukraina của Hungary đã gặp phải sự kháng cự, nhưng quân đội Hungary đã nhanh chóng đánh bại quân kháng chiến.

Ngày 16/03, Hitler đến các vùng đất Tiệp. Từ Lâu đài Praha, ông ta tuyên bố thành lập vùng bảo hộ của Đức tại Bohemia và Moravia.

Với việc sáp nhập toàn bộ Tiệp Khắc, Hitler đã vi phạm lời hứa của ông ta tại Munich.

Mặc dù Hitler nhiều lần tuyên bố rằng, chỉ quan tâm đến chủ nghĩa toàn Đức (pan-Germanism), hay sự thống nhất của dân tộc Đức vào chung một Đế chế, nhưng nước Đức hiện đã chinh phục được 7 triệu người Séc.

Khi thành lập chế độ bảo hộ, Hitler cho rằng "Bohemia và Moravia đã thuộc về Lebensraum (không gian sống) của dân tộc Đức trong hàng ngàn năm".

Dư luận Anh đã thay đổi mạnh mẽ sau cuộc xâm lược. Chamberlain nhận ra rằng, Hiệp định Munich là vô nghĩa đối với Hitler.

Ngày 17/03, trong bài phát biểu tại Birmingham, Chamberlain nói rằng Hitler đang cố gắng "thống trị thế giới bằng vũ lực".

Có những nguồn tin nhấn mạnh, trong thời kì bị Đức chiếm đóng, người Séc được đối xử tốt hơn so với người Ba Lan và người Ukraina.

Điều này được cho là do quan điểm trong hệ thống phân cấp của Đức Quốc xã, khi cho rằng một bộ phận lớn dân chúng "có khả năng được Aryan hóa," do đó, người Séc không phải chịu mức độ tàn bạo và có tổ chức, như cách mà người dân Ba Lan đã trải qua. Khả năng Aryan hóa này được củng cố bởi lập luận, rằng một bộ phận dân số Séc có tổ tiên là người Đức.

Bên cạnh sự mâu thuẫn trong thái độ thù địch đối với người Slav, còn có tuyên bố cho rằng chính sách nghiêm khắc nhưng kiềm chế của Đức ở Tiệp Khắc, một phần là đến từ nhu cầu nuôi dưỡng và duy trì trạng thái tự mãn của nhân dân, để họ có thể thực hiện công việc quan trọng là sản xuất vũ khí trong các nhà máy.

Tính đến năm 1939, Tiệp Khắc đã trở thành một trung tâm sản xuất vũ khí lớn của Đức, từ sản xuất máy bay, xe tăng, cho đến pháo binh và các loại vũ khí khác.

Tháng 03/1944, trong Chiến dịch Margarethe, Hungary bị Đức chiếm đóng. Cuối tháng 08/1944, với cuộc Nổi dậy Toàn quốc Slovakia, nước này cũng chịu chung số phận với Hungary.

Cuộc chiếm đóng kết thúc khi Đức đầu hàng sau Thế chiến II. Trong thời gian Đức chiếm đóng, khoảng 294.000 đến 320.000 người (bao gồm cả người Do Thái, chiếm phần lớn thương vong) đã bị sát hại.