Hỡi quý vị người Athens, sở dĩ tôi có tiếng tăm như thế là vì tôi có một loại khôn ngoan. Nếu quý vị hỏi tôi loại khôn ngoan đó là gì, tôi trả lời đó là loại khôn ngoan mà có lẽ con người có thể đạt được, vì tôi tin rằng tôi khôn ngoan theo nghĩa đó; còn những người mà tôi đang nói tới thì có một loại khôn ngoan của siêu nhân, mà tôi không biết mô tả thế nào, vì bản thân tôi không có nó; và ai nói rằng tôi có nó, người ấy nói sai và lấy đi tính cách của tôi. Ở đây, tôi phải xin quý vị đừng cắt lời tôi, dù có vẻ như tôi đang nói những điều ngông cuồng. Bởi vì những điều tôi sắp nói ra không phải là của tôi. Tôi sẽ giới thiệu với quý vị một nhân chứng đáng tin cậy, đó là vị thần ở Delphi- người sẽ nói cho anh em biết về sự khôn ngoan của tôi, nếu tôi có nó và đó là loại khôn ngoan gì. Chắc quý vị đều biết ông Chaerephon, ông là một người bạn của tôi trước kia và cũng là bạn của quý vị, vì ông ấy từng chia sẻ cuộc lưu đày với dân tộc và đã trở về với quý vị. Vậy, như quý vị đều biết, Chaerephon rất quyết liệt trong mọi hành động của ông; và ông đã đến đền thờ Delphi và mạnh bạo xin lời sấm để biết xem có người nào khôn ngoan hơn tôi không, và nữ tiên tri Phythia trả lời rằng không có ai khôn ngoan hơn tôi. Nay Chaerephon đã mất nhưng em trai ông ấy đang có mặt tại tòa này, có thể xác nhận điều tôi nói là thật.
Tại sao tôi nhắc tới chuyện này? Bởi vì tôi muốn giải thích cho quý vị tại sao tôi lại bị mang tiếng xấu như thế. Khi tôi nghe lời sấm, tôi tự nhủ, vị thần muốn nói gì? Và phải chú giải lời sấm ấy thế nào? Vì tôi biết mình không có sự khôn ngoan nào dù nhỏ hay lớn. Vậy tại sao thần lại nói tôi là người khôn ngoan hơn tất cả mọi người. Mà ngài là một vị thần, ngài không thể nói láo, nói láo là ngược với bản tính của ngài. Sau một hồi suy nghĩ, tôi nghĩ ra một phương pháp thử câu hỏi. Tôi suy ra rằng chỉ cần tôi tìm ra một người khôn ngoan hơn tôi, là tôi có thể chạy đến trước vị thần để bác bỏ lời sấm. Tôi sẽ nói với thấn, ” Đây là một người khôn ngoan hơn tôi, nhưng thần lại nói tôi là người khôn ngoan nhất”.
(Còn tiếp)
[Trích (Socates) Biện hộ, Plato chuyên khảo, Lưu Văn Hy dịch, Nxb Văn hóa thông tin 2008; Tiêu đề do người trích đặt]