Lời tựa:   
     
Như đã giới thiệu trong series, Seneca thực sự là nguồn cảm hứng Stoicism của mình. Đọc Seneca không chỉ là về triết học mà còn là một trải nghiệm nghệ thuật, khi những bài học, triết lý quan trọng được phản ánh qua những hình ảnh quen thuộc, bình dị và đời thường, thể hiện cái tinh tế trong quan sát của một thiên tài với sự từng trải của cuộc đời.     
                                        
Với hy vọng giới thiệu Stoicism đến với các bạn trẻ Việt Nam, xin gửi tới các bạn bản dịch những bức thư quan trọng nhất trong cuốn "Moral Letters to Lucilius", tác phẩm đã làm nên tên tuổi của Seneca và là một trong bộ ba cuốn sách nền tảng của Stoicism.          
                                    
Do không phải anh dịch thuật, nên bản dịch này hoàn toàn tập trung vào việc truyền tải thông điệp và hy vọng có thể giúp bạn cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với bản tiếng Anh, để có thể thấy cái hay cái đẹp trong việc sử dụng ngôn từ của Seneca (dù thực ra bản tiếng Anh cũng chỉ là một bản dịch). Một anh bạn người Ý của mình đã chia sẻ Seneca được đưa vào chương trình giảng dạy tại Ý như một bậc thầy về việc sử dụng ngôn từ. Vì vậy, xin cam đoan tất cả những gì khiến bạn cảm thấy trúc trắc từ bản dịch là bởi khả năng hạn chế của mình, và rất mong nhận được đóng góp của các cao nhân để bản dịch được hoàn thiện hơn. 

Bạn có thể đọc trước giới thiệu về Seneca ở đây:



Bức thư số 34

Bạn thân mến!
Tôi la hét - Tôi hớn hở - Tôi lay chuyển năm tháng của mình và cảm giác được nguồn nhiệt huyết của tuổi trẻ, mỗi lần tôi biết từ thư bạn về cách bạn đang sống cuộc đời mình, về cách bạn đã tự vượt trên bản thân mình như thế nào. Bởi không lâu trước đây bạn vẫn là một người lạc lối (với đam mê quyền lực và tiền bạc). Như người nông dân có được niềm vui khi cây trái trong vườn sai quả, như cái hân hoan của người chủ trại khi bầy thú nuôi sinh nở, như một người nhìn thấy cậu thanh niên bước sang tuổi trưởng thành luôn cảm thấy vui lây trong cái bồi hồi nhớ lại khoảnh khắc ấy trong đời, bạn sẽ hiểu được cảm giác của một người nhìn thấy thành quả trong việc kiên tâm khuyến khích bạn mình rèn luyện tâm trí như tôi? Bạn là sản phẩm của tôi, là chứng nhân cho những lời khuyên và sự cổ vũ của tôi. Vì hiểu được tiềm năng của bạn, chính tôi đã đưa tay về phía bạn, để khuyến khích bạn, đẩy bạn về phía trước, và không để bạn chậm bước mà luôn hối thúc bạn - và tôi vẫn đang duy trì điều đó, nhưng giờ thì tôi có thể cổ vũ bạn hết mình trên con đường vinh quang này, và bạn ngược lại cũng đang cổ vũ chính tôi.
“Vậy tại sao ông vẫn phải tiếp tục hả Seneca?” bạn hỏi. “Khi giờ đây tôi sẵn sàng theo đuổi con đường ấy mọi lúc”. Đó chắc chắn là điều quan trọng nhất. Hãy luôn nhớ rằng sự quyết tâm của bạn gần như sẽ quyết định thành công, như câu châm ngôn cổ: "Một nhiệm vụ có khởi đầu thuận lợi thì đã có đến hơn 50% cơ hội thành công rồi". Trở nên thông thái, tốt đẹp và vững vàng là thứ phụ thuộc vào tâm trí của bạn, vậy nên khi bạn đã quyết tâm thực hiện, thì gần như bạn đã có được nó.
Vậy bạn có biết trở thành người thông thái là như thế nào không? Là khi một người trở nên hoàn chỉnh và chuẩn mực, tức là không một thế lực, sức mạnh hay điều hiểm nguy nào có thể khiến anh ta làm điều xấu xa hay sai trái. Tôi có niềm tin rằng đó sẽ là tương lai của bạn, nếu bạn kiên định, nếu bạn tiếp tục dấn bước về phía trước, và khiến hành động và lời nói của mình đồng nhất, như thể chúng được đúc từ cùng một khuôn. Vì bất cứ khi nào hành động mâu thuẫn với suy nghĩ, bạn có thể chắc chắn rằng tâm trí của bạn chưa đạt đến sự thông suốt ấy.
Tạm biệt!
A Dreamer
*******
Bản tiếng Anh:
From Seneca to Lucilius
Greetings
1 I swell—I exult—I shake off my years and feel again the heat of youth, each time I learn from your letters and from your actions how far you have surpassed even yourself. For you broke from the pack some time ago. If a farmer takes delight when a tree bears fruit, if a herdsman is pleased when his animals bear young, if one who sees a protégé reach adulthood always feels as if it were his own coming of age, then how do you think a person feels when he has been in charge of someone’s intellectual development and sees that immature mind grown up all at once? 2 I claim you as my own; you are my handiwork. It was I who laid hands on you, having seen your potential, and encouraged you, got you going, and did not let you slow down but continued to spur you on—and I am doing that even now, but now I am cheering you in the race, and you in return are cheering for me.
3 “Why say more?”° you ask. “I am willing all the time.” Th at’s most of it—and not only half, as in the saying “Well begun is half done.” Th is is something that depends on the mind; so when one is willing to become good, goodness is in large part achieved.* 
Do you know what I mean by a good person? One who is complete; one who has been perfected; one who would not be made to do wrong by any force, any stricture. 4 I foresee that you will be this good person, if you persevere, if you press on and make all your actions and words cohere and fi t with one another, all struck from the same mold. If the actions are inconsistent, the mind has not been set to rights.
Farewell.

Bạn nào có tâm muốn ủng hộ mình, chỉ xin ủng hộ Spiderum là mình vui rồi :)

Trần Việt Anh - STK: 0451000364912 (Vietcombank chi nhánh Thành Công, Hà Nội)


Các bài viết khác của tác giả: