Spiderum 2019: Một năm Clutch

Cảm giác chiến thắng clutch là một trong những cảm giác tuyệt vời nhất không chỉ đối với các vận động viên mà với cả các cổ động viên. Các fan Manchester United thời còn chưa vào hang chắc ai cũng nhớ cảm giác nghẹt thở sau chiến thắng 2-1 trước Bayern Bayern München ở trận chung kết Champions League năm 1999 với 2 bàn thắng được ghi trong 2 phút bù giờ cuối cùng. Hay gần hơn với người Việt Nam chúng ta thì có lẽ là giây phút này:

Cũng liên quan khá nhiều đó, để mình kể bạn nghe nhé:

Năm 2019 của mình bắt đầu với quyết định nghỉ việc để tập trung phát triển Spiderum, như mình đã trình bày trong bài viết Cố nhiều để làm gì?.

Sau đó là một chuỗi những ngày tháng nhọ dần đều. Nhọ đến mức có nhiều lúc mình tưởng như cầm chắc cơ hội lên voi rồi mà vừa mở miệng ra định gáy nhẹ thì lại thấy xa xa có bóng dáng đoàn làm phim Lão Hạc đến mời casting vai Cậu Vàng. 

Thế nhưng đến cuối năm, mọi thứ lại có vẻ như bắt đầu ổn hơn sau một vài pha "clutch" thú vị mà mình sẽ chia sẻ trong bài viết này, một phần để nhìn lại một năm nhiều sự kiện, một phần nữa là để chuẩn bị tinh thần cho năm 2020 sắp tới.

Vậy 2019 của mình như thế nào?

Cuối năm 2018, anh Hưng (Tech Lead của Spiderum) nói với mình là app Spiderum sẽ hoàn thiện và ra mắt sau Tết. Tất nhiên, anh mình nói thì mình phải tin rồi, phận làm em cấm cãi. Lần trước mình cũng tin anh nên mua coin ở đỉnh, tới giờ vẫn đang trong quá trình chinh phục những vực sâu mới; do đó, theo phép loại trừ thì lần này có lẽ cũng khá là chắc kèo.

Những gì diễn ra sau đó đã trở thành lịch sử: App Spiderum vượt xa mọi kỳ vọng và thậm chí còn ra mắt trước Tết. Nhưng mà là Tết năm nay. 

Mặc dù vẫn crash đều đều và tồn tại một vài "tính năng ẩn", mình nghĩ đây là một trong những cột mốc quan trọng đối với Spiderum Team nói chung và Spiderum Tech Team nói riêng.

Cho những bạn chưa biết, Spiderum Tech Team năm 2019 nếu tính hào phóng thì có khoảng 0.25 người, gồm anh Hưng - người đàn ông một tay bế con trai, một tay pha sữa, hai chân đưa nôi cho con gái (còn code bằng cái gì thì không biết); và Tuấn Cùi, lập trình viên tuy code trâu nhưng sai chính tả thì còn nhiều hơn cả chơi chữ của Đen Vâu. Vị đại hiệp trẻ tuổi này chính là chủ nhân của lỗi typo "Mật khẩu" thành "Mặt khẩu" trên bản app đầu tiên, cũng là chủ nhân của một trong những subdomain đặc biệt nhất trên Spiderum - subdomain không có bài viết nào... 

Nói là 0.25 người vì cả anh Hưng và Tuấn đều đang đi làm full time và chỉ có thể dành một chút thời gian mỗi tuần để code Spiderum mà thôi. Đây cũng là điều hợp lý vì mục tiêu trước mắt của Spiderum Team là tập trung thử nghiệm và ổn định mô hình kinh doanh trước. Tới khi đã tạo ra doanh thu đủ và ổn định, đồng thời có thêm khối lượng công việc về kỹ thuật phù hợp thì việc kéo anh em quay trở lại làm full time mới có ý nghĩa. Bây giờ cứ để các ông ấy bay, vừa phát triển năng lực chuyên môn để áp dụng vào Spiderum; vừa kiếm tiền để có gì mình còn vay. Ấy mới đích thị là "Nhất tiễn hạ song điêu", đích thị là diệu kế.

Quay trở lại chuyện cái app. Sau một năm trời vật vã phần vì khó cái này vướng cái kia, phần vì đang làm dở lại có các công việc khác cấp thiết hơn xen vào, cuối cùng cháu nó cũng ra đời trong những ngày cuối cùng của năm âm lịch 2019. Chưa phải là phiên bản hài lòng nhất vì hạn chế về thời gian, thiết bị, nhưng chắc chắn là phiên bản hoàn hảo thể hiện "tình nghĩa anh em chắc chắn bền lâu" của Spiderum.

Trong những ngày giáp Tết này, anh Hưng và Tuấn vẫn đang ngồi nhà fix "tính năng" để ra Tết sẽ update một bản vá xử lý một số lỗi lớn mà mọi người đã test thử và phản hồi lại với team. Mong anh chị em hãy kiên nhẫn và chờ đợi những update mới trong thời gian tới đây.

Cuối năm nay, ngoài app thì Spiderum cũng chính thức ra mắt kênh Youtube, với mục tiêu đa dạng hóa hình thức thể hiện của các bài viết, qua đó mở rộng đối tượng độc giả tiếp cận bài viết của các tác giả trên Spiderum. Thật ra ý tưởng về một kênh Youtube cũng nhen nhóm trong team từ đầu năm nhưng vì thiếu nhân sự nên chưa thể thực hiện được. Những tưởng đây sẽ lại là một ý tưởng "hứa mãi không làm" của năm 2019, nhưng sự trở lại của Samurice em mình vào giai đoạn cuối năm đã thay đổi mọi thứ.

Ngoài việc lây lan dịch bênh Mortal Kombat 11 đến văn phòng khiến các anh em cứ đến buổi trưa là tình nguyện ăn đấm thay cơm ra thì ít nhất em mình cũng đang bước đầu hiện thực hóa ý tưởng từ đầu năm mà các anh chị "chỉ vẽ là giỏi".

Hiện tại kênh Youtube của Spiderum đã có 6 clip và chắc chắn em mình sẽ rất vui nếu mọi người subscribe và feedback để kênh ngày một hoàn thiện hơn (vì không hoàn thiện thì làm sao tăng được lương để lấy vợ đây?).

Đầu năm 2019, việc tìm kiếm nguồn tài chính để đảm bảo phát triển Spiderum đúng theo kỳ vọng đã được mình đặt ra như mục tiêu quan trọng nhất của bản thân.

Mọi thứ bắt đầu rất hứa hẹn khi mình nhận được một đề xuất đầu tư nhỏ từ một nhà đầu tư thiên thần ngay từ đầu năm. Số tiền dù không lớn nhưng cũng đủ để duy trì team trong một thời gian nhất định được dự tính sẽ giải ngân sau khi ký thỏa thuận SAFE (gần tương tự như một khoản vay chuyển đổi - sẽ chuyển đổi theo định giá ở vòng gọi vốn tiếp theo).

Vì đã trực tiếp gặp gỡ và nghe câu chuyện khởi nghiệp của nhà đầu tư thiên thần này nên mình rất tin tưởng đây sẽ là người phù hợp để đồng hành và hỗ trợ Spiderum trong giai đoạn này, không chỉ về mặt tài chính mà cả về mặt định hướng và chuyên môn nữa. Hợp đồng được soạn thảo sau một thời gian trao đổi qua lại để chốt các điều khoản cụ thể, chỉ cần ký nữa là xong xuôi.

Những tưởng mọi thứ sẽ diễn ra suôn sẻ, mình thậm chí còn đặt vé bay vào Sài Gòn một vài hôm để gặp gỡ trao đổi với nhà đầu tư lần cuối và dự định ký hợp đồng trực tiếp. Đời không như là mơ vì đúng lúc này thì lại "clutch" ngược: mình không thể nào liên hệ được với anh - gọi điện thì không bắt máy, nhắn tin không trả lời - và đành quay trở lại Hà Nội với một chút thất vọng. Một thời gian ngắn sau đó, mình nhận được email: hoá ra ở bước cuối cùng, anh và trợ lý nhận ra một điểm chưa rõ ràng về mặt pháp lý của Spiderum Team khi đó; và thật trùng hợp khi điểm này gợi nhớ anh về một trải nghiệm rất tồi tệ thời còn xây dựng startup đầu tiên của chính mình. Và thế là thoả thuận đổ bể. Khá đáng tiếc nhưng cũng là một bài học xương máu mà sau đó mình và anh Hiếu (cố vấn Luật của Spiderum) đã ngay lập tức tìm phương án để "vá lỗi".

Cũng trong khoảng thời gian đó, mình có đăng ký tham gia một chương trình Tăng tốc Khởi nghiệp (Accelerators) của một Quỹ Đầu tư tại Việt Nam. Sau một vài vòng thi, Spiderum được lựa chọn vào top những startup cuối cùng sẽ được đào tạo và nhận vốn đầu tư. Mọi thứ lần này tưởng như đã khác, thậm chí mình và Nga Levi còn ngồi làm việc và tham gia một số buổi training của chương trình trong vài tuần đầu. Nhưng không, càng dành thời gian tham gia và hiểu kỹ hơn mình càng thấy định hướng lâu dài giữa Spiderum Team và nhà đầu tư có vẻ không trùng khớp, những giá trị hai bên có thể mang lại cho nhau cũng không thực sự rõ ràng.

Phải thừa nhận rằng đó là một thời điểm khá khó khăn và quyết định không nhận vốn đầu tư cũng là một quyết định không hề dễ dàng. Spiderum khi đó đang chuẩn bị ra sách Du học ký: Vạn dặm có chi?, do đó cũng đứng trước một loạt chi phí mà nếu không cẩn thận thì... toang. Rất may mắn là cùng thời điểm đó, Nga Levi lại thuyết phục được TH School đồng hành cùng Spiderum trong sách Du học ký. Cú clutch xịn này dẫn tới hai hệ quả tích cực cho cá nhân mình nói riêng và Spiderum Team nói chung: (1) có thêm thời gian tìm kiếm cơ hội khác và (2) có thêm tự tin vào định hướng đang lựa chọn. Và thế là quyết định được đưa ra tương đối dứt khoát: Nhện Nhọ lại tiếp tục công cuộc hành tẩu giang hồ.

Đây cũng là thời điểm mình quyết định tự hứa với bản thân là sẽ chỉ nhận một khoản lương tối thiểu cho đến khi tìm kiếm được nguồn tài chính ổn định cho team. Như đã trình bày trong bài Tryhard, liêm sỉ và những thứ khác, mình là một thanh niên tryhard, và dĩ nhiên không thể nào chịu được cảm giác ăn hành hết lần này tới lần khác mà không thể phản kháng. Chính vì vậy, quyết định này cũng như một thách thức với bản thân: nếu không tìm kiếm được một nhà đầu tư phù hợp, mình sẽ tự tìm cách vay nợ để làm tiếp và chứng minh tới cùng. 

Khoảng 1-2 tháng sau đó, mình được giới thiệu tới 2 nhà đầu tư khác: một quỹ đầu tư từ Hàn Quốc và một quỹ ở Sing. Trong số hai bên này, ở thời điểm ban đầu, vì tiếp xúc trước nên mình có phần ấn tượng với quỹ của Hàn Quốc hơn. Đây là một quỹ gia đình với hai founders có profile cực khủng, lại rất đam mê giáo dục và có xu hướng thích đầu tư vào các startup trong mảng này. Quỹ của Sing thì có phần trầm lặng hơn, phần nào vì founder của quỹ này là một doanh nhân người Nhật với triết lý và định hướng đầu tư vào các startup có tiềm năng phát triển lâu dài.

Đây là giai đoạn mình liên tục phải pitching, điều chỉnh cách trình bày, ý tưởng, mô hình kinh doanh sau mỗi lần gặp gỡ và trao đổi với cả hai bên. Đây cũng là giai đoạn mình viết "Cố nhiều để làm gì?" và nhận được một inbox cực kỳ quan trọng từ anh @dinhvu, người từ sau bài viết đó (và một vài cuộc cafe trao đổi) đã đồng ý tham gia vào team để hỗ trợ mình xây dựng bức tranh tài chính bài bản và có sức thuyết phục với nhà đầu tư. Anh Định chính là người giúp mình xây dựng bản Dự toán tài chính (Financial Projections) đã được sử dụng để chinh chiến trong suốt mấy tháng trời sau đó. Và anh cũng sẽ tiếp tục là một thành viên quan trọng trong các kế hoạch sắp tới của Spiderum.

Quay trở lại với câu chuyện xin vốn đầu tư. Sau những bước tiến rất nhanh và rất tích cực ban đầu, nhà đầu tư Hàn Quốc bắt đầu có dấu hiệu chững lại, những trao đổi giữa mình và họ bắt đầu thưa thớt dần (mặc dù vẫn... tích cực). Đây là thời điểm mình bắt đầu cảm thấy hơi... sốt ruột và có gì đó... sai sai. Những ám ảnh không mấy tốt đẹp về chuyện "clutch" ngược và "toang phút cuối" lại quay về, khiến mình không sao vui cho được. Cùng thời điểm đó, điều thú vị là đại diện của nhà đầu tư Sing vẫn liên tục trao đổi, quan tâm và hỏi han mình về Spiderum. Họ thực sự muốn đi tới cùng và sẵn sàng bỏ công sức để đi tới cùng.

Thật trùng hợp, đó cũng chính là điều mình luôn tìm kiếm ở các nhà đầu tư muốn đồng hành cùng Spiderum. Vậy là quyết định all in, mình tập trung toàn bộ vào nhà đầu tư bên Sing với một dự cảm và niềm tin mạnh mẽ.

Điều gì đến cũng phải đến, giữa tháng 10/2019, mình bay sang Sing để trực tiếp tham gia vòng pitching cuối cùng với các đại diện lãnh đạo của quỹ. Đêm trước hôm pitching, chị đại diện quỹ tại Việt Nam thức khuya cùng để giúp mình chuẩn bị kỹ càng nhất có thể. 30 phút trước khi pitch, chị Chief Investment Officer người Sing một lần nữa hẹn mình tới sớm để dặn dò kỹ càng những điều cuối cùng. Trong giây phút đó, mình biết rằng hành trình tìm kiếm của bản thân trong năm 2019 đã có điểm dừng.

Những gì diễn ra sau đó giống như kịch bản một bộ phim truyền hình dài tập nhưng kết thúc có hậu: mình vượt qua được thử thách cuối cùng và đang trên đường hoàn thiện các thủ tục pháp lý để nhận đầu tư. Một cú clutch đầy viên mãn cho team Nhện Nhọ. Một pha về đích mà cá nhân mình chắc chắn không thể nào quên.

Với nguồn tài chính dự kiến sẽ đến tay vào đầu năm sau, Spiderum cuối cùng cũng có thể tái bản sách "Dăm ba cái tuổi trẻ" và "Du học ký: Vạn dặm có chi?", cũng khá lâu sau khi đã bán hết nhưng vì phải "thắt lưng buộc bụng" nên không dám in thêm.

Chưa dừng lại ở đó, cũng trong những ngày cuối năm, nếu để ý bạn sẽ thấy sự xuất hiện của một fanpage mơi mới với cái tên khá ngầu - Người Trong Muôn Nghề. Đây cũng là một cú clutch rất thú vị của Spiderum, chỉ được hoàn thiện trong những ngày cận Tết, sau rất nhiều lời dọa nạt của chị Nga Levi và nước mắt của các em nhỏ team sách Spiderum như Truê hay Sơn. Đôi khi là nước mắt của chính mình nữa hic

Để chứng minh cho nhận định trên, mình xin phép được chèn một đoạn quảng cáo trá hình do Nga Levi giả mạo mình viết và bắt đăng với lời nhắn: "Nếu cậu không kiếm được cho tớ thêm ít nhất 100 người đăng ký đọc thử sách thì ra Tết đừng đi làm nữa":

Lẽ ra mình định kết thúc bài viết này trước lúc giao thừa để chính nó cũng là một cú clutch cuối cùng tạm biệt năm cũ 2019 đầy biến cố nhưng cũng mở ra rất nhiều hy vọng cho tương lai. Tuy nhiên mẹ mình đã ngăn cản điều đó xảy ra bằng cách đưa cho mình hai cái giẻ lau và lặng lẽ chỉ tay vào cái cửa nhà đóng đầy bụi. 

Vì cuối cùng bài viết được đăng vào đúng mùng 1 Tết, mình xin chúc tất cả mọi người một năm mới tràn đầy sức khỏe và niềm vui. Cảm ơn tất cả mọi người vì đã luôn kiên nhẫn, yêu quý và ủng hộ Spiderum, kể cả trong những thời khắc khó khăn nhất.

Let's see how far we can go, shall we?

Từ tận trái tim,

Please.