Silver Linings Playbook: Những kẻ điên yêu.

Ra mắt vào cuối năm 2012, bộ phim tình cảm lãng mạn mang hơi hướng nghệ thuật đan xen giữa hài kịch và bi kịch của đạo diễn David Russell là bộ phim tình cảm đương đại duy nhất lọt top đề cử cho giải Oscar phim hay nhất vào năm 2013.

Được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Matthew Quick, Silver Linings Playbook là câu chuyện xoay quanh cuộc sống sau khi xuất viện của Pat- một bệnh nhân tâm thần mang chứng rối loạn lưỡng cực. Trong thời gian quay trở lại cuộc sống bình thường, anh gặp Tiffany- một cô gái mắc chứng nghiện tình dục. Pat và Tiffany cùng thực hiện một giao kèo có lợi cho cả hai và cũng chính nó đã hình thành lên sợi dây liên kết giữa hai người, giúp họ vượt qua những bi kịch đánh gục họ trước đó.

Trái ngược với cách khai thác thông thường trong những câu chuyện tình yêu về khó khăn và những cản trở ngoại cảnh như: đẳng cấp giàu nghèo, bi kịch gia đình hay nghịch cảnh khốn khó… đến với Silver Linings Playbook, đạo diễn David Russell đã đưa khán giả đặt chân vào thế giới của những kẻ điên, của những số phận bị đánh chìm bởi bi kịch để rồi đánh mất bản thân như một cách trốn tránh thực tại khốc liệt.

Pat- nhân vật trung tâm, là người đàn ông mang trong mình chứng rối loạn lưỡng cực- một căn bệnh tâm lý với những trạng thái cảm xúc trái ngược, anh được gia đình bảo lãnh ra viện sau 8 tháng điều trị với những ám ảnh về người vợ ngoại tình và một đống thuốc nạp vào cơ thể. Xuyên suốt nửa đầu phim, Pat luôn hiện lên với vẻ mặt hoang mang, tính khí thất thường và đôi khi là cả tâm trạng u uất. Mang trong mình nỗi đau bị phản bội, Pat dường như mất hết tất cả: nhà cửa, xe cộ, tình yêu… anh trốn tránh thực tại với những vết thương lòng in đậm trong tim.

Sau khi xuất viện, Pat cũng tìm cách quay trở lại cuộc sống thường ngày bằng việc chạy bộ, đọc sách với tâm trạng lạc quan hơn,.. nhưng… Có lẽ những điều đó là chưa đủ, hoặc đơn giản nó chỉ là tấm mặt nạ ngụy trang mà anh đeo lên. Bởi, chỉ cần một vật nhỏ liên quan hoặc gợi nhớ đến Nikki- người vợ của anh, cũng khiến căn bệnh tâm thần tái phát. Pat luôn khiến mẹ mình lo lắng, bất an bằng những hành động kỳ quặc và bạo lực ở nhà, anh làm phiền và đánh thức cha mẹ vào mỗi đêm khi anh nhớ đến Nikki, đặc biệt, với người bố nóng nảy của mình, anh luôn xảy ra mâu thuẫn và gây gổ. Mỗi lần căn bệnh tái phát, số thuốc nạp và cơ thể của Pat lại nhiều hơn và càng khiến anh mụ mị với nỗi ám ảnh bị phản bội. Mọi thứ có lẽ sẽ vẫn tiếp diễn như vậy, cho đến khi Pat gặp Tiffany.

Ở độ tuổi 38, nam tài tử Bradley Cooper đã thực sự nhập tâm cho vai diễn một anh chàng mang chứng bệnh tâm thần đầy chiều sâu và cảm xúc. Rũ bỏ vẻ ngoài lãng tử và hào hoa vốn có trong những tác phẩm trước đó như: Limitless, The hangover… ở Silver Linings Playbook với nhân vật Pat mang nặng chiều sâu tâm lý cùng nỗi đau bị phản bội, Bradley  đã khiến khán giả bất ngờ trước hình ảnh một chàng trai chênh vênh, dễ tổn thương và đầy khiếm khuyết. Có lẽ hình ảnh anh mặc chiếc bao tải rác màu đen chạy bộ là hình ảnh đắt giá nhất của Bradley thể hiện rõ tình trạng bế tắc, tồi tệ và “ ngột ngạt” của nhân vật Pat.

Nếu Pat mang trong mình nỗi đau bị phản bội dẫn đến việc mắc chứng tâm thần rối loạn lưỡng cực thì Tiffany phải gánh chịu nỗi đau mất chồng, trở thành góa phụ trẻ dẫn đến việc trầm cảm.

Cô gái với khuôn mặt lạnh lùng, khoác trên mình những bộ đồ màu đen cùng thái độ vô cảm là hình ảnh của Tiffany xuyên suốt nửa đầu bộ phim. Nó cũng phần nào giúp khắc hoạ nỗi đau mà cô chịu đựng. Phải là một người phụ nữ mạnh mẽ như thế nào mới có thể hứng chịu cảm giác mất đi người bạn tâm giao từng đầu ấp tay gối, phải đủ kiên cường ra sao mới có thể tiếp tục tồn tại với những tiếng xì xào bàn tán của những kẻ bên ngoài? Hay chăng cũng chính bởi những đớn đau ấy mà cô chấp nhận để cho bản thân mình sống một cách buông thả với chứng nghiện tình ái hiện tại?

Nàng góa phụ trẻ do Jennifer Lawrence thể hiện, xuất hiện đầu phim một cách lạnh lùng, khó chịu, đến giữa lại trở nên điên cuồng, dữ dội, gào thét khi đối xử với Pat và những người xung quanh để rồi đến cuối cùng trở nên yếu đuối, tổn thương nhưng vô cùng ngọt ngào khi nhận ra trái tim mình đã thuộc về Pat. Dù ở phân đoạn nào, Jennifer cũng bộc lộ được rõ tài năng diễn xuất của mình và rinh về giải Oscar cho nữ diễn viên chính xuất sắc nhất ở tuổi 22.

Có thể thấy, đạo diễn Russell đã thực sự thành công khi khắc họa một thế giới với những cá nhân mang trong mình đầy những tổn thương và khiếm khuyết, những kẻ bị đánh gục bởi bi kịch bất ngờ để rồi đánh mất bản thân như một cách trốn tránh thực tại khốc liệt. Cũng giống với thế giới hiện tại, khi mỗi người chúng ta vấp ngã, bị phản bội, thất bại hay mất mát...sẽ có một khoảng thời gian ta chẳng muốn làm gì, chỉ tìm những thú vui tầm phào, những viên thuốc hỗ trợ… để có thể quên đi tất cả, để có thể ở trong thế giới của riêng mình với những mộng tưởng bản thân tạo nên. Nhưng… ta đâu thể trốn tránh tất cả, đâu có thể mãi vùi lấp bản thân bởi những khiếm khuyết và sai lầm của chính mình.

Đại thi hào Ernest Hemingway từng viết : “ Chúng ta đều có những vết nứt đổ vỡ và đó là nơi ánh sáng sẽ tiến vào" ( We are all broken. That’s how light gets in) . Những khiếm khuyết, mất mát và bi kịch mà chúng ta từng trải qua cũng giống như điều kiện cần để mỗi người có thể khiến bản thân trở nên “ sáng chói”, hoàn thiện hơn. Và điều kiện đủ, không đâu khác chính là sự cố gắng nỗ lực, vực dậy bản thân ở mỗi người. Trong Silver Linings Playbooks, cả Pat và Tif đều đã làm được điều này.

Hầu hết mỗi người đều cho rằng thời gian là liều thuốc quan trọng giúp chữa lành mọi nỗi đau và vết thương lòng. Nó không sai, nhưng nếu chỉ có thời gian không thì chưa chắc mọi vết thương lòng và nỗi đau đều có thể lành lại, bởi thời gian không thể tác động trực tiếp đến mặt cảm xúc và tâm hồn mỗi người, nó cũng không có “ dao kéo hay kim chỉ" để khâu lành vết thương của mỗi chúng ta. Yếu tố tác động chính đến nỗi đau để thời gian có thể chữa lành có lẽ chính là tình yêu thương, sự quan tâm và những nhân tố tích cực qua từng ngày khiến vết thương của ta lành lặn và hồi phục.

Một trong những yếu tố được đề cập đó chính là nghệ thuật và tình yêu được thể hiện rất rõ trong quá trình vực dậy bản thân, tìm lại chính mình của Pat và Tiffany. Trước khi thấy nhau, họ đều là những cá thể khác biệt, những người cô lập bởi thế giới của chính mình, cô đơn trong nỗi đau và bi kịch của bản thân, cho đến khi họ nhận ra nhau trong tâm trí của mỗi người. 

Không có những buổi hẹn hò lãng mạn, không có những cái nhìn ân cần hay hành động sẻ chia, mỗi khi chạm mặt đều là những cuộc cãi vã căng thẳng, là những hành động kỳ quặc đến điên rồ giữa cả hai. Pat và Tif dường như đều muốn chứng minh xem bản thân mình, ai mới là người điên thực sự, thế nhưng, sau những “ trận điên” quyết liệt như vậy, họ lại càng thêm thấu hiểu và đồng cảm với đối phương. Bởi chỉ có những người trong cuộc mới thực sự cảm nhận được lí do vì sao họ thể hiện như vậy.

Trong quá trình gặp gỡ, Tif và Pat cùng thực hiện một giao kèo có lợi cho cả hai khi Pat  học nhảy để giúp Tif trong một cuộc thi và đổi ngược lại Tif giúp Pat nối lại liên lạc với vợ cũ. Sẽ chẳng sai nếu nói, chính bộ môn nghệ thuật nhảy đã phần nào hàn gắn Tif và Pat lại với nhau. Qua những buổi tập, họ tìm thấy sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, giải phóng chính mình bởi những bước đi và từng động tác. Hơn nữa, với những điệu nhảy kết hợp sự ăn ý, họ càng thêm hiểu và giúp đỡ nhau hơn. Qua những buổi tập đầy mồ hôi và sự cố gắng, họ dần nhận ra được tình cảm của bản thân dành cho đối phương.

Phân cảnh đặc biệt của bộ phim là trường đoạn Tif tới nhà Pat trách mắng anh vì đã lỡ hẹn với mình và bài diễn thuyết cùng những thông số đầy thuyết phục khi Pat ở với cô trong các trận đấu của đội Eagles với Pat cha đã khiến cả gia đình Pat thay đổi ý nghĩ về Tif và cho thấy sự quan tâm tuyệt đối của cô góa phụ trẻ đầy thông minh dành cho anh.

Ngoài ra, một trong những yếu tố giúp Pat và Tif hàn gắn vết thương lòng cùng nỗi đau của bản thân chính là sự quan tâm, chăm sóc của bố mẹ Pat, mẹ Tif và những người bạn tuyệt vời xung quanh họ. Bởi sự phản bội nào rồi cũng sẽ được bù đắp bằng tình thương khác, một kết thúc mất mát sẽ được thay thế bởi một mở đầu tốt đẹp, những thương tổn trong quá khứ sẽ được trị liệu bằng “thứ thuốc thần” mang tên quan tâm. Cuối cùng kết thúc 8 tháng điều trị bằng những sẻ chia, yêu thương và đồng cảm, Pat và Tif đã tìm lại bản thân mình, vực dậy tinh thần sau những cú vấp đầy đớn đau.

Bên cạnh câu chuyện tình đầy thú vị nhưng cũng không kém phần lãng mạn của hai con người được gắn mác là những “ kẻ điên", Silver Linings Playbook còn được đạo diễn Russell lồng ghép những chiêm nghiệm về cuộc đời, về con người và thời đại vô cùng ấn tượng. 

Lấy bối cảnh sau cuộc khủng hoảng kinh tế vào năm 2008, khi xã hội thì rối loạn, thị trường tụt dốc cùng vấn nạn thất nghiệp gia tăng, tác động mạnh mẽ đến tâm lý con người, Pat và Tif là đại diện cho những người trẻ trong thời đại Mỹ lúc bấy giờ, bế tắc, gục ngã, lạc lối, dễ kích động để rồi vô tình đánh mất bản thân trước thực tại khốc liệt.

Bên cạnh Pat và Tiffany, những nhân vật còn lại trong phim cũng mang những khó khăn, khiếm khuyết riêng như Pat cha vừa mất lương hưu, đang gặp vấn đề về tài chính cùng nạn ham mê cá độ và tin vào những trò mê tín, sự cam chịu đến tuyệt vọng của mẹ Dolores về con trai của bà, sức ép từ kinh tế gia đình và công việc cùng một cuộc hôn nhân đang trên đà đổ vỡ của người bạn Ronnie… Tất cả đều tạo nên những bi kịch rất đậm chất Mỹ trong thời kỳ khủng hoảng. 

Tiêu đề phim với nghĩa của cụm từ “ silver linings" có thể hiểu là “ lớp vỏ bạc" dựa trên hình ảnh những đám mây u ám, xám xịt kéo đến mỗi khi giông tố về, nhưng nếu chỉ cần tia nắng nhỏ của mặt trời xuyên qua chúng, ta sẽ thấy những ánh sáng lấp lánh chiếu xung quanh. Nó cũng giống như hành trình tìm lại bản thân của hai nhân vật chính, ban đầu có vẻ mù mịt tăm tối, nhưng chỉ cần một tia hy vọng với một bản ngã hoàn hảo, họ sẽ lấy lại ánh hào quang của chính mình. Đây cũng là phần thông điệp xuyên suốt cả bộ phim.

Đặc biệt, cụm từ “ silver linings" ( số nhiều) còn cho thấy, không chỉ có Pat và Tif vật lộn với những khủng hoảng của bản thân mà mỗi nhân vật trong phim đều phải đấu tranh, đánh đổi với chính mình để tiến tới một ngày mai tươi sáng. Nó cũng phần nào giúp phản ánh tâm thế chung của cả xã hội Mỹ sau thời kỳ khủng hoảng, luôn không ngừng hy vọng và nhìn về phía trước.

Cũng giống như Pat và Tif đã vực dậy được bản thân sau những cú ngã bất ngờ, phim truyền tải thông điệp tốt đẹp về sự nỗ lực, cố gắng vươn lên, hành trình chữa lành chính mình với tình yêu thương, sự quan tâm và sẻ chia của những người xung quanh. Đồng thời, chứng minh một định luật rằng, đôi khi hạnh phúc không thể đạt được bằng cách làm người bình thường, mà bằng cách tìm người điên giống mình.

Với câu chuyện tình khác biệt của hai con người khác biệt, Silver Linings Playbook đã thổi một luồng gió mới đối với các fan yêu thích những bộ phim tình cảm. Đặc biệt, với tựa đề được đặt theo câu thành ngữ “  Every cloud has a silver lining” tức “Sau cơn mưa, trời lại sáng”, phim truyền đi thông điệp vô cùng đắt giá rằng, hãy cứ sống thật với con người mình, rồi mọi điều xấu sẽ qua đi và một kết thúc đẹp sẽ tới đối với những ai dám đối mặt và vượt qua những ám ảnh nặng nề của quá khứ để đón những điều tươi mới, hạnh phúc và tuyệt vời hơn.