Sia và câu chuyện đằng sau chiếc mặt nạ.

(Có lẽ công chúng Việt Nam đều mới biết đến Sia trong những năm gần đây (hoặc biết qua quảng cáo Close Up), nhưng thực ra Sia đã bắt đầu hoạt động từ năm 1993 (tức hồi mới 18 tuổi), trong một ban nhạc jazz tên Crisp. Sia là một giọng ca có chất riêng, từ âm sắc đến cách phát âm, nhả chữ, có thể nhận ra ngay giọng hát của cô. Nhưng nét độc đáo nhất của Sia, chắc chắn là phong cách biểu diễn không giống ai: cô luôn tìm nhiều cách để che giấu gương mặt của mình. Còn chuyện khuôn mặt thật của Sia như thế nào, xin mời Google và 1 giây sau ta sẽ có kết quả).

Sia và Maddie Ziegler.

1/ Thời thơ ấu và cơ duyên đến với âm nhạc.

Sia Kate Isobelle Furler (aka Sia Furler aka Sia) sinh ra tại Adelaide, Nam Australia vào ngày 18 tháng 12 năm 1975. Cha của cô-Phil B. Colson là nhạc sĩ của nhiều ban nhạc khác nhau bao gồm Foreday Riders, Rum Jungle, Fat Time, Jump Back Jack Và Mount Lofty Rangers; trong khi mẹ cô-Loene Furler, là một ca sĩ, nhạc sĩ, giảng viên nghệ thuật và thanh nhạc cho Mount Lofty Rangers. Cô là cháu gái của ca sĩ kiêm nhạc sĩ Colin Hay (nhóm Men at Work).Với xuất thân như thế, không khó hiểu khi Sia bộc lộ thiên hướng nghệ thuật từ sớm, bằng cách bắt chước hát theo những giọng ca cô yêu thích như Aretha Franklin, Stevie Wonder… và Sia cũng thừa nhận, cô bị ảnh hưởng ít nhiều từ những nghệ sĩ này. Giữa những năm 1990, Sia bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một ca sĩ trong ban nhạc acid jazz Crisp. Sia đã hợp tác với ban nhạc và đóng góp cho 2 EP của họ: Word and the Deal (1996) và Delirium (1997). Năm 1997, ban nhạc Crisp tan rã và Sia phát hành album đầu tay của cô mang tên OnlySee trên Flavoured Records tại Úc và album bán được 1.200 bản.

2/ Đặc trưng về giọng hát.

Quãng giọng của Sia là Bb2 – Eb6 (3 quãng 2 nốt). Trong Free the Animal, Sia đã hit nốt A6, nhưng sau khi nghe, mình nghĩ nốt A6 này không đủ chất lượng để tính vào quãng giọng. Một vài nốt quãng 6 khác cũng tương tự. Nhưng nếu vẫn thích tính luôn thì tổng cộng, quãng giọng của Sia là A2 – A6, tức tròn 4 quãng.

+ Nốt cao nhất: C#6 trong Dressed in Black, Eb6 trong Eye of the Neddle, G6 trong Dressed in Black, A6 trong Free the Animal…
+ Nốt thấp nhất: A2 trong The Real Thing, Bb2 trong You Have Been Loved…

Có nhiều tranh cãi cho giữa về loại giọng của Sia Một bên nghiêng về nữ cao trữ tình (lyric soprano) và một bên ngả về nữ trung (mezzo soprano). Mình nghiêng về bên giọng nữ trung hơn. Mình sẽ giải thích chút xíu về nguyên nhân mình xếp Sia là nữ trung. Có thể thấy rằng, với nữ cao, âm khu phát triển nhất sẽ là quãng cao (tất nhiên, nếu được luyện tập, âm khu trung và trầm cũng sẽ phát triển, nhưng vẫn sẽ không đầy đặn được bằng). Cho nên về 3 âm khu của Sia:

+ Quãng trầm: trừ những nốt quãng 2 thường fry (đến nam còn dễ fry nữa là nữ) thì Sia xuống những nốt thấp quãng 3, lại còn đầy đủ âm vang. Những nốt quãng trầm của Sia hầu như không bị biến đổi về âm sắc nếu so với những nốt quãng trung hay cao hơn.
+ Quãng trung của Sia chính là quãng phát triển tốt nhất, tròn trịa và đầy đặn. Có thể thấy Sia belt rất thoải mái ở tầm này, với vibrato tròn đầy, không gượng ép. Từ quãng trầm tới những nốt không quá cao (D5/E5), Sia cho thấy một có sự kết nối nhất định trong giọng hát.
+Tuy nhiên, đến quãng cao hơn, những ưu điểm của Sia suy giảm dần, mỏng và thiếu lực hơn, đôi khi bị vỡ nốt.

Sia không hề thiếu bản lĩnh thanh nhạc. Nếu sử dụng headvoice hay falsetto trên quãng cao, Sia có thể tạo ra âm thanh đẹp, ấm áp, mượt mà (nghe thử Chandelier). Thế nhưng, có vẻ giống như Idina Menzel, Sia rất hay belt quãng cao, kết quả là bị flat hay vỡ nốt. Dù vậy, trong một số trường hợp, dường như Sia lại cố tình làm thế nhằm mang lại màu sắc riêng cho bài hát, hoặc chỉ đơn giản là để tô vẽ thêm cho phong cách khác biệt của cô. Thực sự, những nốt tưởng chừng bị vỡ của Sia trong Chandelier hay Eye of the Needle lại là điểm nhấn ăn tiền của bài hát, mà người nghe khó có thể tìm thấy trong những bản cover. Mỗi ca sĩ đều có thế mạnh kỹ thuật, thì ở Sia, đó là legato. Sia có thể tạo ra những đường legato gọn gàng, mượt mà đến hoàn hảo.

Điểm yếu của Sia, như mình đã nhắc, chính là việc belt cao cũng như lạm dụng việc làm vỡ nốt. Tùy quan điểm từng người, có thể chúng đặc sắc những cũng có thể là điểm gây khó chịu cho người nghe.

3/ Các sáng tác và phong cách âm nhạc.

Sia tự nhận mình không hẳn là một nhạc sĩ giỏi. Cô đã thực sự lao động để có được thành công như ngày hôm nay.

Tôi cho rằng lý do mình có được chút tiếng tăm thực sự là do tôi đã làm việc chăm chỉ chứ không hẳn vì tôi là một nhạc sĩ giỏi.
Tôi ngồi ở nhà, trên sofa với chú chó cưng để viết nhạc, thu âm trong một văn phòng nhỏ, gửi tác phẩm đi và nếu may mắn thì kiếm được triệu USD. Thế rồi thành công sau đó khiến tất cả phải ngạc nhiên. Có lẽ đó là sức mạnh của việc dám nói không.
Sia

Trong vai trò nhạc sĩ, Furler viết nhạc cho những ngôi sao lớn nhất như Celine Dion, Christina Aguilera, Shakira, Rihanna, Jennifer Lopez, Leona Lewis, Katy Perry, Ke$ha, Britney Spears, David Guetta, Flo Rida…Các bài hit mà Sia sáng tác gồm: Diamonds (Rihanna), You Lost Me (Christina Aguilera), Loved Me Back To Life (Celine Dion), Perfume (Britney Spears), Standing On The Sun (Beyoncé), Let Me Love You (Until You Learn To Love Yourself) (Ne-Yo), Radioactive (Rita Ora)…Cô cũng góp giọng trong Titanium của DJ David Guetta và Wild Ones của rapper Flo Rida, đồng thời có thành công riêng với đĩa đơn Breathe Me; có tác phẩm được lấy làm nhạc phim The Great Gatsby và The Hunger Games: Catching Fire. Không những sáng tác nhiều mà cô còn sáng tác cực nhanh, điển hình là Titanium cô viết trong vòng 40 phút, Diamond của Rihanna còn nhanh hơn: 14 phút.

Trong các bài hát của cô có độ sâu sắc chân thực. Sia có một khả năng khác thường trong việc bộc lộ bản thân mình qua âm nhạc, giai điệu và cả tiếng thở. Tôi đã nghe nhiều ca sĩ hát bài hát do Sia sáng tác, nhưng họ không hát được như cô. Trong album của mình, Sia hát theo cách không ai khác làm được.
Peter Edge, giám đốc hãng đĩa RCA

Về kinh nghiệm sáng tác, Sia có chia sẻ:

Lời bài hát nên có ý nghĩa sâu rộng và nhiều chi tiết ẩn dụ. Mỗi chi tiết ẩn dụ đó, nếu được lặp lại nhiều lần thì khi hát, ca sĩ nên hát bằng nhiều cách khác nhau. Người nghe thích chủ đề về vinh quang, nạn nhân của vinh quang và tiệc tùng. Những bài hát có thông điệp buồn, hoặc có những đoạn tiêu cực nên được cân bằng bằng những đoạn khích lệ tinh thần người nghe”.

4/ Câu chuyện đằng sau chiếc mặt nạ và Tuyên ngôn chống lại sự nổi tiếng.

Mọi chuyện chính thức bắt đầu khi Sia quyết định trùm một chiếc túi giấy che đi khuôn mặt của mình, chỉ để lộ vai trần và bị một tấm giấy che kín mặt, Trên tấm giấy viết: “Nghệ sĩ này đứng sau 12 triệu đĩa nhạc được tiêu thụ, làm nhạc phim cho The Hunger Games và không muốn nổi tiếng”.

Và điều khiến người ta ngạc nhiên là bởi trong suy nghĩ của nữ ca sĩ này “nếu ai ở bên cạnh những người nổi tiếng và biết nổi tiếng là như thế nào, họ sẽ không bao giờ muốn được nổi tiếng”. Sia cũng chia sẻ cô chưa bao giờ là người quá nổi tiếng. Sia từ chối mọi cuộc phỏng vấn, từ chối việc trở thành một phần của “văn hóa nổi tiếng”. Khi nhận lời trả lời tạp chí Billboard, cô có mục đích rõ ràng: Nói về công việc sáng tác nhạc và tuyên ngôn chống lại danh tiếng của chính mình. Tóm lại, Sia chỉ xuất hiện trên truyền thông để nói về mong muốn… tránh xa truyền thông.

Trong lần tham dự một chương trình của James Corden, Sia đã nói:

Tôi không đeo thứ này thường xuyên (chỉ mớ tóc giả che mất khuôn mặt), trừ khi có những chiếc máy ảnh ở xung quanh. Tôi chỉ đeo nó để cố duy trì một chút riêng tư của bản thân.

Sia làm việc khác người như vậy không phải để chơi trội hay gây sự chú ý. Cô từng chia sẻ thẳng thắn: "Tôi là một ca sĩ có hơn 10 năm hoạt động với sự nghiệp xoàng xĩnh. Tôi từng là kẻ nghiện rượu và nghiện thuốc. Đến một lúc, tôi đã tỉnh táo và quyết định không muốn trở thành một nghệ sĩ bởi vì khi bắt đầu với một chút nhỏ danh tiến, nó khiến tôi cảm thấy bản thân mình có cái gì đó không ổn".

Tuy nhiên việc cô giấu khuôn mặt mình vì không muốn nổi tiếng vô tình đã khiến cô nổi tiếng hơn. Đây là sự mâu thuẫn đầy thú vị. Nó vừa ngầm chứa câu chuyện căn cốt của làng giải trí – sự nổi tiếng; vừa là hình ảnh đặc biệt khắc sâu vào tâm trí của công chúng. Và dù có hàng chục lần tuyên bố cũng như thể hiện sự khó chịu với danh tiếng của mình thì cô vẫn ngày càng được biết đến rộng rãi hơn.

Sau tất cả, gương mặt Sia không phải là điều gì bí ẩn vì có hàng trăm bức ảnh với khuôn mặt rõ nét trên Internet. Đối với những lớp công chúng trẻ, mái tóc giả che đi khuôn mặt đó còn là thứ hấp dẫn họ quan tâm và nghe nhạc của Sia nhiều hơn.

5/ ...và Tuyên ngôn chống lại sự nổi tiếng.

Sia lấy hình tượng mẹ chồng và danh tiếng chính là người chồng ra để ẩn dụ về áp lực của công luận và truyền thông đối với một người nổi tiếng (chắc xem Sống chung với mẹ chồng đây mà). Cô viết:

Nếu những người chưa nổi tiếng biết thế nào là cuộc sống của một người nổi tiếng, họ sẽ không còn muốn nổi tiếng nữa. Thử tưởng tượng ra một nhân vật mẹ chồng đầy cứng nhắc, khuôn mẫu và độc đoán, tưởng tượng mỗi thiếu niên thường xuyên dùng máy tính trên toàn thế giới đều là nhân vật đó. Sau đó thêm vào những con người nhàm chán, cùng với những kẻ mà công việc của họ là tường thuật cuộc sống của người nổi tiếng.

Hãy tưởng tượng cuộc sống của bạn bị những con người như vậy áp chế và chỉ trích một tiếng đồng hồ mỗi ngày, ngày nào cũng vậy, hết ngày này đến ngày khác. Đó, cuộc sống của một người nổi tiếng đấy. Tất nhiên, nếu bạn tự cho phép bản thân kết nối với thế giới bằng cách sử dụng truyền thông. Nếu tôi nổi tiếng, tôi sẽ không làm thế.

Nếu tôi nổi tiếng, có lẽ tôi không thể xem các bản tin nữa, hoặc đọc CNN.com. Vì tôi biết ở đó mình có thể gặp nhân vật “mẹ chồng” như đã nói ở trên, một người độc miệng và thách thức lòng tự trọng của tôi. Một người không những đòi hỏi quá nhiều, suốt ngày đòi có cháu chắt, mà còn luôn nói với tôi rằng trông tôi thật cằn cỗi và thiếu hấp dẫn.

Nhân vật “mẹ chồng” đó đòi hỏi mọi thứ. Kể cả những thứ tôi không bao giờ tưởng tượng ra nổi.
Tôi chưa bao giờ là một người nổi tiếng, nhưng tôi làm việc với những người nổi tiếng khác. Mỗi người đều có quá nhiều “mẹ chồng”. Và từ quan sát của mình, tôi không muốn như họ. Tôi không muốn một “gia đình” như vậy. Tôi đã có gia đình thân yêu của mình, những người sẽ khích lệ và cho phép tôi ăn khoai tây chiên.

Vì thế tôi và danh tiếng sẽ không bao giờ bén duyên nhau”.