Sẽ ra sao nếu tiền điện tử được hậu thuẫn bởi liên minh quốc gia trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị

Đồng đô la Mỹ (USD) đã khẳng định vị thế không thể phủ nhận trong hệ thống tài chính toàn cầu. Là đồng tiền dự trữ chiếm ưu thế trên thế giới, USD đã tạo ra một chuẩn mực ổn định mà các loại tiền tệ khác đều phải so sánh. Ngược lại, thị trường tiền điện tử thường xuyên bị đặc trưng bởi tính biến động cao và thiếu sự bảo đảm cơ bản.

Sức mạnh của đồng đô la Mỹ không chỉ đến từ các yếu tố kinh tế mà còn từ vai trò của nó trong cuộc cạnh tranh địa chính trị. Khi cuộc Chiến tranh Lạnh mới giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng rõ nét, đồng đô la đã trở thành một vũ khí chiến lược trong kho vũ khí địa chính trị của Washington. Thông qua hệ thống SWIFT và quyền tiếp cận thị trường vốn toàn cầu, Mỹ có thể cô lập các đối thủ và buộc cả những đồng minh phải tuân thủ chính sách của mình. Đây không đơn thuần là một công cụ kinh tế nữa, mà là biểu tượng của hệ thống Bretton Woods - một trật tự kinh tế quốc tế được thiết kế sau Thế chiến II với đô la làm trung tâm, củng cố vị thế bá chủ của phương Tây trong hơn bảy thập kỷ qua.

Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đã phơi bày cách Washington sẵn sàng vũ khí hóa hệ thống tài chính dựa trên đô la để đạt được các mục tiêu chiến lược. Từ áp thuế quan cắt cổ lên đến 25% và hơn thế nữa đối với hàng hóa Trung Quốc, đến việc cấm chuyển giao công nghệ và hạn chế đầu tư, Mỹ đã tận dụng triệt để vị thế trung tâm trong hệ thống tài chính toàn cầu. Chính sách thuế quan mới được Donald Trump khởi xướng và được chính quyền sau đó duy trì đã đánh dấu một sự thay đổi lớn trong quan hệ kinh tế toàn cầu - một tín hiệu rõ ràng rằng toàn cầu hóa kiểu cũ đang dần nhường chỗ cho một thực tế mới của chủ nghĩa bảo hộ và phân mảnh kinh tế.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, khối BRICS đã trở thành tâm điểm của nỗ lực xây dựng một trật tự kinh tế thay thế. Với sự tham gia của một số nền kinh tế lớn nhất ngoài phương Tây, BRICS không còn chỉ là một cụm từ viết tắt do Goldman Sachs đặt ra, mà đã trở thành một liên minh chính trị-kinh tế với tham vọng thách thức sự thống trị của phương Tây.

Những chính sách trừng phạt kinh tế của Mỹ đối với Nga sau cuộc xung đột Ukraine, và việc đóng băng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga, đã gióng lên hồi chuông báo động cho nhiều quốc gia. Nếu một nền kinh tế lớn như Nga có thể bị cắt khỏi hệ thống tài chính toàn cầu chỉ sau một quyết định của Washington, thì không quốc gia nào có thể cảm thấy thực sự an toàn. Đây chính là catalyst đã thúc đẩy các nước BRICS đẩy nhanh kế hoạch phát triển các cơ chế tài chính thay thế, trong đó đồng tiền chung - và đặc biệt là một đồng tiền kỹ thuật số của BRICS - trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Một đồng tiền điện tử được hậu thuẫn bởi BRICS sẽ không chỉ là một phương tiện thanh toán kỹ thuật số, mà còn là tuyên bố về một trật tự thế giới mới. Được hậu thuẫn bởi một rổ tài sản đa dạng từ vàng, dầu mỏ đến các đồng tiền quốc gia của các thành viên BRICS, đồng tiền này có thể tạo ra một mạng lưới tài chính song song, nằm ngoài tầm kiểm soát của Mỹ và các đồng minh phương Tây.

Trong bối cảnh các hạn chế thương mại và thuế quan đang phá vỡ các chuỗi cung ứng toàn cầu, một hệ thống thanh toán mới có thể giúp các quốc gia BRICS và đối tác duy trì thương mại mà không cần thông qua đô la. Điều này đặc biệt quan trọng khi Mỹ liên tục sử dụng các biện pháp kinh tế như một công cụ địa chính trị trong Chiến tranh Lạnh mới. Khi các rào cản thương mại và thuế quan ngày càng cao, chi phí giao dịch bằng đô la cũng tăng theo, tạo động lực kinh tế mạnh mẽ cho việc chuyển sang các phương tiện thanh toán thay thế.

Cơ chế quản trị đa cực của đồng tiền này sẽ phản ánh tầm nhìn về một thế giới đa cực mà các nước BRICS đang thúc đẩy - một thế giới không còn bị chi phối bởi một siêu cường duy nhất, mà là nơi nhiều trung tâm quyền lực cùng tồn tại và tương tác. Điều này không chỉ mang lại tiếng nói công bằng hơn cho các nền kinh tế mới nổi trong quản trị kinh tế toàn cầu, mà còn tạo ra một hệ thống có khả năng phản ánh tốt hơn hiện thực kinh tế thế kỷ 21 - nơi châu Á và các thị trường mới nổi đang dần chiếm phần lớn GDP toàn cầu.

Phát triển một đồng tiền điện tử BRICS trong bối cảnh hiện tại giống như đi trên dây trong cơn bão địa chính trị. Mỹ chắc chắn sẽ xem đây là mối đe dọa trực tiếp đối với ưu thế tài chính toàn cầu của mình và có thể phản ứng mạnh mẽ. Chiến tranh thương mại hiện tại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể chỉ là màn dạo đầu cho một cuộc đối đầu lớn hơn nếu đồng tiền BRICS trở thành hiện thực và bắt đầu làm xói mòn vị thế của đô la.

Chính sách thuế quan mới của Mỹ, được thiết kế một phần để kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc, đã tạo ra một môi trường thương mại bất ổn, nơi các quốc gia đang tìm kiếm các giải pháp để giảm thiểu rủi ro. Đồng tiền điện tử BRICS có thể là một phần của chiến lược này, cho phép các quốc gia duy trì hoạt động thương mại ngay cả khi bị áp đặt các rào cản thương mại từ phương Tây.

Tuy nhiên, những xung đột lợi ích giữa các thành viên BRICS không thể bị bỏ qua. Ấn Độ và Trung Quốc vẫn tồn tại căng thẳng biên giới và cạnh tranh ảnh hưởng khu vực. Brazil có mối quan hệ kinh tế sâu rộng với Mỹ. Nam Phi phụ thuộc vào đầu tư phương Tây. Những mâu thuẫn này có thể làm suy yếu sự đoàn kết cần thiết để duy trì một đồng tiền chung. Người ta không thể không tự hỏi: liệu BRICS có thể thực sự đoàn kết để thách thức trật tự tài chính do Mỹ lãnh đạo, hay những khác biệt nội bộ sẽ ngăn cản họ xây dựng một giải pháp thực sự bền vững?

Khi nhìn về tương lai, tôi không thể không cảm thấy rằng chúng ta đang chứng kiến một thời khắc lịch sử trong hệ thống tiền tệ toàn cầu. Sự thống trị của đồng đô la, kéo dài hơn 70 năm kể từ Bretton Woods, đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng nhất của nó. Không phải từ một đồng tiền quốc gia đơn lẻ, mà từ khả năng xuất hiện của một đồng tiền đa quốc gia được hỗ trợ bởi công nghệ blockchain - một sự kết hợp giữa địa chính trị và đổi mới công nghệ.

Chiến tranh thương mại và chính sách thuế quan mới của Mỹ đã tạo ra một nghịch lý: trong khi được thiết kế để bảo vệ nền kinh tế Mỹ và kiềm chế Trung Quốc, chúng lại có thể đang thúc đẩy sự phát triển của các hệ thống thay thế có thể cuối cùng làm suy yếu vị thế trung tâm của đồng đô la. Càng nhiều rào cản được đặt ra đối với thương mại và đầu tư quốc tế thông qua hệ thống dựa trên đô la, các nước càng có động lực tìm kiếm các giải pháp thay thế.

Chiến tranh Lạnh mới giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ là về công nghệ hay quân sự - mà còn là cuộc chiến giữa các hệ thống tiền tệ. Đồng đô la đại diện cho trật tự cũ, trong khi một đồng tiền BRICS tiềm năng có thể đại diện cho trật tự mới - một trật tự đa cực hơn, phản ánh sự phân bố lại quyền lực kinh tế toàn cầu.

Một đồng tiền điện tử được hậu thuẫn bởi liên minh quốc gia như BRICS không chỉ là một công nghệ mới hay một công cụ tài chính đơn thuần. Nó là biểu tượng của khát vọng về một trật tự thế giới mới - một thế giới nơi quyền lực kinh tế và chính trị được phân phối rộng rãi hơn, nơi không quốc gia nào có thể đơn phương kiểm soát hệ thống tài chính toàn cầu.

Trong bối cảnh chiến tranh thương mại leo thang, căng thẳng địa chính trị gia tăng, và một Chiến tranh Lạnh mới đang hình thành, dự án này mang một ý nghĩa vượt xa giá trị kinh tế thuần túy của nó. Nó đại diện cho khả năng của công nghệ trong việc định hình lại địa chính trị toàn cầu và tạo ra không gian cho các mô hình phát triển thay thế.

Liệu đồng tiền điện tử BRICS có thể thực sự thách thức vị thế của đô la? Câu trả lời phụ thuộc không chỉ vào thiết kế kỹ thuật của nó, mà còn vào khả năng của các quốc gia BRICS trong việc vượt qua những khác biệt nội bộ và xây dựng một liên minh đủ mạnh để chống lại áp lực từ hệ thống hiện tại. Nhưng một điều chắc chắn: trong thế giới đầy biến động này, nơi các mô hình kinh tế và chính trị đang cạnh tranh quyết liệt, tiền tệ không còn chỉ là phương tiện trao đổi - mà đã trở thành chiến trường của cuộc đấu tranh cho trật tự thế giới tương lai.